यलया बुंगद्यःलिसे ख्वप देय्या स्वापू

ख्वप देय् लिच्छविकालीन राजधानी शहर खः । स्वनिगःया जक मखु कि नेपालमण्डलया हे केन्द्र कथं ख्वप देय्यात कयातःगु खः । अथे हे स्वद्वःदँति न्ह्यः थौंकन्हय् भारतवर्षय् लानाच्वंगु आसाम राज्यया कामारु कामाक्ष लागाय् च्वंम्ह बुंगःद्यःयात ख्वपय् तयेगु निंतिं ख्वपया जुजु वनाः द्यः काःवंगु खः ।

नेपालमण्डलया जुजु नरेन्द्रदेव नापं येँया तान्त्रिक व यलया ज्यापु वनाः बुंगःद्यः काःवंगु खः । थः जुजु जूगुया ल्याखं थःगु हे थासय् वा नेपालमण्डल राज्यया राजधानी शहर ख्वपय् तयेगु ल्याखं हे उम्ह बुंगःद्यः काःवंगु खः । उकिया लागिं ख्वप देय्या पुलांगु ज्यापु जाति मानन्धर मान्धुर वा साय्मित च्वनीगु तू पाइगु लाछि वा थाय् तूपालाछि (हाल तापालाछि) लागाय् द्यः तयेगु निंतिं थाय्बाय् व देगः हे ब्यवस्था याःगु जुयाच्वन ।

दरवार लागा लिक्क थथे द्यः स्थापना यानाः सहकाल हयेगु लिच्छावि जुजु नरेन्द्रदेवया म्हगस धाःसा अबलय् पूमवन । कामारुकामाक्ष लागां द्यः स्वनिगलय् दुत हयाःलि उम्ह द्यः गन तयेगु धइगु खँय् बिवाद ब्वलंगु जुयाच्वन । थः हे वनाः काःवंगु खःसां जुजु नरेन्द्रदेव उदारवादी जुजु जूगु हे ल्याखं थःगु थाय् ख्वपय् हे तयेमाःगु खँय् जुजुं अडान कयामदी ।

स्वनिगः दुने दक्कलय् थकालिम्ह सु खः व वं गन धाल अन द्यः तयेगु धइगु क्वःछित । स्वनिगः न्यंकं थकाली मालेगु झ्वलय् यलय् दक्कलय् थकालिम्ह मनूयात लुइकल । यलया हे ज्यामि ज्यापुचां कुबिया हःम्ह उम्ह बुंगःद्यःयात आः यलय् हे तयेमाली धइगु आसयं उम्ह ज्याथयात धौ नकाः धौया दुने चि नं तयाः नकाबिउगु जुयाच्वन ।

सुयागुं चि नयेवं वं धाःथें च्वनेमाली धइगु उखान थें अबलय् नं उम्ह ज्याथम्ह मनुखं चि नये धुंकाः छु न्ववायेमाल धकाः न्यंगु इलय् आः बुंगःद्यःयात यलय् तःसा बांलाः जुइ धायेमाल धइगु खँ जुल । निर्दोष उम्ह मनू न्हय्गः उगलय् च्वय्् वनाः बुंगःद्यःयात यलय् हे तयेगु बांलाः जुइ धकाः घोषणा याये कथं हे बँय् हे तुनावनाः सित धाइ ।

थथे ख्वप देसय् तयेत हःम्ह बुंगःद्यः तयेत दयेकूगु लोकेश्वर वा स्थानीय भासं लक्स द्यः आः नं ख्वप नगरपालिका वडा नं २ तूपालाछिइ दनि । वयात न्हियान्हिथं नित्यपूजा यानाः विशेष इलय् विशेष पूजा नं यानाः लोकेश्वरया थाय् बियातःगु दु । तर स्वनिगः दुनेया प्यम्ह मू मू लोकेश्वरया नां काइगु इलय् धाःसा वयात ल्याः तयातःगु मदु ।

थथे जूगु कारण धइगु प्रजाबत्सल जुजु नरेन्द्रदेवं थःगु अडानय् मच्वंसें उदारता क्यंगु कारणं हे खः । अथे खःसां आः तक नं नरेन्द्रदेव जुजुया प्रतीक कथं अक्षय तृतीया स्वयां प्यन्हु न्ह्यः ख्वप दरबार लागां तरवार छपु धाःसा पूच्वय् दयेकीगु बुंगःद्यःया रथय् तये यंकेगु चलन दनि । गुथि संस्थानयात पौ छ्वयाः ग्वय्दां तयाः निमन्त्रणा यानाःलि छम्ह कर्मचारीया रोहबरय् आः नं बुंगःद्यः साले प्यन्हु न्ह्यः उगु ख्वपया जुजुया प्रतीक तरबार बुंगःद्यःया रथय् तयेत यंकेगु चलन दु ।

नापं उगु तरवार रथय् तयेधुंकाः ख्वपया हे जुजुया प्रनिनिधि कथं उगु तरवार ज्वनावःम्ह मनुखं हे रथ साले जिल धकाः उजं बियाःलि हे जक पूच्वय् दयेकूगु रथ न्हापांगु दिं गाःबहालय् तक सालाः जात्रा न्यायेकीगु खः । थुकिं नं बुंगःद्यःया जात्राय् ख्वपया प्रतिनिधित्व जूगु खनेदु ।
भगवान बुद्धया छगू अवतार कथं आर्यावलोकितेश्वर नालातःगु खःसां ख्वपया थ्व लक्स द्यःयात धाःसा लोकेश्वर वा स्थानीय भासं लक्स द्यः धकाः धायेगु याः ।

थुलि जक मखु आः नं यदि यलयापिंसं इलय् जात्रा पूवंके मफुत धाःसा ख्वपय् हयाः प्वाकलं क्यने हयेमाः धइगु धारणा दु । २०७२ सालय् बारम्बार भुखाय् ब्वयाच्वंगु कारणं व रथ स्यनाः हाकनं दोहोरो रथ दयेकेमाःगु कारणं इलय् जात्रा क्वचायेके मफइगु स्थिति जुइवं ख्वपय् हे हयाः जात्रा यायेगु वा प्वाकलं क्यनेगु धइगु खँ बय्बय् नं जूगु खः ।

अबलय् नेपाल मजदुर किसान पार्टीया अध्यक्ष नारायणमान बिजुक्छेँ रोहितं तकं थ्व न्हूगु ज्या वा अवसर ख्वपयात दत धाःसा तसकं हे बांलाःगु खँ खः धयादीगु खः । भुखाय् ब्वल धाःसा, रथय् क्व जुत धाःसा, मिं नयाः रथय् छुं कथं क्षति जुल धाःसा वा रथ क्वःदलाः स्यन धाःसा नं ख्वपय् हयाः क्यनेमाः धइगु धारणा दु ।

तर प्यदँ न्ह्यः अज्याःगु भवितव्य जुइ धकाः भुखाय् ब्वयेकं ब्वयेकं हे काचाकाचां सालाः जात्रा क्वचायेकेगु ज्या जूवन । न्हापा न्हापा ख्वपं जुजु थः हे रथय् च्वनेत वइगु खःसा लिपा जक नरेन्द्रदेव जुजुया प्रतीक कथं तरवार हयेगु चलन दुगु विज्ञतय् धारणा दु । ख्वपया ल्याय्म्ह संस्कृतिविद् ओमप्रसाद धौभारीया कथं जनतायात हे न्यायनिसाफ छुटे यायेगु कथं उदारवादी जुजु जूगु ल्याखं हे ख्वपय् अबलय् बुंगःद्यःयात महःगु खः धयादी ।

ख्वपय् हल धाःसा गन प्वाकलं क्यनी धइगु खँय् नं विवाद दु । गुम्हेसियां तःचपालय् च्वंगु दतात्रय् देगःया कुनय् थ्व प्वाकलं क्यनेगु चलन दु धाइसा गुम्हेसियां लाय्कू लागाय् च्वंगु फसि देगः धयातःगु प्राचीन सिलु महाद्यःया देगः उकिया लागिं थाय् खः धका नं धयातःगु दु । तर आः तक नं अथे ख्वपय् हयाः क्यंगु रेकर्ड धाःसा दु वा मदु अन्योलय् हे लानाच्वंगु दु ।

गुथि संस्थानया नायः हरिप्रसाद सुवेदी जुयाच्वंगु इलय् छक्वः उकिया रेकर्ड छुं दुला धकाः खँ नं पिहां वःगु खः । नापं गोरखापत्रय् उकिया खँ नं समाचार कथं पिहां वयाच्वंगु दु धइगु नं वय्बय् जुयाच्वंगु खः । तर प्रमाण धाःसा आः तक लुइकूगु मदुनि । ख्वपया ज्यापु समुदायं विशेष रुपं बुंगद्यः हनेगु याः ।

उकिं नं जाह्वलाख्यलय् प्वाकलं क्यने धुंकाः आः तक नं ख्वपयापिं मुस्यांप्वाः च्याकाः नेखू खुसि छिकीगु इलय् वा विमान खतय् तयाः यंकीगु इलय् मुस्यांप्वाः च्याकाः द्यः तयेत वनेगु चलन दनि । बुँज्या वा अन्नबाली वा सहकाललिसें स्वापू दुम्ह थ्व बुंगःद्यःयात थथे ख्वपया ज्यापु समुदायं हने खंगु, नरेन्द्रदेव जुजुया हे तरवार यलय् बुंगःद्यःया रथ सालीगु इलय् यंकीगु व ख्वपय् बुंगःद्यः तयेत धकाः देगः हे दयेकातःगु दु धइगु इलय् ख्वपनापं यलय् न्यायेकीगु थ्व बुंगःद्यःया जात्राया उलि हे तसकं स्वापू दुगु खनेदु ।