हनुमान प्याखं स्वयेत बाग्लुङ वने नु…..

श्लोक सिंह श्रेष्ठ
कक्षा ८
नमुना आवासीय माध्यमिक विद्यालय, पर्वत, कुस्मा

जिगु न्हापांगु चरणया परीक्षा क्वचायेवं बिदा हनेत बाग्लुङ वना । निवाः ताःहाकःगु बिदा छ्यायेत हे थाकुयाच्वंगु खः । न्हिछि छु यानाच्वनेगु धया थें जुइ । तर जब जितः बजारय् हनुमान प्याखंया ‘रिहर्सल’ जुयाच्वन धयागु सिल, व दृश्य स्वयेत तसकं उत्सुक जुल ।

चिधिकःबलय् ड्याडीया ब्वहलय् च्वनाः सापारुबलय् हनुमान प्याखं स्वयागु भचा भचा लुमंसे वः । थ्यंमथ्यं च्यादँ गुदँ न्ह्यः जुइमाः थ्व खँ । दथुइ छक महोत्सवबलय् नं प्याखं लूगु खनागु खः, तर बुलुगु लुमंति जक दु । तर थ्व पालय् धाःसा जिं ब्वनागु, थुइकागु जक मखु, सतिक च्वनाः स्वयेगु ह्वःताः नं चूलात ।

झी नेवाः सभ्यता, कला, संस्कार, रीतिरिवाज, भेषभुषा व भाषाया विश्वय् म्हसीका दु । जि पर्बत बाहेक बाग्लुङ वये वने यानाच्वनेगु जूगुलिं जितः इलय् ब्यलय् जुयाच्वनीगु नेवाः जात्रा व संस्कृतिइ नुगः क्वसाःगु खः ।

तःदँ लिपा क्यनेत्यंगु थ्व हनुमान प्याखं स्वयेबलय् नुगः हे सिरिङ सिरिङ वनी । वइगु भाद्र महिना निसें थ्यंमथ्यं लछि तक क्यनीगु थ्व प्याखं बाग्लुङय् खुदँ लिपा थुगुसी कयनेत्यंगु खः । थुकिया निंतिं प्याखं स्यनेगु ज्या जुयाच्वंगु दु ।

ड्याडी कनादीकथं न्हापा न्हापां दँय्दसं हे सापारु कुन्हु थ्व प्याखं क्यनीगु जुयाच्वन । तर ई हिलावंलिसे ल्याय्म्हत बुलुहुं विदेशपाखे पलायन जुयावन धाःसा ज्याथपिं मदया वन, गुलिं बसाइसराइ यानाः मेथाय् च्वंवंगुलिं थ्व प्याखं लोप जुइगु अवस्था थ्यनेधुंकूगु जुयाच्वन । आः हाकनं दाजुपिंसं थःगु संस्कार, रीतिरिवाज ल्यंका तयेमाः धकाः थुगुसी क्यनेत्यंगु जुयाच्वन ।

च्वय् क्वय् ह्याउँगु लँ, जँय् तुयुगु बिस्कं कथंया जनिखय् तुयुगु हे न्हिप्यं घानाः हनुमान थें जुयाः ल्याय्म्हत निपा ल्हातं नं कथि ज्वनाः जवय् खवय् जुयाः प्याखं हुलेगु याइ । उमिगु तुतिइ घंघला न्ह्यानातःगु दइ । थ्व हनुमान प्याखं नेवाः समुदायया परम्परा व संस्कृति, धार्मिक मूल्यमान्यताय् आधारित प्याखं जुयाच्वन ।

बाजंया तालय् सुरुइ ज्यामाको धाइम्ह प्याखंया नायः नं प्याखं हुलेगु सुरु यायेवं वया हे इसाराय् मेपिं नं प्याखं हुली । छगू पुचलय् म्होतिं नं झिंप्यम्ह दइ । बाजंया तालय् थःथवय् कथि ल्वाकाः प्याखं हुलेमाः । थीथी कथंया तालय् प्याखं हुलेमाः । देवालय, सलामी, ६ ताल, १२ ताल, २४ ताल, लंका पार यायेगु पद्धति लिसें दश तालया प्याखं तसकं न्ह्याइपुसे च्वं । हनुमान प्याखंया दुथ्याइम्ह पुजारी मचां तुयुगु गन्जी फिनाः कछाड हिनातइगु जुयाच्वन ।

न्हापा न्हापा नेवाःतय्सं जक हुला वयाच्वंगु थ्व प्याखनय् थौंकन्हय् मेमेगु समुदायया मस्त, ल्याय्म्हतय्सं नं ब्वति कया वयाच्वंगु दु । भुपतिन्द्र मल्लं ख्वपं सुरु याःगु हनुमान प्याखं बाग्लुङया नेवाः समुदायं थौंतक संरक्षण याना वयाच्वंगु दु ।

ख्वपया नेवाः समुदायं वि.संं १७६८ य् बाग्लुङ वयेधुंकाः हनुमान प्याखं हुलेगु सुरु याःगु इतिहास दु । अन्त्य् थ्व प्याखं, जात्रा नेवाःतय् जक मखसे देय्या धार्मिक, एतिहासिक कला संस्कृतिया रक्षा यायेगु झी सकसिगुं दायित्व खः ।