भारतीय नेवाःतय् जागरण

नेपालय् नेवाः भासं खँ ल्हाइपिं म्हो जुया वनाच्वंगु दुसा गुलिखे नेवाःतय्सं थःगु भाय् त्वःतूगु जक मखु संस्कृति नं ल्वःमंका वनाच्वंगु दु । मेखे नेपाःया जःलाखःला देय् भारतय् धाःसा नेवाः भाय् व संस्कृति मदुगुलिं उकियात हाकनं गथे यानाः पुनर्जीवित यायेगु धयागु कुतः जुयाच्वंगु दु ।

नेपालय् गुलि नेवाःत दु, भारतय् नं उलि हे ल्याखय् नेवाःत च्वनाच्वंगु दुसां नं थःगु भाय् संस्कृति, संस्कार मदयाः उपिं थौंकन्हय् समस्याय् लानाच्वंगु दु । खतुं थःगु थाय् त्वःतेधुंकाः वा थःगु थासं विस्थापित जुइधुंकाः भाषा संस्कृति, संस्कार तजिलजि ल्यंकेगु ज्या तसकं थाकुगु ज्या जुइफु ।

छगू ला अन थःपिनिगु भाषा संस्कृति ल्यंकेगुया निंतिं थःपिनिगु बाहुल्य दइमखु, गुकिं यानाः सरकारी स्तरं हे रक्षा याना तयेफइगु अवस्था दइमखु । तर गबलय् थःगु अधिकार कायेमाःगु अवस्था वइ अबलय् धाःसा भाषा, संस्कृति व संस्कारयात पुर्नजीवित यायेत बाध्य जुइ । अथे बाध्य जूपिं नेवाःत खः भारतीय नेवाः ।

भारतीय नेवाःत गबलय् निसें भारतय् वनाः बसोबास यात धइगु खँ आधिकारिक रुपं धायेफुगु अवस्था मदु । भारतया थीथी थासय् नेवाःत न्यना वनाच्वंगु दु, व धाःसा पक्का खः । थथे हे भारतय् च्वनाच्वंपिं नेवाःतय्सं थःपिनिगु भाषा संस्कृति सयेकेगु निंतिं कुतः यानाहःगु दु ।
अथे ला भारतय् च्वनाच्वंपिं नेवाःतय्सं थःपिनिगु बिस्कं संगठनया आवश्यकता तायेकाः सन् १९९३ य् हे अखिल भारतीय नेवार संगठन चायेकूगु खः ।

भारत न्यंकंया नेवाःतय्त येँय् हयाः तालिम बीगु तयारी जुयाच्वंगु दु । भाजु लाछिया कथं तालिमया निंतिं भारतया थीथी न्यागू राज्यपाखें हरेक राज्यं निम्ह मिजं व निम्ह मिसापिं येँय् झाइ ।

उगु इलय् भारतया मिरिकया देवनारायण प्रधानया अग्रसरताय् संगठन स्वनेगु ज्या जूगु खःसा वंगु असार ६ गते भारतया हे मिरिकय् नीन्याक्वःगु बुन्हि न्यायेकेगु ज्या जुल । उगु ज्याझ्वलय् भारतया दिल्ली, आसाम, अरुणाञ्चल, दार्जिलिङ, सिक्किम, मेघालय, मणिपुर, सिलोन, मिजोरम आदि थाय्या नेवाःतय्सं ब्वति काःगु खः ।

नेपालं मूपाहां कथं संस्कृतिविद् गणेशराम लाछिं ब्वति कयादीगु खः । ज्याझ्वलय् सिक्किमया नेवाः संस्कार विद्यालयया बारे डा. सी.एल जोशीं थःगु संस्थां यानाच्वनागु ज्याया बारे कनादीगु खः । वंगु प्यला न्याला न्ह्यवंनिसें सिक्किमया नेवाःतय्त नेवाः संस्कार स्यनेगु ज्या येँया किपूया भाजु बाबुराजा राजोपाध्यायं यानादीगु खः ।

अथे हे महासचिव एस.पी. प्रधानं संगठन नीस्वंसां निसें नीन्यादँ बुन्हि हनेगु झ्वलय् तक संगठनं यानावःगु ज्याया बारे कनादीगु खः ।
ज्याझ्वलय् लाखे प्याखं क्यनेगुया लिसें नगरपरिक्रमा यायेगु ज्या जूगु खः । भारतय् वल्र्ड नेवाः अर्गनाइजेसन भारत च्याप्टर नं नीस्वनेधुंकूगु दुसा सम्मेलनया कन्हय् कुन्हु भारत च्याप्टरया सहलह नं जूगु खः ।

उगु ज्याझ्वलय् भारत न्यंकंया नेवाःतय्गु भाषा संस्कृति विकास यायेत माःगु आवश्यक रणनीति दयेकेगु बारे सहलह जूगु खः ।
मूपाहां कथं झाःम्ह भाजु गणेशराम लाछिजुया कथं भारतया नेवाःत थःगु भाय् संस्कार संस्कृति सयेकेत तसकं इच्छुक जुयाच्वंगु दु । वय्कःया कथं आः वइगु छुं ई लिपा भारतया न्यागू राज्यया नीम्हेसित येँय् हयाः नेवाः संस्कार, संस्कृति व तजिलजि स्यनेगु कथं ज्या जुइत्यंगु दु ।

भाषा संस्कृति संस्कार स्यनेमाःगु आवश्यकता छाय् जुल धइगु न्ह्यसः थन ब्वलनेगु याइ । विशेष यानाः भारतया थीथी राज्यया सरकारं स्थानीय आदिवासीतय्त थीथी कथंया सुविधा बीगु यानाच्वंगु दु । तर नेवाःतय्सं थःपिंत आदिवासी खः धकाः प्रमाणित यायेगु निंतिं थःगु भाषा संस्कृति तजिलजि ल्यंकातःगु मदु । अथे जूबलय् राज्य सरकारपाखें अज्याःगु सुविधा कायेगुपाखें बञ्चित जुइमाला वन ।

उलि जक मखु आसामय् च्वंपिं नेवाःतय्के मतदान यायेगु अधिकार दु तर उम्मेदवार जुइगुपाखें बञ्चित जुइ मालाच्वंगु दु । थुकिं यानाः आसामया नेवाःतय्सं थुगुसी हे छगू तःजिगु सम्मेलन यानाः नेवाः तजिलजि, संस्कार राज्य सरकारया प्रतिनिधियात क्यनेगु ज्या याःगु खः । उगु ज्याझ्वलय् नेवाः बाजं, लिपि, भाषा, संस्कृतिया लिसें नेवाः नसा गथे यानाः दयेकेगु धइगु बारे नं ब्वज्या जूगु खः ।

लिसें अन आः तक नं अस्तित्वय् दुगु नेवाःतय् सल्चा प्याखं नं क्यनेगु ज्या जूगु खः । उगु सलचा प्याखं आसामया छगू दुर्गम गामय् आः तक नं ल्यंकातःगु दनि । आः थज्याःगु समस्या भारतया थीथी राज्यय् नं वयेफइगु जुयाः भारतया नेवाःत थःगु भाषा संस्कृति सयेकेगु निंतिं जागरुक जुयावःगु खः ।

अथे ला भारतया सिक्किम राज्यं भाजु लाछिया हे कुतलय् अनया नेवाःतय्त नेवाः भाय्, संस्कार, संस्कृतिया तालिम बीगु ज्या यायेधुंकूगु दु । लिसें सिक्किम सरकारया पाखें अनया नेवाःतय्त थीथी कथंया सुविधा बियाच्वंगु दु । अथे हे सिक्किम सरकारं नेवाः भासं पत्रिका तकं पिकयाच्वंगु दु । अथे खःसां नेवाःभाय्या विकास गुलि जुइमाःगु खः उलि जुइ मफयाच्वंगु वय्कःया अनुभव दु ।

तर आः भारत न्यंकंया नेवाःतय्त येँय् हयाः तालिम बीगु तयारी जुयाच्वंगु दु । वय्कःया कथं तालिमया निंतिं भारतया थीथी न्यागू राज्यपाखें हरेक राज्यं निम्ह मिजं व निम्ह मिसापिंत तालिम बीगु वय्कःया ग्वसाः खः । भारतीय नेवाःतय्त लछि तक नेपालय् तयाः निःशुल्क तालिम बीगु वय्कःया ग्वसाःयात नेवाःतय् थीथी संस्थां ग्वाहालि याइगु खँ नं वय्कलं कनादीगु दु ।

थ्वहे वइगु भदौ १ गते निसें तालिम न्ह्याइगु जानकारी नं भाजु लाछिं बियादीगु दु । आसामया नेवाःतय्सं भाषा संस्कृति नेपाःपाखें सयेकाः वनेधुंकाः अन छगू तःजिगु नेवाः तजिलजि ब्वज्या यायेगु ग्वसाः दयेकातःगु दु । उकिया निंतिं आसामया नेवाः प्रतिनिधि कथं स्वम्ह दुजःपिंसं नेपाः भ्रमण यायेधुंकूगु दु ।

वय्कःया योजनायात नेवाःतय्सं जक मखु गैरनेवाःतय्सं नं ग्वाहालि यानाच्वंगु खँ वय्कलं कनादीगु दु । नेपाःया नेपालगञ्ज छेँ जुयाः भारतया न्हू दिल्लीइ च्वनाच्वंम्ह उमेश रौनियारं वय्कःया फेसबुकय् तयातःगु पोस्टयात कयाः छु खः ? धकाः न्यंगु खःसा थम्हं थज्याःगु ज्याझ्वः यायेत्यनागु धइगु जानकारी बीवं भाजु रौनियारं ११ हजार तका आईसी ध्यबा वय्कःया खाताय् छ्वया हःगु जानकारी नं बियादिल ।

थुकथं भारतीय नेवाःतय्त निःशुल्क तालिम बीगु बारे अप्वःस्यां फेसबुकय् सीकाः थःत सम्पर्क तयाच्वंगु खँ कनादिसें लाखा छेँया लक्ष्मण गमालं ५० हजार तका ग्वाहालि याःगु खँ कनादिल । थुकथं ग्वाहालि वयेगु क्रम नं अप्वया वनाच्वंगु वय्कःया धापू दु । वय्कःया कथं नेवाः नुगलं ५० हजार तका, नेपालभाषा मंकाः खलकं २५ हजार तका ग्वाहालि याःगु दु ।

भारतया नेवाःतय्त तजिलजि स्यनेगु निंतिं नेपालया थीथी संस्था जक मखु हलिंया थीथी संस्थां नं ग्वाहालि यायेगु बचं वयाच्वंगु दु । लण्डनया पासा पुचः युके, वल्र्ड नेवाः अर्गनाइजेसन, वल्र्ड नेवाः अर्गनाइजेसन नेडरल्यान्ड च्याप्टर लिसें थीथी संस्थां ग्वाहालि यायेगु बचं बीधुंकूगु दुसा गुलिस्यां ध्यबा नं छ्वयाहयेधुंकूगु दु ।

अथे हे दबली संस्कृति सम्वद्र्धनया निंतिं युवा सियाटल अमेरिकां नं ग्वाहालि याइगु जूगु दु । तजिलजि स्यनेगु झ्वलय् नेपालभाषा केन्द्रीय विभागं भाषा स्यनेत शिक्षकया व्यवस्था याइगु जूगु दुसा विनायक शिक्षा निकेतनं स्कुलया होस्टेलया लिसें अनया कक्षाक्वथा निःशुल्क उपलब्ध याकेत्यंगु दु । उकथं हे ज्यापु सांस्कृतिक विकास कोषं प्यज्वः धिमे बाजं ग्वाहालि कथं बिउगु दु ।

भाजु लाछिया कथं तजिलजि स्यनेगु निंतिं लछिया दुने १० लाख तका खर्च जुइगु अनुमान यानादीगु दु । थुगु खर्चया निंतिं माःगु ग्वाहालि चूलाइगु विश्वास नं वय्कलं प्वंकादीगु दु ।

 

सम्बन्धित बुखँ

LEAVE YOUR COMMENTS