नेपालभाषा टाइम्स

गृहपृष्ठ

संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालय अन्तर्गत दुगु नेपाल पञ्चाङ निर्णायक विकास समितिं साउन १७ गतेया मिति तयाः यक्व हे नेवाः खलः पुचःयात पौ च्वःगु खनेदत । थुगुसीया स्वन्ति नखःया बारे पञ्चाङ पात्रोय् स्वन्हु झ्वःलाक मतसे प्यन्हु यानातःगु बारे बहस जुयाच्वंगु नापं दैवज्ञ ज्योतिष कीर्तिमदन जोशीं मन्त्रालयय् पात्रो भिंकेत निवेदन बियादीगुलिं पञ्चाङपाखें अथे नेवाः खलः पुचःयात पौ च्वःगु खनेदु ।

नेपाल पञ्चाङ निर्णायक विकास समितिपाखें नेवाः देय् दबू, नेपालभाषा मंकाः खलः येँ, न्हूदँ समारोह समिति, ज्यापु महागुथि नेपाः, नेपाल लिपि गुथि, च्वसा पासा, जनबहाः, नेवाः पत्रकार राष्ट्रिय दबू, नेपालभाषा मंकाः खलः यल, बज्राचार्य संघ यल, क्वाःबहाः संरक्षण समिति, जोशी समाज यल, विराट नेपालभाषा साहित्य सम्मेलन ख्वप, राष्ट्रिय विभूति शंखधर प्रतिष्ठान थिमि, ख्वप तलेजु व्यवस्थापन समिति, नवदुर्गा व्यवस्थापन समिति ख्वप, सिद्धिदास प्रतिष्ठान ख्वप, ल्याय्म्ह पुचः ख्वप लगायत थ्यंमथ्यं स्वंगू दर्जनसिबें अप्वः हे खलः पुचःयात पौ च्वःगु खनेदु । दैवज्ञ ज्योतिष कीर्तिमदन जोशीं धयादीगु खँ नेवाः संस्कृति, परम्परा व शास्त्र कथं दु कि मदु धयागु सवालय् सहलह ब्याकाः थ्व हे वइगु भाद्र ७ गतेया दुने राय बिइत इनाप यानाः पौ छ्वयाहःगु खनेदु ।

मन्त्रालय दर्ता याःगु पौ
पञ्चाङ पात्रोप्रति आपत्ति प्वंकुसें संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयय् नेपाल पञ्चाङ निर्णायक समितिया पुलांम्ह दुजः दैवज्ञ ज्योतिष कीर्तिमदन जोशीं पौ च्वायादीगु खः । पञ्चाङ पात्रोय् थुगुसी स्वन्ति नखःया बारे न्ह्यथनातःगुप्रति आपत्ति प्वंकाः वंगु असार १५ गते हे उगु पौ मन्त्रालयय् दर्ता यानादीगु खः ।

ज्योतिष कीर्तिमदन जोशीया पतिइ धयातःगु दु ‘पञ्चाङ निर्णायक विकास समितिया स्वीकृतिइ प्रकाशित थुगुसी वि.सं. २०७९या पञ्चाङ पात्रोय् नेवाः संस्कृति स्वन्ति नखः स्वन्हु तक झ्वःलाकं स्वन्हुतिथि कथं लक्ष्मीपुजा, म्हपुजा व किजापुजा कार्तिक ७, ८ व ९ गते जुइमाःगु थासय् ७ गते लक्ष्मीपुजा, ८ गते छन्हु टुट अर्थात सुलं (खण्डित) याना कार्तिक ९ गते म्ह पुजा व १० गते भाईटीका किजापुजा धकाः च्वायातःगु धयागु नेवाः मौलिक संस्कृति, पारम्परिक व निर्देशित शास्त्रीय मर्यादाया आधार, प्रमाण अःखः जूगुलिं थुकिं नेवाः संस्कृति धर्म परम्परायात लोप याइगु जुयाः नेपाल पञ्चाङ निर्णायक विकास समितिपाखें भिंकेत माग यानाच्वना ।’

नेवाः खलः पुचःयात च्वःगु पौ
नेवाः खलः पुचःयात च्वयातःगु पतिइ दैवज्ञ कीर्तिमदन जोशीं नेपाः संस्कृति स्वन्ति पर्वया म्हपुजा व किजापुजाया दिं संशोधन यानाः जनमानसय् सुचं प्रवाह यायेत माग यानाः संस्कृति पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालययात असार १५ गते बियादीगु निवेदनयात कयाः माःगु कथं कारवाहीया निंतिं मन्त्रालयपाखें पौ वल । उगु निवेदनय् २०७९ कार्तिक ८ गते म्हपुजा व ९ गते किजापुजा धकाः च्वयातःगु संशोधन यायेत माग यानातःगु खनेदु ।

थुगु विषययात कयाः नेपाल पञ्चाङ निर्णायक विकास समितिपाखें ९ गते प्रतिपदा तिथिइ २३ घडी ३० पला दुगुलिं म्हपुजा व १० गते दुतिया २० घडी १ पला दुगुलिं किजा पुजा यायेगु निर्णय यानाः स्वीकृत पञ्चाङ प्रकाशित याःगु खः । थुगु विषयत प्रचलित मूल्यमान्यता व शास्त्र सम्मत खनेदु । कार्तिक ८ गते सूर्य ग्रहण अपरान्ह ४ः५२ बजेनिसें चान्हय् ६ः४० तक जुइगु जुयाः उगु ग्रहणया सुतक दोष कन्हय् सूर्योदय तक जुइगु जुयाः शास्त्रीय मान्यता परम्परा तकं दुगु जानकारी बियाच्वना ।

थुगु विषयय् निवेदक दैवज्ञ कीर्तिमदन जोशीया माग समस्त नेवाः संस्कृति, परम्परा व शास्त्रसम्मत दु कि मदु छिगु संस्थापाखें सम्बन्धित विषयया विज्ञ विद्वानतलिसे सहलह ब्याकाः वइगु भाद्र ७ गते तकया दुने नेपाल पञ्चाङ निर्णायक समितिइ छ्वया हयाः निचोद सत्य तथा राय प्रतिक्रिया थुगु समितियात बियाः ग्वहालि यानादीत इनाप यानाच्वना धकाः च्वयाहःगु दु ।

पञ्चाङ समितिया दोधारे खँ
पञ्चाङ समितिं नेवाः खलः पुचःयात च्वःगु पतिइ थःम्हं हे निष्कर्ष बियाः नं हाकनं नेवाः खलः पुचःया राय सुझाव माग याःगु खनेदु । समितिं ८ गते सूर्य ग्रहण दुगु जुया ९ गते जक म्हपुजा यायेमाःगु शास्त्रीय मान्यता दु धकाः नं च्वयेगु अले हाकनं शास्त्रीय खँ छु खः धकाः गुगु कथं नेवाः खलः पुचःयात न्यन थ्व धयागु पञ्चाङया दोधारे नीति खनेदु । कि त थःम्हं निष्कर्ष हे मबिइमाः, मखुसा न्हापा बियागु विवाद जूगुलिं आः छु याःसा बांलाइ धकाः न्यनेमाः । अथे मयासे थःम्हं निष्कर्ष नं बिइगु अले हाकनं सुझाव नं माल धकाः धाःगु धयागु गनं पञ्चाङ निर्णयक विकास समितिं थः याकःचां प्रतिवाद याये मफयाः नेवाः खलः पुचःया नं थःपिंत साथ दु धकाः क्यनेत जकं थुगु कथं पहल याःगु मखुला धकाः न्ह्यसः ब्वलनीगु स्वाभाविक हे खः ।

सूर्य ग्रहणय् अन्यौल
कार्तिक ८ गते सूर्य ग्रहण गुगु इलंनिसें गुगु ई तक जुइ धयागु खँय् नेपाल पञ्चाङ निर्णायक विकास समिति अन्यौलय् लाःगु खनेदु । पञ्चाङ पात्रोय् थुगुसी कार्तिक ८ गते मंगलवाः न्हिनय् ४ः५२ निसें ५ः२४ तक सूर्य ग्रहण धकाः च्वयातःगु दु । थुगु ल्याखं स्वल धाःसा ३२ मिनेत तक थुगुसी सूर्य ग्रहण जुइ धकाः स्पष्ट जू । तर लिपांगु इलय् नेवाः खलः पुचःयात पञ्चाङं च्वःगु पतिइ धाःसा सूर्य ग्रहणया ई हे पानाच्वंगु खनेदु ।

पतिइ सूर्य ग्रहण कार्तिक ८ गते सूर्य अपरान्ह ४ः५२ बजेनिसें चान्हय् ६ः४० तक जुइ धकाः च्वयातःगु दु । थुगु ल्याखं स्वल धाःसा १ घण्टा ४८ मिनेट तक जुइ धकाः च्वयाहःगु दु । पञ्चाङ समितिं कि त पात्रय् गल्ती जुल धकाः धायेमाल कि पौ छ्वया हयागुलिइ गल्ती जुल धकाः धायेमाल । थ्व निगू गथे जुयाः पाःगु खः स्पष्ट जूगु मदु । उकिं नेपाल पञ्चाङ स्वयं हे सूर्य ग्रहणया सवालय् अन्यौलय् दु धकाः स्पष्ट खनेदु । थुकिं पञ्चाङय् च्वनाच्वंपिनिप्रति न्हूगु कथंया न्ह्यसः ब्वलंगु दु ।

इतिहासया खँ
नेपाल पञ्चाङ निर्णायक समितिया स्वीकृति कथं पञ्चाङ पात्रो पिकाइगु खः । अले व हे पात्रोया आधारय् हे नखः चखः हनीगु खः । ताःहाकः इतिहास स्वयेम्वाः थनि नीच्यादँ न्ह्यःया इतिहास जक स्वलधाःसां कुगाः । विक्रम संवत्या ल्याखं २०५२ साल कार्तिक ७ मंगलवाः म्हपुजा याकूगु दु । गुकुन्ह सूर्य ग्रहण दु उकुन्हु हे म्हपुजा याके बिउगु खः । अबलय् सूर्य ग्रहण सुथय् ७ बजे ४० मिनेटय् क्यनाः १० बजे जुया १५ मिनेटय् क्वचाःगु खः । जम्मा २ घण्टा ३५ मिनेट क्यन । ग्रहण दुसां अबलय् हे म्हपुजा याकल । ८ गते बुधवाः किजापुजा याकल । पुलांगु पञ्चाङ पात्रो मुंकाःतःपिंसं थुगु खँ बांलाक हे स्वयेफइ ।

थुगु कथंया घटनाक्रम व सूर्य ग्रहण नापं इतिहासयात स्वल धाःसा आः नेवाः खलः पुचःतपाखें नेपाल पञ्चाङ निर्णय विकास समितिया पौया आधारय् लिसः बिइगु मखुसे पञ्चाङ समितियात हे न्ह्यसः तयेमाःगु ई वःगु दु । पञ्चाङ समितिं स्यंकीगु अले लिसः नेवाःतय्सं बिइगु धयागु जुइमखु । उकिसनं थःगु निर्णय न्यंकाः हाकनं लिसः माल धाःगुया अर्थ छु खः । वास्तवय् नेपाल पञ्चाङ निर्णयक समितियात गुगु कथं न्ह्यसः ब्वलन उकियात कयाः थः याकःचां लिसः बिइ मफयाः नेवाः खलः पुचःया साथ कायेगु कुतः याःगु खनेदु । नेवाः खलः पुचःपाखें थुगु सवालय् छगू हे मत जुयाः सुझाव वनीगु अवस्था मदु । नेवाःतय्गु नं ब्यागलं ब्यागलं मत दु, नेवाःत विभाजित जूगु क्यनेगु अले थःगु छ्यं सुचुकेगु कुतः यायेत जक पञ्चाङपाखें पौ च्वःगु खनेदु ।

आः नेवाः खलः पुचलं लिसः बिइगु मखु कि सूर्यग्रहणया सवालय् छाय् निता खँ च्वयागु ? न्हापा ५२ सालय् सूर्य ग्रहणया इलय् म्हपुजा याकल आः छाय् याये मज्यू ? स्वन्हु तिथिया नखःयात छाय् प्यन्हु तिथिया नखःया रुपय् हिलेत्यना ? छु पञ्चाङ समितियाके थ्व अधिकार दु ला ? पौ च्वयाः राय सल्लाह कायेगु खःसा पात्रो च्वये न्ह्यः हे छाय् मकयागु ? आःया अवस्थाय् खलः पुचःयात पौ च्वयाः सुझाव कायेगु मयासे छगू हे थासय् तया छाय् सहलह ब्याकेगु ज्या मयानागु खः ? लगायतया खँ दुथ्याकाः न्ह्यसः च्वयेमाःगु दु । नेवाःत छप्पँ जुइगु अले नेवाः संस्कृतिइ छगू हे कथं हनेगु नापं नेवाः नेवाः विभाजित मखु धकाः सन्देश बिइगु खःसा आः पञ्चाङ समितियात लिसः बिइगु, सुझाव बिइगु मयासे अःखतं इमित हे न्ह्यसः न्यनेमाःगु ई वःगु दु ।