यार्साया ध्यबां ब्वलंकल सामाजिक विकृति

येँ – दुर्गम हिमाली लागा डोल्पाय् दँय्दसं यार्सागुम्बा मुं वनीगु ला सकस्यां सिउगु हे खँ जुल । थ्व यार्सा संकलन हे अनया स्थानीय शेर्पातय् छगू तःधंगु आर्थिक आम्दानीया श्रोत जुयाच्वंगु दु । तर यार्साया कारणं उमिके ध्यबा दया वः थें वहे ध्यबां यानाः अन थीथी कथंया विकृतित नं ब्वलना वःगु दु ।अपर डोल्पाय् आखः ब्वंकेगु ज्या याना च्वनादीम्ह चर्चित ‘हिमाली सर’ विनोद शाहीं कनादी कथं ल्हातय् ध्यबा दुगुलिं उमिसं उकिया सदुपयोग स्वयां नं दुरुपयोग अप्वः याना हःगु दु ।

डोल्पाय् सिजन जुल कि स्कुल तकं बन्द यानाः स्थानीय मस्त यार्सा गुम्बा संकलन यायेत लगे जुइ । ल्हातय् छक्वलं लाखौं ध्यबा दुगुलिं थौंकन्हय् अन च्वंपिं स्थानीय मनूत धमाधम विलाशी जुया वयाच्वंगु खनेदु । ध्यबा खर्च यायेत उपिं सीमा लिसे स्वाःगु तिब्बती बजारय् वनाः सामान न्याः वनी । न्हापा गामय् हे उत्पादन जुइगु थीथी अन्न नइपिं उपिं आः तिब्बतं हइगु चाउचाउ व मेमेगु जंकफुड सेवन याइपिं जुया वःगु खँ शिक्षक शाहीं कनादिल ।

तिब्बतं सामान ज्वना वइबलय् नं उमिसं नसा स्वयां अप्वः त्वँसा ज्वना वइगु याइ । तिब्बतय् उत्पादन जुइगु अय्लाः ज्वनाः उपिं छेँय् वयाच्वंगु दइ । अथे तिब्बतं आयात याना हइगु सामान मध्ये नं गुलिखे सामान म्याद फुइधुंकूगु जुयाच्वनी, उमिसं सिया हे च्वनी मखु । शाहीं धयादी, ‘उमिसं ४० प्रतिशत नयेगु सामान आयात याःसा ६० प्रतिशत अय्लाः, वियर आयात यानाच्वंगु दु ।’थथे लाक्वपाक्व नइगु जुयाः थौंकन्हय् अन च्वंपिं मनूतय्त ल्वय् नं न्हापा गबलें खने मदुगु कथंया खने दया वयाच्वंगु दु ।

उलि जक मखु अय्लाः थ्वँया कारणं थौंकन्हय् अन दाजुकिजा व जःलाखःला ल्वापु जुइगु घटना नं अप्वयाच्वंगु दु । उलि जक मखु सुयाकें ध्यबा छेँय् तयातःगु दु धइगु खँ सीकाः ध्यबा लुटे यायेत मनू स्यायेगु थेंज्याःगु ज्या तकं अन जुयावःगु दु । न्हापा थज्याःगु घटना जु हे मजू धाःसां जिउ । मस्तय्के समेत लखौं ध्यबा दइगु जुयाः उमिसं स्कुलय् आखः छाय् ब्वं वनेगु धकाः स्कुल मवनेगु प्रवृति नं अप्वया वःगु दु । लिसें समाजय् ध्यबा दुपिं व मदुपिं धइगु विभेद नं अप्वया वःगु खँ वय्कलं कनादी ।