लिसः बीम्ह सु ?

थौं छम्ह भाइरल विशेषज्ञया अन्तर्वार्ता न्यने । विशेषज्ञजुं धाइ, ‘मनूतय्सं कोरोना ल्वःमंकेधुंकू थें च्वं ! साविक जीवनय् मनूत लिहां वयेधुंकल । बजाः उतिकं सक्रिय खने दयेधुंकल । मनूतय्सं भ्वय् न्यायेका हयेधुंकल । अझ विविध राजनीतिक पार्टीतय्सं अनेक त्वह तयाः विशाल ¥याली, जुलुसत हयाच्वंगु दु । थ्व फुक्क गतिविधित खनीबलय् देय् कोरोनाया संकटं मुक्त जुइधुंकूगु आभाष बी ।’

तर वास्तविकता अथे मखु । देय् कोरोनाया संकटं पूर्णतया मुक्त मजूनि । लकडाउन छ्वासुुसेंलि बरु कोरोना अप्वयाच्वंगु दु । खोप वितरण लिपा कोरोना अन्त्य जुल, थुकिं आः खतरा मंत । मनूतय्सं विचाः याःगु जुइमाः । मनूतय्सं कोरोना ल्वःमंकाः धुक्क जुइगु ई मवःनि । डाक्टरं भावी संकटपाखे नं ध्यानाकर्षित यानाः होशियार जुया तुं च्वनेत सतर्क याइ ।

कोरोनाया प्रथम, द्वितीय लहरं देशय् याये जिक्व क्षति यायेधुंकल । आः स्वंगूगु लहर नं वइ । ‘तयारी या’ धकाः विश्व स्वास्थ्य संगठनं हे चेतावनी बिया हयेधुंकल । थौं कोरोनाया विरुद्ध यक्व देशं खोप पिकायेधुंकल । नेपालय् नं अनेक देशं अनुदानय् खोप वयाच्वंगु दु । तर देय्या सम्पूर्ण जनतायात गाक्क खोप चूलाके मफुनि । अनुदानय् वःगु खोपयात नं बांलाक वितरण याये फुगु मखुनि । देय्न्यंकं खोपया वितरण सुनिश्चित मजूतले कोरोनाया खतरा दया हे च्वनी ।

हाकनं कोरोनाया अनेक प्रजाति खने दयाच्वंगु दु । भाइरसतसें थः म्वायेगु संघर्षय् थःत न्हू न्हूकथं रुपान्तरण यानाच्वनी । आक्रामक लक्षणत विकास याना हयाच्वनी । न्हू न्हूगु भाइरसया प्रजातितय् उत्पतिं हाकनं खतरानाक प्रकोप हयेफु । उकिया लागि कोरोनाया लागि बीगु खोपं ज्या बी ला कि बीमखु ? मनूतय्त चिन्ता जुयाच्वनी । न्हू न्हूगु भाइरसतय् प्रजातितसें थःगु रुप हिला च्वनीगुलिं भाइरस विषयय् अनुसन्धान याइपिंसं नं थ्व विषयय् सही निष्कर्ष तत्काल बी मफइगु स्वाभाविक खः ।

उकिं थ्व विषयय् थौं विश्वया वैज्ञानिकतय्त हे तःधंगु चुनौति जुयाच्वन । अझ अनुसन्धानया अनेक सुविधा दुगु देशय् नं कोरोना व थ्वया न्हू न्हूगु स्वरुपतसें दुःख बियातुं च्वंगु बुखँत वयाच्वंगु दु । खोप बीधुंकूगु गुलिखे देशय् नं पीडिततय् संख्या वृद्धि जुयाच्वंगु खँत नं उतिकं वयाच्वंगु दु । विकसित देय्या ला थज्याःगु हालत सा अल्प विकसित, अविकसिततय् स्थिति गुलि नाजुक जुइगु जुइ ! थ्व अनुमान पिनेया खँ जुइ ।

थौंकन्हय् वितरित थीथी खोपत गुलितक प्रभावकारी ? थ्वं गुलितक सम्भावित कोरोनाया आक्रमणं सुरक्षित याइ ? खोप कायेधुंकूपिंत नं थ्व न्ह्यसलं उतिकं हे नुगलय् कुतिं न्याना च्वनी । विशेषज्ञतय् धापूकथं खोप कायेधुंकूपिंत नं कोरोनां थी फु । तर उकिया असर उलि गम्भिर जुइमखु । अथे हे थनया कोरोनाया उपचार जुयाच्वंगु अस्पतालं बिउगु सूचनां नं विज्ञतय् थ्व धापूया पुष्टि जूगु खनेदु । थ्व तथ्यं आः सरकारयात घ्वाइ । देशय् च्वंपिं सम्पूर्ण जनतायात अविलम्ब खोप बी माल । न्हूगु सरकारं खोप गुलि याकनं सम्पूर्ण जनतायात बी, उलि याकनं आम जनताया जीवन सामान्यकथं न्ह्याइ ।

देशय् करिब ठप्प जुयाच्वंगु आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक गतिविधितसें गति काइ । भाइरल विशेषज्ञं ‘मनूतसें कोरोना ल्वःमंकू थें च्वं’ धाःगु खँ सत्या खयां नं थ्वयात मेगु पक्षं नं स्वये माली । कोरोनाया भयं ल्हाःतुति मसंकूले ‘लकडाउन’या नामं लां लां छेँय् च्वनाः नयेत्वनेगु समस्यां त्यला हइ । ल्हाःम्हुतु चूलाके मफया बी ! उकिं गुलिखे मनूतय्त कोरोनायात ल्वःमंकाः नं थःगु ल्हाःम्हुतु चूलाकेत पिने वयेमाःगु बाध्यता दयाबी । वइ ।

खतुं गुलिखे मनूत खोप काये मजिउ । खोप काये मखु धाइपिं नं दु । नेपालय् जक मखु विकसित देशय् नं खोप बहिष्कार याइपिं मनूत उतिकं दुगु बुखँ वयाच्वं । बहिष्कारया कारण मनूतय् थःथःगु दयेफु । नेपाःया थःगु पाः वय्कः नं खोपया अनेक दुर्गुण न्ह्यथना कायेत तयार मजुइपिं मनूत दु । विकसित देशय् ला थःगु वैयक्तिक स्वतन्त्रतालिसे स्वानाः कोरोनाया खोप बहिष्कार याइपिं युवायुवतीत खनेदइ । अथे हे चाइनिज खोपसा जक काये धाइपिं दुसा अमेरिकी, बेलायती खोप अप्वः विश्वसनीय धाइपिं नं दु । थःथःगु राजनीतिक आस्था व विदेशी नीतिकथं खोप चयन याइपिं नं दु ।

न्हूम्ह प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवां थः कोरोनाया विरोधय् जनतायात यथासिघ्र खोप बीगु खँय् विशेष तदारुक धइगु सन्देश बीत उमेश श्रेष्ठयात काचाकाचां स्वास्थ्य राज्यमन्त्री नियुक्त याइ । तर शिक्षा, स्वास्थ्य माफियायात स्वास्थ्यमन्त्री दयेकल । देउवा विवादय् लाइ । न्यनेदु, गठबन्धनं प्रमयात थ्व खँय् सतर्क याइ, देउवां थःगु भूल स्वीकार यानाः आत्मालोचना यात । थ्व आत्मालोचना धाःगु छु ? ‘ण्दाय् थें दाय् थें या, ख्वय् थें ख्वय् थें याये’ धाःथें जक खः ? स्वास्थ्य मन्त्री नियुक्ति हे थज्याःगु विवाद, थज्याmगु लफडासा देय्न्यंकं खोप बीगु प्रम देउवाया कार्यक्रमया भाग्य छु जुइगु खइ ? लिसः बीम्ह सु ? प्रम देउवा ला कि गठबन्धन ?