थुगुसी नेवाः आन्दोलन दिवस

स्वनिगःया नेवाःतय्सं झिक्वःतक नेवाः एकता दिवस हनेधुंकूगु दुसा थुगुसी ब्यागलंकथं झिंछक्वःगु नेवाः एकता दिवस हनेगु तयारी यानाच्वंगु दु। स्वनिगःया आदिवासी नेवाःतय्त तप्यंक मखु चाःहिइका अर्थात अप्रत्यक्ष रुपं तसकं ग्यानापुक राज्यपक्षं आक्रमण यानाच्वंगु दु। राज्यं सतक विस्तार, फाष्ट ट्राय्क, सुख्खा बन्दरगाह, बाहिरी चक्रपथ, न्हूगु शहर निर्माण, रंगशाला निर्माण, पशुपति गुरुयोजना नापं थीथी कथंया योजना हयाः विकासया नामय् नेवाःतय्त विनास यायेगु गुगुकथंया ज्या यानाच्वन थ्व धइगु नेवाःतय्त स्वनिगलं विस्थापित यायेगु निंतिं हे खः । उकिं गैरन्यायीक सतक विस्तार विरुद्ध आन्दोलन याना वयाच्वंगु संघर्ष समिति, पशुपति गुरु योजना विरुद्धया संघर्ष समिति, थँबहीया पलेस्वां पुखू पुनःनिर्माणया निंतिं यानाच्वंगु आन्दोलन, फाष्ट ट्राय्कया जिरो किलोमिटर विरुद्ध यानाच्वंगु आन्दोलन नापनापं सम्पदा महाअभियानया नामंतकं यानाच्वंगु आन्दोलनया मोर्चात छगू हे थासय् च्वनाः केन्द्रीकृतकथं आन्दोलन यायेगु तयारी यानाच्वंगु दु ।

स्वनिगःया नेवाः भूमि, संस्कृति, सम्पदा, पहिचान, सभ्यताय् राज्यं यानाच्वंगु हस्तक्षेप विरुद्ध कुहां वयाच्वंगु आन्दोलनया दक्वं मोर्चात छगू हे थासय् दनेवं नेवाःतय्गु छगू न्हूकथंया शक्तिया निर्माण यायेगु ज्या जुयाच्वंगु दु। नेवाःतय्सं थःपिं स्वनिगःया आदिवासी जूगु व आदिवासी अधिकारयात तकं बेवास्ता यानाः राज्य न्ह्याः वनाच्वंगुलिं थःपिं आदिवासी नेवाः धइगु भावना ज्वनाः संघर्षय् कुहां वयेगु तयारी यानाच्वंगु हे इलय् थुगुसी झिंछक्वः नेवाः एकता दिवस हनेगु ई नं न्ह्यःने वःगु दु। दँय्दसं पोहेलाथ्व नवमिकुन्हु नेवाःतय्सं नेवाः एकता दिवस हनेगु याना वयाच्वंगु दु। थुगुसीया नेवाः एकता दिवस झिंछक्वःगु खः । थुगुसीया नेवाः एकता दिवस नं न्हापालिपासिबें ब्यागलंकथं हनेमाःगु व नेवाःतय्गु अधिकारया निंतिं सः थ्वयेकेगु नापनापं नेवाः आन्दोलनकथं हनेमाः धकाः ब्यापक सहलह यानाः तयारी न्ह्याकूगु दु। थुगुसी नेवाः अधिकारया निंतिं न्हापांनिसें संघर्ष याना वयाच्वंगु नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समिति, नेवाःतय्गु जातीय खलः पुचः, नेवाः अधिकारया निंतिं आन्दोलन याना वयाच्वंगु थीथी खलः पुचःनिसें संघर्ष समिति, अभियान नापं नेवाःतय्गु राष्ट्रिय संगठन तकं छगू हे थासय् च्वनाः नेवाः एकता दिवसयात थुगुसी आन्दोलन दिवसया रुपय् हनेगु खँय् सहमति जुया माःगु तयारी यानाच्वंगु दु ।

संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाः दुने नेवाः स्वायत्त राज्य सुनिश्चित यायेगु नेवाः राजनीतिक आन्दोलनया मू आज्जु खः धइगु खँय् सुयां निगू मत दइमखु। नेपाल संवत् ११३० पोहेलाथ्व नवमिया दिनय् येँया दशरथ रंगशालाय् लखौंलख नेवाःत मुनाः जनस्तरपाखें नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा याःगु दिं खः । थ्व हे संघर्षया ऐतिहासिक न्हियात लुमंकाः दँय्दसं पोहेलाथ्व नवमि कुन्हु नेवाः एकता दिवस हना वयाच्वंगु खः । थ्व झ्वलय् थुगुसी झिंछक्वःगु नेवाः एकता दिवस खः । न्हापालिपा जूसा सतकय् च्वनाः नेवाः एकता दिवस हनेगु व नेवाःतय्गु सः थ्वयेकेगु याना वयाच्वंगु खःसा थुगुसी नेवाः अधिकारया निंतिं जुयाच्वंगु थीथी आन्दोलनया केन्द्रविन्दु ख्वनाया खुद्वल बुँ फाँटय् जूवनाच्वंगु दु। थ्व धइगु सांकेतिक रुपं नेवाःतय्सं थःपिनिगु अधिकारया निंतिं आन्दोलनया रुपय् नेवाः एकता दिवस हंगुया संकेत अवश्य नं जुइ ।

न्हापालिपा जूसा सतकय् च्वनाः नेवाः एकता दिवस हनेगु व नेवाःतय्गु सः थ्वयेकेगु याना वयाच्वंगु खःसा थुगुसी नेवाः अधिकारया निंतिं जुयाच्वंगु थीथी आन्दोलनया केन्द्रविन्दु ख्वनाया खुद्वल बुँ फाँटय् जूवनाच्वंगु दु । थ्व धइगु सांकेतिक रुपं नेवाःतय्सं थःपिनिगु अधिकारया निंतिं आन्दोलनया रुपय् नेवाः एकता दिवस हंगुया संकेत अवश्य नं जुइ ।

थौं नेवाः भूमि, संस्कृति, सम्पदा, सभ्यतानापं पहिचानया निंतिं मूल रुपं नेवाःतय्त स्वायत्तता व स्वशासन माःगु अले उकिया निंतिं अन्तर्राष्ट्रिय कानून आइएलओ-१६९ नापं आदिवासी जनजाति अधिकार सम्बन्धि संयुक्त राष्ट्रसंघीय घोषणा पत्र कार्यान्वयन यायेमाः धकाः माग याना वयाच्वंगु खः । थ्व अन्तर्राष्ट्रिय कानूनयात नेपाल सरकारं पालना याये धकाः ल्हाःचिं तयातःगु दु। नेपाः घोषणापत्र पक्ष राष्ट्र हे खः । उकिं आइएलओ-१६९ पालना यायेमाः धायेगु व आदिवासी जनजाति अधिकार सम्बन्धि संयुक्त राष्ट्रसंघीय घोषणा पत्र कार्यान्वयन यायेमाः धाःगुया अर्थ छुं राजनीतिक दल बाय् सरकारया विरोध याःगु मखु। थ्व मुक्कं आदिवासी नेवाःतय्गु हक अधिकार कार्यान्वयनया निंतिं जुयाच्वंगु माग खः । थुकिं नेवाःतय्त एकता याइ । मेमेपिं आदिवासीतय्त नं एकता याइ । उकिं झिंछक्वःगु नेवाः एकता दिवस नेवाः अधिकारया निंतिं आन्दोलनया रुपय् हनेगु ज्या जूवनाच्वंगु दु। थुगुसी आधिकारया निंतिं आन्दोलनया रुपय् हनीगु नेवाः एकता दिवसय् सकलें वने, सकल नेवाःत छप्पँ जुइ । अले नेवाः अधिकारया निंतिं सः थ्वयेके । सकलें जाये आदिवासी नेवाःतय्गु अधिकार प्राप्त यायेत न्ह्याः वने ।

थौं नेवाः राजनीतिक आन्दोलन कमजोर जूगु यथार्थ खः । तर आन्दोलन दिउगु मदुनि धइगु खँ स्पष्ट यायेत नं नेवाः एकता दिवस तःजिक हनाः नेवाः एकता क्यनेमाःगु थौंया आवश्यकता खः । नेवाः दुनेया अनेकताय् एकता हयेगु तातुनाः सकल नेवाः छवाः खः धइगु घोषणा न्हापांगु नेवाः एकता दिवसय् जूगु खँयात नं लुमंकुसें झिंछक्वःगु नेवाः एकता दिवस हनेत्यंगु जुल । नेवाः स्वायत्त राज्य प्राप्तिया निंतिं झी नेवाः सकलें छधीछप्पँ जुयाः न्ह्याः वनेगु व नेवाः सरोकारया खँ थ्वयेकेगु थ्व दिवसया मू तातुना खः । नेवाः एकता दिवस हना वयाच्वनागु झ्वलय् राज्यसत्तां निरन्तर रुपं नेवाःतय्त नेवाः भूमिपाखें विस्थापित यायेत, व्यापार लजगाःपाखें नेवाःतय्त विस्थापित यायेत, भाषा संस्कृति सम्पदा न्हंकेत जुयाच्वंगु षडयन्त्र आदिया विरुद्ध एकताबद्ध जुइ माःगु आवश्यकता दु। थौंकन्हय् झीसं राज्यसत्ताया षडयन्त्र सतक विस्तार, फास्ट ट्राय्क, बाह्य चक्रपथ, स्मार्ट सिटी, गुथि विधयेक, सम्पदाय् व्यापारीकरण यायेगु थीथी रुपय् जुया वयाच्वंगु झीसं खना वयाच्वनागु दु। थुकिया विरुद्ध आः हे सचेत जुयाः एकताबद्ध संघर्ष मयायेगु खःसा नेवाः जातिया अस्तित्व समाप्त जुइगु स्थिति वयेफु। उकिं थौंया इलय् नेवाः एकता दिवस नेवाः जागरण व आन्दोलन दिवसकथं हनेमाःगु आवश्यकता दु ।

संविधान कार्यान्वयन यायेगु झ्वलय् संविधानया उपयोग यानाः गुलि फु उलि अप्वः नेवाः अधिकार कायेगु निंतिं दबावमूलक ज्याझ्वः न्ह्याका वनेगु झीगु तात्कालीन आन्दोलन खः । तर झीगु मू आज्जु नेवाः स्वायत्त राज्य सुनिश्चित जूगु संविधान निर्माणया निंतिं संघर्ष यायेगु नं खः । संविधानय् नेवाः स्वायत्त राज्य सुनिश्चित मजूगु व अन्तरिम संविधानय् ब्यवस्था जुयाच्वंगु आदिवासी जनजाति व उत्पीडित समुदायया अधिकार तकं क्वपालेगु ज्या जुल । उकिं थ्व संविधानय् असहमति क्यनाः नेवाः स्वायत्त राज्यया निंतिं संघर्ष न्ह्याकेमाःगु दु। छुं दँ न्ह्यः सरकारपाखें संसदय् न्ह्यब्वःगु संविधान संशोधन विधेयकय् नं झीगु माग दुमथ्याःगुलिं झीसं असहमति क्यनाः ज्याझ्वः न्ह्याका वया च्वनागु सकसिनं सिउगु हे खँ खः । संविधान संशोधन यानाः पहिचान दुगु नेवाः स्वायत्त राज्य सुनिश्चित यायेमाः धयागु झीगु माग खः ।

नेवाःतय्त राज्यसत्तापाखें जुयावयाच्वंगु सकता कथंया उत्पीडन व विभेदया विरुद्ध नेवाःत छप्पँछधी जुयाः दनेधुंकल धइगु क्यनेगु निंतिं नं झिंछक्वःगु नेवाः एकता दिवस तःजिक ताःलाकेगु निंतिं पोहेलाथ्व नवमि (माघ ९ गते) शुक्रवाः असनय् मुनेत सकलसित इनाप यानाच्वना ।