भारतीय विस्तारवादया प्रभाव

नेपाल स्वतन्त्र देश खः वा मखु धइगु विषयय् इलय् ब्यलय् चर्चा परिचर्चा जू । अथे जुइमाःगु कारण नं आपालं दु। छुं इलय् नेपालय् भारतं धाःथें च्वनीपिं शक्तिं राज यानाच्वंगु कारणं अथे जूवंगु खः । १०४ दँ ताःहाकःगु जहानिया राणाशासनया इलय् वास्तवय् भारतय् अंग्रेजतय्सं शासन सत्ता चले यानाच्वंगु इलय् इमिसं धाःधाःथें च्वनीपिं जूगु ल्याखं थन आपालं दरवार, निजी आवास व तःतःधंगु भवनत दनेफुगु खः । शितल निवास, बबरमहल, सिंहदरवार, ललिता निवास, वीर पुस्तकालय अबलय् दयेकूगु खः । थ्व ल्याखं छगू शताब्दी स्वयां अप्वः भारतं धाःथें नेपाःया शासकत च्वनेगु बानी जूगु कारणं आः नं नेपाः स्वतन्त्र देय् खः कि मखु धइगु विषयय् इलय् ब्यलय् विवाद जुयाच्वंगु खः । वास्तवय् नेपाः भारत व पाकिस्तान स्वयां आपालं दँ न्ह्यः हे स्थापना जुइधुंकूगु देय् खः । नेपाः प्राचीन धर्म, संस्कृति व रीतिरिवाज दुगु छगू अलग देय् खः । थुकियात प्रमाणित यायेगु ज्या धाःसा जुजु महेन्द्रं संयुक्त राष्ट संघय् सदस्यता कयाःलिं पूवन । भारत व चीन थेंज्याःगु विशाल राष्ट्रं अलग अलग छगू छगू प्रान्त, छगू छगू उपनिवेश यानाच्वंगु इलंनिसें नेपालमण्डल, नेपाल राष्ट्र कायम जुयाच्वगु देय् खः । स्वायत्त राज्यकथं थन अबलय् बाइसे, चौबिसे राज्यय् विभाजन यानाः स्वशासन कायम यानाः केन्द्रं शासन यानाच्वंगु खः । उकिं नेपाः स्वतन्त्र देय् खः धइगु प्रमाण न्हापानिसें झीके सुरक्षित जुयाच्वंगु दु ।

विश्वय् साम्राज्य न्यंकाच्वंपिं अंग्रेज शासकनाप ल्वानाः विजय हासिल यायेगु धइगु म्हो महत्वया खँ मखु। नेपालं थ्व ज्या यानाक्यंगु दु। हेपाहा प्रवृत्ति दुपिं आः नकतिनि जक स्वतन्त्र जूगु राष्ट्र भारतं नेपाःया लागिं थःपिनि प्रशासनिक इकाई थें दयेकेगु सोच दुगु कारणं थुकिया विरोध यानाः राष्ट्रयात उच्च मनोबलय् च्वन्ह्याकेगु ज्या नं झीथाय् इलय् ब्यलय् जू । तर राष्ट्रप्रति सचेत व सबल राष्ट्रियताया पाठ सयेके मफुगु कारणं थन गबलें महाकाली सन्धी, गबलें गण्डक सम्झौता जू । थज्याःगु चिचिधंगु झीगु कमी कमजोरीया कारणं प्रचार याइपिंसं नेपाः स्वतन्त्र मखु, पराधीन देय् धकाः याइगु खः । भारतया चलखेल अप्वयाच्वंगु कारणं हे आतक झीथाय् नीम्ह नीन्याम्ह प्रधानमन्त्री जुलं नं छम्हेसिनं हे थःपिनि पूर्ण अवधि न्यादँया कार्यकाल पूवंके फुगु मदुनि । थ्व धइगु गुम्ह प्रधानमन्त्री भारतया चाकडी यायेत तयार जुइमखु, उम्ह प्रधानमन्त्रीं थःगु कार्यकाल पूवंके फइमखुधइगु प्रमाण खः । आतकं जुयाच्वंगु नं अथेहे खः ।

फुक्कं चीजय् निःस्वार्थ रुपं अनुदान बीगु ज्या याःगु जूसा झी पूर्णरुपं स्वतन्त्र खः धइगु सीदइ । वने माःथाय् वने मखनीगु, याये माःगु इलय् याये मखनीगु, मेपिंसं धाःथें थः च्वने मालीगु कारणं झी पूर्णरुपं स्वतन्त्र खः कि मखु धइगु खँय् झीत नं शंका ब्वलनीगु स्वाभाविक जुल । उकिं स्वतन्त्र देय् स्वतन्त्र रुपं चले यायेगु निंतिं सत्ताय् च्वनीपिं मनूत न्हापां सचेत जुइ फयेकेमाः । वयां लिपा जनतायात राष्ट्र व राष्ट्रियताप्रति सचेत याये फयेकेमाः । अथे जूसा जक जनतां सुख सी । राष्ट्रया इज्जत च्वनी । उकिया लागिं राष्ट्रियताप्रति सचेत समुदाय सदां विस्तारवादी शक्तिया विरुद्ध संघर्ष यायेत तयार याना तये फयेकेमाः । म्हिगः महाकाली सन्धी जूगु इलय्, थौं लिम्पियाधुरा लिपुलेकसहित देय्या कालापानी क्षेत्रयात भारतं अतिक्रमण यानातःगुया विरोधय् सः थ्वयेकेगु ई वःगु इलय् सचेत व संवेदनशील रुपं जनतायात तयार याना तयेमाः ।

वने माःथाय् वने मखनीगु, याये माःगु इलय् याये मखनीगु, मेपिंसं धाःथें थः च्वने मालीगु कारणं झी पूर्णरुपं स्वतन्त्र खः कि मखु धइगु खँय् झीत नं शंका ब्वलनीगु स्वाभाविक जुल । उकिं स्वतन्त्र देय् स्वतन्त्र रुपं चले यायेगु निंतिं सत्ताय् च्वनीपिं मनूत न्हापां सचेत जुइ फयेकेमाः । वयां लिपा जनतायात राष्ट्र व राष्ट्रियताप्रति सचेत याये फयेकेमाः । अथे जूसा जक जनतां सुख सी ।

थ्व ई धइगु भारतीय विस्तारवादया विरुद्धय् संघर्ष यायेगु कि नेपाः देय् उपनिवेश जूगु स्वयाः मौन च्वनेगु धइगु ई जुयाच्वंगु दु। भारतीय स्वार्थया कारणं नेपाःयात स्वतन्त्र, सार्वभौमसत्ता सम्पन्न व सबल देय् जूगु स्वये चाहे मजूगु देय् कथं कयाच्वंगु दु। दक्षिण एशियाय् हे थःपिनि प्रभुत्व कायम यायेत स्वयाच्वंगु भारतं नेपाःप्रति सदां हेपाहा प्रवृत्ति तयाच्वंगु नं स्पष्ट जू । अज्याःगु अन्यौलपूर्ण वातावरणया दथुइ सत्तारुढ नेकपा विभाजनया संघारय् थ्यनाच्वंगु दु। उमि निखलःया दथुइ गुम्ह भारतया समर्थक व गुम्ह भारतीय विस्तारवादया विरोधी शक्ति खः धइगु हे सीके थाकु। म्हिगःया थीथी चरित्र स्वयेगु इलय् झिंनिदँ तक भारतय् च्वनाः नेपालय् जनयुद्ध न्ह्याकाच्वंगु शक्ति जूगु कारणं प्रचण्ड पक्षया नेकपा थ्व इलय् भारतीय एकाधिकार पूँजीया समर्थक खः धइगु क्यं । अथेंतुं महाकाली सन्धी पारित याकेत थीथी तिकडम म्हितूगु स्वयेबलय् केपी ओली भारतीय विस्तारवादया समर्थक खः धइगु क्यं । उकिं नं थ्व इलय् व सत्ताय् थ्यनाच्वंगु खः । थ्व शक्तिं वंगु दछि न्ह्यः भारतं एकतर्फी रुपं लिम्पियाधुरा, लिपुलेकसहित कालापानी क्षेत्रयात थःपिनि राजनीतिक नक्सा दुने लाकाः सार्वजनिक यानाः उगु लँ जुयाः तिब्बतया मानसरोवर वनीगु लँ उद्घाटन यायेवं उगु थाय् ला जिमिगु खः धकाः नेपालं नं संविधान हे संशोधन यानाः न्हूगु नक्सा जारी यासें उकिया आधारय् आः वार्तालाप यायेत छगू टोली खडा याःगु कारणं केपी ओलीयात थ्व इलय् राष्ट्रवादी शक्ति खः कि धइगु अनुमान यायेछिं ।

नेपालय् सुयात प्रधानमन्त्री दयेकेगु धइगु खँय् इलय् ब्यलय् भारतय् गृहकार्य जू । आः नकतिनि जक पुलांम्ह प्रधानमन्त्री व नेकपाया निम्ह अध्यक्षमध्ये छम्ह पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डं थः जहान सीता दाहालया उपचारया लागिं भारत भ्रमणय् वनाः अनया प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीनापं खँल्हाबल्हा तकं याःगु तस्वीर सार्वजनिक जुइवं आः प्रचण्डयात भारतं नेपाःया प्रधानमन्त्री दयेकाः इमिसं थःपिनि स्वार्थ पूवंकेगु कासा म्हितेत स्वयाच्वंगु दु धइगु क्यं । वहेकथं अविश्वासया प्रस्ताव दर्ता याकाः औपचारिक रुपं भारतं ययेकूम्ह प्रचण्डयात प्रधानमन्त्री यानाः अबलय् थःपिंसं प्रचण्ड व बाबुराम भट्टराईपिंत ग्वाहालि यानाः देसय् जनयुद्ध चले याकेत यानागु खर्चया पलेसा पुइकेत स्वयाच्वंगु धइगु नं क्यंगु खः ।

तर चलाख केपी ओलीं पार्टी दुनेया उगु तिकडम थुइकाः संसद भंग यानाः वइगु बैशाख १७ व २७ यानाः निगू चरणय् निर्वाचनया घोषणा यानाबिल । थज्याःगु थीथी कारणं भारतं नेपाःयात स्वइगु दृष्टिकोणय् परिवर्तन मवःत्तले झी स्वतन्त्र देय् जुइमफइगु खँयात लिसा कया कुलेमाःगु ई वःगु दु ।