ने. सं. ११४३ चौलाथ्व तृतीया -

बैदेशिक हस्तक्षेपया सम्भावना

देसय् हाकनं छक्वः संसद पुनःस्थापना जूगु दु। संसद विघटन यायेत केपी शर्मा ओलीं देशी विदेशी शक्तिया राय सल्लाह कयाः हे याःगु ज्या खः । भागबन्डाया राजनीति असफल जुयाः प्रचण्ड-माधव नेपाल पक्षं अविश्वासया प्रस्ताव दर्ता याये त्यनेवं उगु प्रस्ताव वये न्ह्यः हे थःगु अधिकार प्रयोग यानाः प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं संसद विघटन यानाबिउगु खः । पुस ५ गते विघटन जूगु संसद सर्वोच्च अदालतय् लाःगु मुद्दाय् फैसला न्यंकुसें अदालतं वंगु फागुन ११ गते ६६ न्हु लिपा पुनःस्थापित यानाबिल । पुनःस्थापना नापनापं आः हाकनं छक्वः देशी विदेशी शक्ति केन्द्रतय्गु चलखेल सुरु जूगु दु। अमेरिका व भारतं तप्यंक मखुसां अघोषित रुपं न्हापांनिसें हस्तक्षेपकारी भूमिका म्हितावःगु नेपालय् आः धाःसा तप्यंक अमेरिकी शक्तिया इसाराकथं थनया राज्ययन्त्र चले यायेगु वा भारतीय एकाधिकारया बर्चस्व थनया राज्य ब्यवस्थाय् प्रत्यक्ष प्रभाव लाकेगु धइगु खँय् स्वार्थी शक्तितय् दथुइ प्रतिस्पर्धा जुयाच्वंगु दु। अथे जुयाः न्ह्याबलें निजी मामिला धकाः मौन च्वनीगु राष्ट्र चीनं तकं थुगु इलय् नेपाःया तरल राजनीतिप्रति गम्भीर ध्यान तःगु दु ।

गुकुन्हु संसद पुनःस्थापना जूगु खः । उकुन्हुनिसें नेपाःया निंतिं भारतीय राजदूत विनय मोहन क्वात्रा व चीनिया राजदूत होउ याब्छी दथुइ भेटघाट ख्वातुया वनाच्वंगु दु। भारतप्रति सु गुलि लचिलो जुइ वयात देय्या प्रधानमन्त्री दयेकीगु जुइवं नेपाली कांग्रेसया सभापति शेरबहादुर देउवा, जनता समाजवादी पार्टी नापं आपालं राजनीतिक नेतातय्त चांचां होटेल, रेष्टुरेण्ट व फुड ल्याण्डय् चाभ्वजय्न नाप लायेगु ज्या भारतीय राजदूतं न्ह्याकाच्वंगु दु। हिन्दूस्तान भारतकथं स्थापना जुसांनिसें नेपाः स्वतन्त्र खः धइगु भावना दुपिं हिन्दूस्तानीत स्वयम अजू चायेकाः थ्व इलय् नेपाःया लागिं भारतीय राजदूतं चलखेल यानाच्वंगु दु। गुगुं इलय् चन्द्रशेखर नेपाः वयाः छुं धारणा जक तयेवं थन प्रजातन्त्र पुनःस्थापना जुइगु म्हगस खंकूपिं भारतीय पक्षं अबलेनिसें भारतया उपनिवेश थें थःपिनि मातहतय् राज्य चले याइपिं तायेकाः हरेक मामलाय् नेपाःया राजनेतातय्त सल्लाह साहुति बिया वयाच्वंगु दु। थ्व झ्वलय् मोदीया नेपाल भ्रमण व सदनय् संबोधनयात नं कायेछिं । छुं छगू इलय् सदन दुने भारतीय प्रतिनिधि प्रत्यक्ष सहभागी जुयाः निर्णय तकं याइगु परम्परा नेपाली सदनय् सुरु जूगु खः । देसय् पंचायती ब्यवस्थाया सुत्रपात जूसांनिसें जुजु महेन्द्रं उगु पद्दतिया अन्त्य यात । म्हिगः बम, बन्दूकं राज्य त्याकीथें आः उकथंया ल्वाभः ज्वनाः राज्य त्याकेत वइगु ई मखये धुंकल । आः कुटनीति राजनीति स्वयां महत्वपूर्ण धइगु सीदयेक थनया नेतातय्त ल्हातय् कयाः उमिसं धयाथें तयेत्यंगु दु ।

थः प्रधानमन्त्री जुइगु जुल धाःसा न्ह्यागु यायेत नं तयार जुइपिं थनया राजनीतिक नेतातय्गु कमजोर पक्ष द हे दनि । उकिं नं थ्व इलय् देय् हे वनीला धकाः ग्यायेमाःगु अवस्था दु। छाय्धाःसा सिक्किम संविधानसभां विलय जूगु देय् खः । झीथाय्सं विधानसभापाखें सक्षम सरकार दयेके मफयाः दथुइ दथुइ त्वाःदल ।

यदि नेपाःया राजनेतात थ्व इलय् सचेत व सबल जुयाच्वने मफुत धाःसा म्हिगः नेतातय्सं गण्डक सम्झौता, कोशी सम्झौता व महाकाली सन्धी यानाः देय्या प्राकृतिक सम्पदा ध्वस्त याःथें भारतयात थीथी कथंया सांस्कृतिक सम्पदा व थनया सार्वभौमसत्ता नं लःल्हायेत लिफः स्वइ मखु। थः प्रधानमन्त्री जुइगु जुल धाःसा न्ह्यागु यायेत नं तयार जुइपिं थनया राजनीतिक नेतातय्गु कमजोर पक्ष द हे दनि। उकिं नं थ्व इलय् देय् हे वनीला धकाः ग्यायेमाःगु अवस्था दु। छाय्धाःसा सिक्किम संविधानसभां विलय जूगु देय् खः । झीथाय् संविधानसभापाखें सक्षम सरकार दयेके मफयाः दथुइ दथुइ त्वाःदल । थ्व धइगु भारतीय पक्षं यानाच्वंगु चलखेलया लिच्वः खः । आः नं तप्यंक धायेगु खःसा थनया पशुपतिइ हिन्दूस्तानी वा भारतया पूजारी दु। केरा, सन्त्रासी, स्याऊ नापं आपालं मरिचरि मीपिं व अप्पा छीगु अगलय् ज्या याइपिं मिस्त्रीनिसें साधारण ज्यामित तकं भारतीयत अप्वयाच्वंगु दु। छन्हु उपिं धः, तराजु त्वःताः सेनाया वासः पुनाः बन्दूक ज्वनेत लिफः स्वइमखु। सन् १९५० अर्थात् विक्रम संवत २००८ सालय् जूगु नेपाल व भारतया असमान सन्धीया कारणं थौंतक नं झी भारतमुखी जुयाः झी म्वायेत बाध्य जुयाच्वंगु दु। उकियात खारेज यानाः न्हूकथंया ज्या न्ह्याकेत वर्तमान सरकारं कुटनीतिक पहल सुरु यायेगु कुतः जक छु यात, सरकारयात भंग यायेगु खेल सुरु जुल । म्हिगः भारतं धाःथें कालापानी, लिम्पियाधुरा व लिपुलेक क्षेत्रय् नेपालं दावी मयागु खःसा नापं भारत व नेपाःया असमान सन्धी खारेज यानाः न्हूगु सम्झौता यायेगु खँत महःगु खःसा केपी ओलीयात प्रधानमन्त्री स्वीकार यायेत भारत सदां तयार जुयाच्वनी । तर केपी ओलीया छुं प्रगतिशील ज्या खनाः ग्याःगु भारतं थुकथंया चलखेल सुरु याःगु खः । आः झन् थःपिनि स्वार्थ सिद्ध यायेत जनता समाजवादी पार्टीयात ल्ह्वनाः कांग्रेसया नेतृत्वय् सरकार गठन यायेत स्वयाच्वंगु दु । मखुसा केपी ओलीं धाःथें नेकपा दुनेया केपी इत्तर शक्तियात ल्हातय् कयाः नं म्हिगः प्रचण्ड बाबुरामपिंत थें भारतं तलब हे नकाः लहिनातःपिं छुं नेपाली नेतातय्त ल्हातय् कयाः जूसां उमिसं थःपिनि स्वार्थ सिद्ध यायेत स्वाइ ।

थथे झीथाय् च्वंपिं नेतात थःगु तुतिइ दनेगु आँट मयाःगु कारणं धाये वा थनया सत्ताय् थ्यंकेत नेपाली जनतायात स्वयां भारतीय शासकतय् ल्हाः ज्वना च्वनेमाःगु कारणं झी गबलें नं सार्वभौम सम्पन्न जूगु महसुस याये मफयाच्वंगु खः । थ्व देय् सार्वभौम सम्पन्न देय् खः धायेगु अवसर दु। संविधान व कानूनय् अथे हे उल्लेख जुयाच्वंगु दु। तर सरकार गठन व थुगु सरकारयात चले याइगु राज्य यन्त्रय् भारतीय पक्ष व अमेरिकी साम्राज्यवादं बांमलाक ल्हाः तयातःगु कारणं जुइ, थन सुं ‘मै हुँ’ धाइपिं नेतातनापं भारत न्ह्यःने वइगु इलय् वा पश्चिमी मुलुक अमेरिकी दूतावासया खेल सुरु जुइगु इलय् नाला वंगु फकं थें यातांप्यांतां जूवनेगु चलन दनि । म्हिगः न्ह्याथे जूसां थौं देय् गणतन्त्र व प्रजातान्त्रिक मुलक कायम जूगु दु। उकिं थ्व इलय् आः थें भारतीय राजदूत क्वात्रा वा चिनिया राजदूत याब्छिया चलखेल अप्वः जुयाच्वंगु झीगु लागिं बांलाःगु पक्ष धाःसा खः हे मखु। मध्यम मार्गी खनेदुपिं वा निष्पक्ष च्वनेमाःपिं सर्वोच्च अदालतया प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्र शमशेर जबरायात प्रधानमन्त्री वा मन्त्रिपरिषदया नायः ल्ययाः जनमत संग्रह मार्फत् थन जुजु पुनःस्थापना यायेगु कुतः नं जुयाच्वंगु दु। हृदयेन्द्र शाहयात न्ह्यःने तयाः ज्ञानेन्द्र वा हिमानीं नायबी शासन चले यायेगु तयारी जुयाच्वंगु दु। थुकी भारत व चीन दथुइ तकराब मवल धाःसा राजतन्त्र पुनःस्थापना जुयाः भारत व चीन नापं अमेरिकी चलखेलया दथुइ नेपाः बांमलाक फसे जुइफु ।