स्थानीय निकाय मातहत स्कुल

राज्य पुनर्संरचना लिपा केन्द्रीय सरकार अन्तर्गत लानाच्वंगु थीथी निकाययात न्हूगु संविधान कथं बुलुहुं स्थानीय निकायय् हस्तान्तरण यायेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । थ्वहे झ्वलय् सरकारं आः स्कुलयात नं स्थानीय निकायय् हस्तान्तरण यायेगु ज्या न्ह्याकाच्वंगु दु । संविधान कथं स्कुल स्वयेगु ज्या स्थानीय निकायं याइगु जुयाच्वंसां आःविद्यालय शिक्षक व स्थानीय निकाय दथुइ छुं छुं समस्या नं खनेदया वयाच्वंगु दु ।

स्कुलया निंतिं थीथी नगरपालिकां थःपिनिगु कार्यविधि दयेकेधुंकूगु दुसा गुलिखे नगरपालिकां ऐन दयेकेगु ज्या शुरु यायेधुंकूगु दु । थ्व झ्वलय् येँ महानगरं नं शिक्षा नियमावली दयेकेधुंकूगु दु । येँ मनपाया मेयर विद्यासुन्दर शाक्यं शिक्षा नियमावली पास जुइधुंकूगु खँ कनादिसें याकनं हे ऐन दयेकेगु तयारी जुयाच्वंगु खँ कनादीगु दु । वय्कलं निजी विद्यालययात अंकुश मतयेगु खँ कनादिसें सामुदायिक विद्यालयया स्तरोन्नतिया निंतिं थःपिंसं योजना दयेकाच्वनागु खँ कनादीगु दु ।

अथे हे शंखरापुर नगरपालिकाया मेयर सुवर्ण श्रेष्ठं धाःसा थःगु नपाय् माक्व शिक्षक मदयाः समस्या जुयाच्वंगु खँ कनादीगु दु । वय्कःया कथं नगर दुनेया विद्यालयया निरीक्षण यायेगु आदि ज्या जुयाच्वंगु कनादिसें बजेटया अभाव जुयाः समस्या जुयाच्वंगु दु । नगर दुनेया स्कुलया भवन निर्माण यायेगु, मसलन्द न्यायेगु आदि समस्या जुयाच्वंगु खँ कनादिसें थुगु समस्या समाधान यायेगु निंतिं सरकारयात पौ च्वयेगु ज्या यायेधुनागु धासें जिल्ला शिक्षां वइगु ध्यबां शिक्षकतय्त इलय् हे तलब बीत तकं थाकुयाच्वंगु खँ कनादीगु दु ।

थःपिंसं माःगु ऐन दयेकेगु तयारी यानाच्वनागु जानकारी बियादिसें विदेशी संघसंस्थायाके ग्वाहालि कायेमाःगु अवस्था वयाच्वंगु कनादी । अथे हे कागेश्वर नगरपालिकाया मेयर रामेश्वर बोहरां नं कार्यविधि दयेकेगु ज्या क्वचायेधुंकूसां नं उकियात अन्तिम रुप बीगु ज्या ल्यं दनीगु खँ कनादी । स्थानीय स्कुलया शिक्षकया लिसें जिल्ला शिक्षाया पदाधिकारी व नगरया विज्ञपिं लिसें सहलह यायेगु ज्या क्वचाये धुंकूगुलिं यानाः कार्यविधि दयेकेगु ज्या याकनं हे क्वचायेकेगु खँ वय्कलं धयादीगु दु ।

जिल्ला शिक्षा येँपाखें अधिकार प्रत्यायोजन जुइधुंकूसां नं गुलिखे ज्या ल्यं दनीगु जानकारी नं वय्कलं बियादीगु दु । जिल्ला शिक्षां नियुक्ति यानातःपिं शिक्षकत नगरपालिका अन्तर्गत च्वने चाहे मजूगु खँ कनादिसें वय्कलं धयादिल, ‘जिल्ला शिक्षाया शिक्षकतय्के थःगु हे पुलांगु पहः दु, उपिं न्हूगु संरचनाय् च्वनेत उलि चाहे जुयाच्वंगु मदु ।’थुकिं यानाः नगरपालिकायात नं समस्या जुयाच्वंगु खँ कनादिसें थज्याःगु समस्या ज्यंकेगु नितिं कुतः यानाच्वनागु जानकारी नं बियादीगु दु ।

मेखे येँय् मनपाया मेयर विद्यासुन्दर शाक्यं धाःसा थःम्हं सामुदायिक विद्यालयया दायित्व फुक्कं वडायात बीगु तयारी यानाच्वनागु जानकारी बियादीगु दु । वय्कलं धयादिल, ‘वडायात हे विद्यालयया जिम्मेवारी बिल धाःसा थःगु क्षेत्रय् लाःगु विद्यालयया स्तर उन्नति यायेत वडा थः हे न्ह्यचिली, गुकिं यानाः वडास्तरीय प्रतिस्पर्धा जुयाः विद्यालयया गुणस्तर थकायेत ग्वाहालि जुइ ।’

शंखरापुर नपाया प्रमुख श्रेष्ठं धाःसा थःगु नगरपालिकाय् न्हय्गू च्यागू विद्यालय दयेकेगु ज्या जुयाच्वंगु खँ कनादिसें विद्यालय पुनर्निर्माण यायेगु निंतिं नं आवश्यक बजेट मदयाः समस्या जुयाच्वंगु खँ कनादिल । तारकेश्वर नपाया मेयर रामेश्वर बोहरां स्थानीय निकाय दुने वयेधुंकाः जिल्ला शिक्षा कार्यालय खारेज यायेमाःगु खःसां नं ज्या पूमवंगुलिं यानाः असार तक जिल्ला शिक्षा खारेज यायेगु ई अप्वयेकूगु जानकारी बियादिसें धयादिल, ‘मन्त्रीया ल्वय् आः शिक्षकतय्के नं खनेदुगु दु ।

न्हापा मन्त्रीतय्सं जक थः यःपिंत थःगु सत्तिक तयेगु यानाच्वंगु खःसा आः शिक्षकपिं नं थः यःगु थासय् च्वने चाहे जू ।’
उकथं हे किपू नगरपालिकाया मेयर रमेश महर्जनं शिक्षा स्थानीय निकायय् वंसां नं तलब नकेगु बाहेक मेगु ज्या मजुयाच्वंगु खँ कनादी । वय्कलं नं नियमावली दयेकेगु बाहेक मेगु ज्या धाःसा आःयात मन्ह्याःगु खँ कनादीगु दु । वय्कलं धयादी, ‘शिक्षकतय्त तलब नकेगु बाहेक मेगु ज्या जुयाच्वंगु मदु ।’

शान्ति निकुञ्ज माध्यामिक विद्यालयया प्रधानाध्यापक ज्ञानकाजी महर्जनं धाःसा थम्हं पूवंक कार्यविधि स्वयेमखंगु खँ कनादिसें रफ कार्यविधि छ्वयाहःगु खःसा उकियात थपिंसं माःगु सुझाव बियागु खँ कनादिल । निजी स्कुल जगतसुन्दर ब्वनेकुथिया प्रधानाध्यपक सुनिता मानन्धरं आः थःगु स्कुलया विवरण वडा वडाय् बीगु जूगुलिं खास समस्या मदुगु खँ कनादीगु दु ।

वय्कःया कथं प्रत्येक वडाय् विद्यालय स्रोत समिति गठन जूगु व उकिया मार्फत ज्या यायेगु खँ कनादिसें वडाया छम्ह प्रतिनिधि धाःसा अनिवार्य रुपं उगु स्रोत समितिं दुथ्याकेमाःगु व्यवस्था जुयाच्वंगु खँ कनादिसें येँया १५ वडाय् वडाया प्रतिनिधि दुथ्याकेगु ज्या ल्यं दनिगु खँ कनादिल ।

स्कुलया फुक्कं ज्या पूर्ण रुपं स्थानीय निकाय वयेधुंकूगु जानकारी बियादिसें वय्कलं वंगु दँया च्यागू तगिंया जिल्ला शिक्षां काःगु जाँचया रिजल्ट तकं येँ महानगरपालिकां सभागृहलय् काः वाः धकाः थःपिंत म्यासेज छ्वयाहःगु खँ नं कनादिल ।
अथे हे २२ वडाया वडाध्यक्ष चिनकाजी महर्जनं शिक्षा क्षेत्रया आःया ई थःपिनिगु निंतिं लर्निङ पिरियड जूगु धासें धयादी, ‘जिमिगु निंतिं थ्व ई धयागु भम्चा स्वयेधुन ब्याहा याये ल्यं दनिगु ई खः ।’

वय्कःया कथं नगरपरिषदं शिक्षा नियमावली पारित जुइधुंकाः उकिया बारे विस्तृत रुपं न्ह्याःवनेगु खँ कनादिसें धयादी, ‘वडाय् च्वंगु विद्यालय थःपिंत माः म्वाः धइगु न्ह्यसः दनाच्वंगु दु ।’ वय्कलं कनादी कथं आधारभूत विद्यालय आवश्यक मजूगु धासें २२ वडाया संकटा आधारभूत विद्यालय थःपिंसं बन्द यायेधुनागु जानकारी बियादीगु दु । उगु स्कुलय् खुम्ह विद्यार्थी अध्ययन यानाच्वंगु खःसा विद्यार्थीयात ब्वंकेत न्याम्ह शिक्षक दुगुलिं थज्याःगु विद्यालय वडाया निंतिं आर्थिक भार जुइगु खँ नं वय्कलं कनादीगु दु ।

राज्यं लगानी यायेमाःगु क्षेत्र आः स्थानीय स्तरय् वयेवं थप चुनौती वःगु धासें वय्कलं निजी विद्यालयनाप प्रतिस्पर्धा यायेगु निंतिं आपालं लगानीया आवश्यक जूगु खँ कनादी । विद्यालयया स्तर उन्नती यायेगु वडाया प्राथमिकता जूगु धासें उकिया निंतिं आः थःपिंसं माःगु अध्ययन यानाः निर्णय यायेगु खँ नं वय्कलं कनादीगु दु ।

आधारभूत विद्यालय धाःसां नं अज्याःगु विद्यालय स्थानीय वासिन्दां ब्वनेगु यानामच्वंगु जक मखु आपालं धयाथें विद्यालयय् विद्यार्थीया ल्याः तसकं म्हो जुयाच्वंगु दु । मेखे येँ १९ वडाया वडाध्यक्ष शशिलाल श्रेष्ठं धाःसा विद्यालयया विषयय् छुं हे ज्या मजूनीगु खँ कनादीगु दु । वय्कलं ऐन वयेधुंकाः जक गथे यानाः न्ह्याः वनेगु धकाः बिचाः यायेगु खँ कनादिसें धयादिल, ‘छु छु अधिकार वइ, व स्वयेमानि, अले जक निर्णय यायेगु जुइ ।’

तर २० वडाया वडाध्यक्ष राजेन्द्र मानन्धरं धाःसा स्थानीय निकाय अन्तर्गत नगरपालिका वःगु खःसां नं थःपिंसं उकिया अनुगमन यायेगु व विद्यालयया बारे सिफारिस जक यायेगु यानाच्वनागु खँ कनादीगु दु । उकथं हे सिफारिस यायेगु झ्वलय् शान्ति निकुञ्ज माध्यामिक विद्यालययात नमुना विद्यालय छनोट यानाछ्वयागु जानकारी नं वय्कलं बियादीगु दु ।

नमुना विद्यालय जुलधाःसा सरकारपाखें थीथी कथंया सुविधा वइ । शान्ति निकुञ्जया निंतिं छगू किस्ता ध्यबा वयेधुंकूगु जानकारी बियादिसें अध्यक्ष मानन्धरं उगु ध्यबा स्कुलया साइन्स लाइब्रेरी दयेकीगु खँ कनादीगु दु ।