युद्धया किचलय् इरान व इजरायल
फ्य्रांक गार्डनर, बिबिसी
वंगु वालय् इजरायली चिकं ट्यांकर जहाज ‘मर्सर स्ट्रिट’य् ड्रोन आक्रमण जुइवं इरान व इजरायल दथुइ आरोप प्रत्यारोप तच्वल । निगुलिं देशं राजदूततय्त हाजिरी तलब याकल, अले थुकिया ब्वला सायेगु ख्याच्वः नं बिल । थ्व घटनाय् अमेरिका व बेलायत नं इजरायलया पक्षय् कुहां वल । इजरायल, बेलायत व अमेरिकां मर्सर स्ट्रिटय् इरानं हे आक्रमण याःगु पं बिल । तर तेहरानं धाःसा थुकिया कडा खन्डन याना हे च्वन । लिसें थ्व घटनायात कयाः यदि थःपिं विरुद्ध छुं कारवाही जुल धाःसा उकिया कडा लिसः बीगु खँ नं इरानं धाल ।
थज्याःगु आरोप प्रत्यारोपया दथुइ धाथें थ्व सुना याःगु, थ्व आक्रमणया लिउने छु खँ दु धयागु सकसिया उत्सुकया विषय जुयाच्वंगु दु ।
वंगु बिहिवाः २९ जुलाइ कुन्हु मध्यम आकारया चिकं ट्यांकर ‘एमवी मर्सर स्ट्रिट’ तांन्जानियाया दार एस सलामं ओमानया खाडीइ संयुक्त अरब इमिरेट्सया फुजइराह बन्दरगाहय् चिकं जायेकेत वनाच्वंगु खः । थ्व जहाजय् लाइबेरियाया ध्वाँय् ब्वयेकातःगु खःसां जहाया थुवाः धाःसा छगू जापानी कम्पनी खः । तर थ्व जहाजया संचालन धाःसा इजरायली कम्पनी जोडियाक मेरिटाइमं याना वयाच्वंगु खः ।
उकुन्हु थ्व ट्यांकरय् ड्रोन आक्रमण जुल, गुकी लानाः चालक दलया निम्ह दुजःपिनि ज्यान वन । सीपिं मध्ये छम्ह रोमानियाया नागरिक खःसा छम्ह बेलायती नागरिक खः । आक्रमण जुइवं ट्यांकर खतराया संकेत छ्वल, अले अमेरिकी नौसेनाया निगः युद्धपोत जहाज वयाः थ्व चिकं ट्यांकरयात सुरक्षित थासय् यंकल ।
थ्व दँय् जक इजरायलया तःगः हे व्यापारिक जहाजय् थुकथं निशाना दयेकूगु दु । अले थ्व फुक्कंया जिम्मेवार इरान जूगु द्वपं इजरायलं बिया वयाच्वंगु दुसा इरानं धाःसा थुकीया कडा खण्डन याना वयाच्वंगु दु ।
थ्व हे दँया अप्रिलय् लाल सागरय् इरानी सेनाया छगः जहाज ‘साविज’ छगू रहस्यमयी विस्फोट जुल, इरानं थुकी इजरायलया ल्हाः दुगु शंका यात । इजरायल व इरान दथुइ थौंकन्हय् गुगु युद्धया सम्भावना जुयाच्वंगु दु, थ्व फुक्कं उकिया हे ब्व खः ।
ब्वला सायेगु भावनां जुयाच्वंगु थ्व कासाय् इरानया परमाणु वैज्ञानिकतय् हत्या निसें इरानया परमाणु संयन्त्र बर्बाद यायेत जुयाच्वंगु कुतः नं दुथ्याः, अले थुकिया लिउने इजरायलया ल्हाः दुगु शंका याना वयाच्वंगु दु । तर मर्सर स्ट्रिटया घटना न्ह्यः छुं नं व्यापारिक जहाजय् जूगु आक्रमणय् सुयां ज्यान धाःसा मवंनिगु खः ।
तर थ्व पालय् छम्ह बेलायती व छम्ह रोमानियाली नागरिकया ज्यान वंगु दु । थ्व आक्रमण इरानं याःगु द्वपं बोलयत, अमेरिका व इजरायलं बिया वयाच्वंगु दु । यदि धाथें थ्व द्वपं सत्य जुल धाःसा थ्व इरानया गुप्तचरी ज्याया छगू तःधंगु कमजोरी जूवनी ।
इरानया ल्वापु ला इजरायल लिसे जक दुगु खः, तर थ्व आक्रमण बेलायती नागरिकया ज्यान वनेवं संयुक्त राष्ट्र संघ सुरक्षा परिषदया छगू स्थायी दुजः देय् बेलायतयात नं थ्व ल्वापु सालाहःगु दु । इरानया निंतिं थ्व तःधंगु घाटाया ज्या जूवंगु दु । थ्व घटनाया न्ह्यः बेलायत, इजरायल व अमेरिकाया इरानयात कयाः थःथःगु हे कथंया बिस्कं बिस्कं एजेन्डा दुगु खःसां थ्व घटना लिपा स्वंगुलिं देय्यात छथाय् हःगु दु, गुगु इरानया निंतिं खतराया घण्टी नं खः ।
बेलायती प्रधानमन्त्री बोरिस जोनसनं मर्सर स्ट्रिटय् जूगु आक्रमणयात ‘लज्जास्पद व अस्वीकार्य’ धासें इरानं थुकिया लिच्वः फयेमाली खँ धायेधुंकूगु दु । इरानया राजदूत मोहसिन बहरावांदया हाजिरी तलब याकुसें बेलायती विदेश मन्त्रालयं अन्तर्राष्ट्रिय जहाजयात खतराय् लाकीगु गतिविधि तेहरानं तुरुन्त दिकेमाः धाःगु दु ।
मेखे बेलायतं थः राजदूतयात सःतेवं इरानं थुकिया तःधंगु आलोचना यासें बेलायती राजदूतयात नं हाजिरी तलब याकूगु दु । अले बेलायतया थ्व ज्याया कडा आलोचना यासें प्रमाण क्यनेत धाःगु दु । इरानं बेलायत, इजरायल व अमेरिकां म्वाःमदुगु प्रापोगन्डा जक यानाच्वंगु खँ धाःगु दु ।
बेलायत व अमेरिका सन् २०१५ य् जूगु परमाणु सम्झौतायात हाकनं न्ह्याकेगु पक्षय् दु । थ्व सम्झौता कथं इरानयात तयातःगु आर्थिक प्रतिबन्ध चिइकाः परमाणु कार्यक्रमयात कडा प्रतिबन्ध तःगु खः । तर राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पं सन् २०१८ य् एकपक्षीय रुपं थ्व सम्झौता खारेज यानाबिउगु खः ।
आः अमेरिकाय् जो बाइडेनया सरकार वयेधुंकाः अमेरिका हाकनं थ्व सम्झौतायात जारी यायेगु पक्षय् न्ह्याः वनाच्वंगु दु । थुकियात कयाः वार्ता नं न्ह्यानाच्वंगु दु । तर इजरायल धाःसा इरान थःपिनिगु शंकास्पद परमाणु रिसर्चयात सुचुकेगु निंतिं वार्ताय् वयाच्वंगु तायेकाच्वंगु दु । उकिं इजरायलं धाःगु नं दु, ‘आः इरानं थुइगु कथंया सन्देश बीमाःगु आवश्यक दु’ धया वयाच्वंगु दु । मर्सर स्ट्रिटय् जूगु आक्रमण लिपा बेलायत व अमेरिकाया सः नं अज्याःगु हे पिहां वल धाःसा समस्या झन तच्वइगु जुइ ।
इजरायलया गुप्तचर निकाय मोसादया इरानया सुरक्षा प्रतिष्ठानं तःधंगु घुसपैठ दु । उकिं इजरायलया ख्याच्वःयात इरानं तसकं गम्भीरकथं काइगु जुइ ।
मेखे मर्सर स्ट्रिटय् जूगु आक्रमणय् इरानया ल्हाः दुगु गुगु प्रमाण दु धयाच्वंगु थ्व प्रमाण सार्वजनिक यायेगु खँय् धाःसा थुपिं देय् दुविधाय् लानाच्वंगु दु । इरानं थःपिंत बिउगु द्वपंया प्रमाण क्यँ धयाच्वंगु दु । तर गुगु प्रमाण धयाच्वंगु खः, व प्रमाण थुपिं देय्तय्सं तसकं गोप्य ढंगं चूलाकूगु जुइ, अले थ्व तसकं संवेदनशील नं जुइ ।
बेलायत, अमेरिका व इजरायलया गुप्तचर निकाय थ्व प्रमाण छु खः धयागु इरानं मसिमा धयागु हे चाहे जुइ । तर प्रमाण सार्वजनिक मजुल धाःसा हाकनं थुपिं स्वंगुलिं देशं इरानं या हे मयाःगु अपराधया सजाय बीत्यन धयागु चर्चा जुइ ।
LEAVE YOUR COMMENTS