सरकारीस्तरया बुद्धजयन्ती

नेपाः सिद्धार्थ गौतम जन्म जूगु देय् । लिपा उम्ह हे सिद्धार्थ गौतम बुद्ध जुयाः विश्वय् नां जाल । उज्वःम्ह महान पुरुष नेपालय् जूगु म्हो गौरवया खँ मखु । सिद्धार्थ गौतम मानव कल्याणया निंतिं निवार्णया देशना यानाबिज्यात । थ्व शिक्षाया प्रचार विश्वन्यंकं जुल । तर नेपालय् गौतम बुद्धया शिक्षाया प्रचारयात कयाः आः तक नं नेपाःया सरकार गम्भीर जुइफुगु मदुनि ।

छगू इलय् शाहकालीन जुजुतय्सं वाय्त्यः फ्वाय्त्यः यानातःगु बुद्धया शिक्षायात नेपाःया जनतां जिउ जिउ कथं म्वाकातल । विश्वय् सिद्धार्थ गौतमया जन्मभूमि धकाः प्रचार यायेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । तर बुद्ध जन्मभूमियात रक्षा यायेगु नामय् गौतम बुद्धया जन्मभूमि लुम्बिनी व गौतम बुद्धया शिक्षा प्रचार यायेगु नामय् नेपालं आः तक यानाच्वंगु ज्यायात बौद्ध अनुयायीतय्सं आः तक नं सन्तुष्टीया सासः ल्हाये फयाच्वंगु मदुनि ।

बुद्ध जन्म जूगु देश नेपाःयात शाही शासनकालय् वाय्त्यः फ्वायत्यः यानाः राज्यकोषं हे धुकू चायेकाः छगू जक धर्म ‘हिन्दु’ धर्मयात राज्यया संविधानं तकं सरंक्षण यानातःगु खँ इतिहास मजूनि । आः हे नं थुगु धर्मनाप सम्बन्धित अनेक कचामचायात राष्ट्रिय सम्पदा, राष्ट्रिय चिंकथं नाला हे च्वंगु दनि । तर विश्वया न्ह्यःने धाःसा बुद्ध नेपालय् जन्म जूगु खः धयागु नारा बियाः दाता राष्ट्रतय्त अझं आकर्षित यायेगु ज्या याना हे च्वंगु दनि ।

छुं दँ न्ह्यवंनिसें सिद्धार्थ गौतम बुद्धया त्रिसंयोग दिं बुद्ध पुर्णिमायात राज्यपाखें सरकारी स्तर नं हनेगु यानाहःगु दु । राज्यस्तरं हनीगु ज्याझ्वलय् सरकार प्रमुख व राष्ट्र प्रमुखं तकं ब्वति कायेगु ज्या जुया वयाच्वंगु लसताया खँ खः । तर छगू इलय् बुद्ध धर्मया प्रचार प्रसार याना जूपिंत देश निकाला तक जुइधुंकूगु थुगु देशय् लिपांगु इलय् वयाः थी थी बौद्ध देशया राजदूत व प्रधानमन्त्री तकं मू पाहां यानाः बुद्ध जयन्ती हनेगु परम्परा नं तःदँ तक हे न्ह्याःगु इतिहास दु ।

बुद्धया जन्मभूमि नेपाः खः । तर नेपालय् बुद्ध, धर्म व संघप्रतिया अध्ययन गुकथं जुयाच्वन धयागु खँया जानकारी नेपाःमितय्के गुलि दु ले ? नेपालय् थेरवाद, वज्रयान व महायान बौद्ध गतिविधि जुयाच्वंगु दु । थुपिं विकसित रुपय् दु । तर थुमित प्राज्ञिक गुकथं याये फइ धयागु खँय् ध्यान उलि वनाच्वंगु खने मदु ।

प्रधानमन्त्री वा मन्त्रीतय्त मू पाहां यानाः ज्याझ्वः न्ह्याकेगु चलन अझं दनिसा आः सरकारीस्तरं हे बुद्ध जयन्ती हनेगु याना हसेंलि सरकारी मनूतय्गु आकर्षण उखेपाखे हे जुइगु स्वाभाविक हे खः । बुद्ध जन्म जूगु नेपालय् बुद्ध शासन ल्यंका तयेगु निंतिं थनया बौद्ध अनुयायीतय्सं थःथःगु क्षमतां अनेक ज्या याना वयाच्वंगु दु ।

लिपांगु इलय् सरकारीस्तरं बुद्ध नेपालय् जन्म जूगु जक मखुसें बौद्ध धर्म उत्पत्ति समेत नेपालं हे जूगु खः धयागु नारा हयाः विश्वया श्रद्धा हाकनं नेपाःपाखे आकर्षण यायेत जूगु कुतःयात नं च्वछायेमाः ।

थ्व खँय् विवाद मदु कि नेपाःया महायानी, वज्रयानीतय्सं बुद्धधर्म सम्बन्धी अनेक ग्रन्थ, रचना चाहे व पाली भाषां जुइमा वा संस्कृत भाषां जुइमा उकिया संरक्षणया थःथःपिनिगु बहाः, बही, आगमय् तयाः सुरक्षित यानातःगु कारणं हे बुद्ध दर्शनया प्रचार अज्याःगु ग्रन्थया माध्यमं जुयाच्वंगु खः ।

सदिऔं न्हापाया ग्रन्थ गुगुं मौलिक हे जुयाः ल्यनाच्वंगु दुसा गुगुं अनुवाद जुयाः, गुगुं ल्हातं ल्ह्ययाः व गुगुं टिपोट जुयाः थन ल्यनाच्वंगु खः । अज्याःगु शिक्षाया प्रचार हे आःया इलय् बुद्ध धर्मया प्रचारकथं नालेमाः । नकतिनि क्वचाःगु बुद्ध जयन्तीया लसताय् अन्तर्राष्ट्रिय बौद्ध सम्मेलन जुल । थ्व स्वयां न्हापा नं विविध रुपय् थुज्वःगु अन्तर्राष्ट्रिय सभा सम्मेलन जुइधुंकूगु दु । थुज्वःगु सभा सम्मेलन पूर्णत बौद्धिक व प्राज्ञिक जुयाच्वनी ।

विश्वय् बुद्ध धर्मया विभिन्न गतिबिधि, अन जुयाच्वंगु बुद्ध, धर्म, संघयात कयाः गुकथं अध्ययन अनुसन्धान जुयाच्वंगु दु धयागु विवरण सीकेगु निंतिं थुज्वःगु सम्मेलनया महत्व थःगु हे थासय् दयाच्वनी । तर अज्याःगु गतिविधिया जानकारी नेपालय् बुद्ध, धर्म, संघयात म्वाका तयेत सनाच्वंपिं ब्यक्ति, संघ संस्थायात गुलित थ्यनाच्वंगु दु धयागु न्ह्यसः ब्वलना हे च्वंगु दनि ।

बुद्धया जन्मभूमि नेपाः खः । तर नेपालय् बुद्ध, धर्म व संघप्रतिया अध्ययन गुकथं जुयाच्वन धयागु खँया जानकारी नेपाःमितय्के गुलि दु ले ? नेपालय् थेरवाद, वज्रयान व महायान बौद्ध गतिविधि जुयाच्वंगु दु । थुपिं विकसित रुपय् दु । तर थुमित प्राज्ञिक गुकथं याये फइ धयागु खँय् ध्यान उलि वनाच्वंगु खने मदु । आःया थीथी थेरवादी विहारय् बौद्ध गतिविधि ब्यापककथं जुयाच्वंगु दु ।

थुकी ब्वति काइपिं उपासक उपासिकातय्गु ल्याः नं अप्वः जुजुं वयाच्वंगु दु । बुद्ध धर्मय् सहज जीवनया निंतिं पञ्चशील व अष्टशीलया पालन अत्यावश्यक खः । थनया उपासक उपासिकापिंसं थज्याःगु शील ग्रहण नं यानाच्वंगु खंकेफइ । थ्व बाहेक नं बुद्ध दर्शनया अनेक ब्याख्यात आवश्यक जुइ, थुकिया सरल प्रचार व शिक्षालयय् उपलब्ध जुयाच्वंगु मदु ।

थुज्वःगु शिक्षा प्रचारया निंतिं सरकारपाखें यायेमाःगु कर्तब्य व ब्यवस्थापन पूवंकाच्वंगु मदु । बुद्ध धर्म मात्र बुद्ध पुजा, मूर्ति पुजा व देशना मखु । थ्व मूलतः आचरण खः । बुद्ध शिक्षाया अध्ययनं मानव कल्याणया लँपु मालेगु हे थुकिया निर्देशित सिद्धान्त खः । तर थन क्यनेगु निंतिं जक जुइगु ज्यां बुद्ध शासनया स्थायीत्व जुइ फइ मखु ।

मेखेर आः सरकारीस्तरं बुद्ध जयन्ती हनेगु नामय् सरकारया धुकुतिं लाखौं तका खर्च यानाः सभा सम्मेलन जक यानाः नं बुद्ध, धर्म, संघया औचित्य ल्यनी मखु । बुद्ध शासन चीरस्थायी जुइ मखु । बुद्ध दर्शनया अध्ययन यायेगु निंतिं नेपालय् स्वतन्त्र विश्वविद्यालयया आवश्यकता दु । थुज्वःगु विश्वविद्यालय स्वंगुलिं निकायया अध्ययनार्थ आवश्यक दु । थुज्वःगु खँय् नेपाः सरकारं ध्यान बीमाः, नीति नाले फयेमाः ।