सिमान्तकृत पुचःयात मूलप्रवाहय् हयेत हाथ्या

येँ (रासस)- अधिकारकर्मीतय्सं न्हापाया द्वन्द्वया तुलनाय् मानवअधिकार उल्लङ्घनया घटना म्हो जूसां नं सिमान्तकृत पुचःतयेत राज्यया मूलप्रवाहीकरणय् हयेगु विषय आःतक नं हाथ्या हे तिनि धकाः धयादीगु दु ।

वय्कःपिंसं मुलुकया मानवअधिकारया अवस्था भिनावयाच्वंगु दु धासे आः राज्यया सेवा प्रवाहपाखें वञ्चितीकरणय् लाःपिं समुदायतयेत नं सामाजिक न्याय व मानव अधिकारय् पहुँच दयेकेत फुक्क थासं कुतःयाये माःगु खँ पिथनादिल ।

मानवअधिकार, शान्ति व सुशासनया क्षेत्रय् ताःईनिसें ज्या यानावया च्वनादीम्ह मधेश मानवअधिकार गृहया संस्थापक अध्यक्ष रवीन्द्रनाथ ठाकुरजुं न्हापा मानवअधिकार व शान्तियात केन्द्रय् तयातःगुली आः म्हो ल्यादुपिं सीमान्तकृत पुचःया हकअधिकार प्राप्तिया लागि थःपिंसं वकालत यानाच्वनागु लिसः बियादिल ।

वय्कलं धयादिल, “राज्यं ब्यूगु न्याय व मानवअधिकारलिसे सम्बन्धित आरक्षणय् आदिवासी, मधेसी व दलितत दुने न्हापांनिसें पहुँच दुपिं च्वय्या स्तरयापिनिगु हे हालिमुहाली दूगुली आः अवसरपाखें वञ्चित म्हो ल्याःदुपिंत राज्यया मूलप्रवाहय् स्वाये हयेमाः ।”

लुम्बिनी प्रदेश सरकारं थःपिंसं न्ह्यथना वयाच्वनागु विषययात निजामती ऐन निर्माणय् म्हो ल्याःदुपिंत प्यंगू प्रतिशत व यौनिकनापं लंैगिक म्हो ल्यादुपिंत छगू प्रतिशत आरक्षणया व्यवस्था यानाः सामाजिक न्याय क्वय्या स्तर थ्यंक प्रवाह यायेगु नीयायेगु कुतःयात केन्द्रं नं नालाःकायेमाःगु नायः ठाकुरया धापू दु ।

न्हापा तराईया जिल्लाय् मानवअधिकार उलङ्घनया घटना उलाः क्यनेत सक्रिय उगु संस्थां अन सक्रिय सशस्त्र समूहयात वार्ताया माध्यमपाखें राजनीतिया मूलधारय् हयेत सफल जूगु दाबी याःगु दु । उगु संस्थायात राज्यं मानवअधिकार संरक्षणय् विशिष्ट योगदान ब्यूगु धकाः मूल्याङकन यानाः सम्मान तकं देछाःगु दु ।

वय्कलं तंपिं मनूतय्गु छानबिन व सत्यनिरुपणनापं मेलमिलाप आयोग गठनय् द्वन्द्वबारे स्यूपिं व योगदान ब्यूपिं मनूत ल्ययेमाःगुली नं सुझाव बियादिल ।

सूचना व मानवअधिकार अनुसन्धान केन्द्र नेपालगञ्जया प्रमुख विश्वजीत तिवारीं संविधानय् उल्लेख जूगु हकअधिकार नीस्वनेत केन्द्र, प्रदेश व स्थानीयतहपाखें एकीकृत कानुन दयेकाः कार्यान्वयनय् यंकेमाःगु आवश्यकताय् बः बियादिल ।

राससलिसे खँल्हासें वय्कलं धयादिल, “सिमान्तकृत नापं म्हो ल्याःदुपिं यौनिक वर्ग व समुदायतय्त राज्यया मूलप्रवाहय् हयेत उमिगु क्षमता अभिवृद्धिनापं कानुन निर्माण व ज्याझ्वः कार्यान्वयनय् प्रत्यक्ष ब्वति कायेमाःगु आवश्यकता दु ।”