सम्पदाप्रेमी व झीगु सम्पदाया उत्पीडन

नेवाःतय्गु मौलिक सम्पदा हे नेपाःमितय्गु म्हसीका खः धयागु खँय् आः विश्वय् हे विवाद मदयेधुंकल । पुर्खातय्सं दयेकाथकूगु अज्याःगु सम्पदाया सरंक्षण व सुरक्षणया जिम्मा राज्ययागु खः । तर राज्यं अज्याःगु सम्पदा दोहन यायेगु बाहेक मेता यानामच्वंगु अनुभव सकल सम्पदाप्रेमीतय्सं यानाच्वंगु दु ।
वंगु निदँ न्ह्यःया तःभुखाचं आपालं अज्याःगु मौलिक सम्पदा स्यंकाबिल । उकिया पुनर्निर्माणया गति लुधने फुगु मदुनि । येँ, यल व ख्वपया आपालं सम्पदात प्रभावित जुल, आपालं निजि छेँ भुखाचं दुन, तर राज्यं थःगु दायित्व पूवंकूगु अनुभव भुखाचं पीडितय्सं यायेफयाच्वंगु मदुनि ।

नेपाःया सम्पदा राष्ट्रया सम्पदा खः । थुकिया संरक्षण जुइमाःगु खँय् गनं नं विवाद मदु । थुकिया सरंक्षणया निंतिं हे राज्यपाखें करोडौं तकाया बजेट विनियोजन जक मखु अनेक नियम कानून नं दयेकाः सम्पदा नष्ट यायेगु पाखें उत्साहीत मजुइकेत पलाः न्ह्याकाच्वंगु दु । तर थज्याःगु नियम कानून मात्र क्यनेगु वा खः ला वा सकसितं समानरुपं लागू जुइगु ऐन नियम खः धयागु न्ह्यसः आम जनमानसय् इलय् ब्यलय् ब्वलनेगु याः ।

सन्दर्भ थौंकन्हय् निर्माणाधीन जुयाच्वंगु न्यूरोड लागाया निगू भवनयात कायेफइ । जुद्ध शम्सेरया सालिकया न्ह्यःने शुक्रपथय् अन न्हापाया पुलांगु छेँ थुनाः न्हूगु कम्पेक्स ‘महर्जन कम्पेक्स’या नामं छगू व्यावसायीक भवन निर्माण जुयाच्वंगु दु । थुगु निर्माणाधिन भवन बसन्तपुरया ऐतिहासिक लागानाप स्वानाच्वंगु दु । उगु छेँ निमार्णया निंतिं नक्सा पास व प्रारम्भिक ज्याया इलय् सामान्य प्रक्रियां हे न्ह्याः वनाच्वंगु खः ।

उगु छें ऐतिहासिक लागाय् असर लाइकथं निर्माण जुयाच्वन धकाः उकियात थीथी निकायं निर्माण रोक्का यायेत सुचं बिल धकाः देय्या फुक्क हे ततःधंगु ब्रोडसिट न्हिपतिइ महत्वपूर्ण रुपं थाय् बियाः ततःग्वःगु आखलं समाचार सम्प्रेशन जूगु खनेदत । अझ छथ्वः सम्पदाप्रेमी धाःगु पुचलं ला निर्माणाधिन भवनया न्ह्यःने हे ब्यानर जुलुस सहित नारा जुलुस याःगु समाचार नं पिदन । मेखे थ्वहे लागाया न्यूरोड गेट लिक्क नेपाली सेनापाखें विशाल व्यापारिक भवन निर्माण जुयाः लगभग निर्माणया अन्तिम चरणय् थ्यनाच्वंगु दु ।

थ्व निर्माण नं विवादरहित मखुु । दकलय् न्हापां ला थ्व थाय् सैनिकतय्त वासः यायेत अस्पताल दयेकातःगु थाय् खः । आः थ्व अस्पताल स्वयम्भूया छाउनीइ सरे जुइधुंकाः थन विशाल व्यावसायीक भवन निर्माण सेनां यानाच्वंगु दु । थ्व सैनिक अस्पताल भवन राणाकालीन इलय् निर्माण जूगु खःसा आः थ्व ऐतिहासिक महत्वया सम्पदा जुइधुंकूगु दु । ऐतिहासिक सम्पदाया पुनर्निर्माण यायेमाल धाःसा न्हापाया हे स्वरुपय् जक यायेमाः धयागु नं नेपाःया कानून दु । तर आः नव निर्माण जुयाच्वंगु व्यावसायिक भवनया नक्सा नं पास मजूगु समाचार संचार माध्यमय् वयाच्वंगु दु ।

अज्याःगु व्यस्त सतकय् उलि विशाल भवन निर्माण पायक खः कि मखु धयागु न्ह्यसः नं उकथं हे ब्वलना च्वंगु दु । न्ह्यसः थन शुक्रपथय् निर्माणाधिन जुयाच्वंगु भवनं ऐतिहासिक महत्वया लागा बसन्तपुर लागायात प्रभावित याइगु जूगुलिं सम्पदा प्रेमीतय्गु ध्यान वनाः नारा जुलुस हे याःवंगु खनेदत, तर थन सैनिकतय्सं ऐतिहासिक महत्वया भवनयात हे स्यंकाः न्हूगु भवन निर्माणयात नं सम्पदाप्रेमीतय्गु ध्यान मवंगुया रहस्य छु खः? लिसः मदुगु न्ह्यसः जुयाः दं वयाच्वंगु दु ।

न्यूरोड गेट व दुगंबहीथें जाःगु चिब्याःगु लँ सिथय् अज्याःगु विशाल भवन निर्माणं अनया स्थानीयवासीतय्त गज्यागु लिच्वः लाकी धयागु आःया इलय् अनुमानया विषय हे जक जुयाच्वंगु दु । तर दुःखया खँ थनया हरेक गतिविधिं येँया स्ववासी व न्हापांनिसें थन वसोवास यानाच्वंपिं मनूत हे जक उत्पीडनय् लानाच्वंगु दु । छखेर थनया मौलिक सम्पदा संरक्षणया नामय् स्वनिगःवासी हे जक पीडित जुयाच्वंगु दुसा मेखेर ऐन कानूनया चक्कर दुने नं सिधासाधा, पहुँचविहिन जनताजक पीडित जुयाच्वंगु खनेदु ।

कानूनी राज्यय् ऐन कानून नियम सकसितं समान रुपं हे लागू जुइमाःगु खँय् विवाद मदु । सेना दयेकाच्वंगु नियम विपरितया विशाल भवनया समाचार प्रभावशाली संचारमाध्यमया निंतिं समाचारया विषय मजुइगु, तर मेमेगु सुयांगु संकेतया भरय् चिचीधंगु खँयात नं भराय्धंगु आकार बियाः मानसिक तनाव बीगु ज्यायात गनं नं पाय्छि धायेफइ मखु । कानून अःखः ज्या न्ह्याम्हेस्यां याःसां उकियात अःखः हे माने यायेमाःसा, प्रभाव व शक्तिया भरय् वा छुं नियोजित स्वार्थया लिधंसाय् पाय्छि धायेगु स्थिति जुइ मजिउ ।

नेपाःया आदिवासी नेवाःत आःया इलय् हरेक ख्यलं उत्पीडनय् लानाच्वंगु अनुभव जुयाच्वंगु दु । आः दयेकाच्वंगु ऐन नियम तकं उमिगु जीवनशैली मैत्री मजूगु अनुभव यक्वथासं जुयाच्वंगु दु । थनया आदिवासी जनजातितय्त सत्तां हे निगूगु दर्जाया नागरिक सरह हरेक अड्डा कार्यालयय् व्यवहार जुयाच्वंपिं भुक्तभोगीतय्गु ल्याः नं म्हो मदु ।

तर न्ह्यागु हे जूसां देय्या ऐन नियम धयागु सकसितं समानकथं लागू जुइमाःगुया विकल्प मेगु मदु । थ्व सन्र्दभय् सम्पदा संरक्षणया नामय् सुयातं यः व सुयातं मयःया व्यवहार सह्य मजुइगु वास्तविकता खःसा उकिसनं ‘सम्पदा’या नामय् सम्पदाप्रेमीतय्गु व्यवहारं थप मानसिक उत्पीडन नं बिइमजिउ । अझ ‘सम्पदा’या नामय् सम्पदाया दोहन फये मालाच्वंपिं आदिवासीतपाखें हे थज्याःगु ज्या झन हे विडम्वना जुयाच्वंगु दु ।