यँयाःबलय् थिमिइ म्ये प्वाः खनेगु जात्रा

थिमि(रासस)- मूलतः आर्थिक अभाव लगायत थीथी कारणं नियमित रुपय् संचालनय् वये मफयाच्वंगु थिमिया यँयाःपुन्हिया म्ये प्वाः खनेगु जात्रा थुगुसी हाकनं संचालन जुइगु जूगु दु । मध्यपुर थिमि नगरपालिका ५ या वीरेन्द्रभक्त श्रेष्ठ निक्वःखुसी म्ये प्वाः खंकेत तयार जुयादीवं थुगुसी हाकनं मध्यपुर थिमिइ यँयाःया इलय् संचालन जुयगु यँयाःपुन्हिया म्ये प्वाः खनेगु जात्रा संचालन जुइत्यंगु खः ।

वीरेन्द्रभक्तं थ्व स्वयां न्ह्यः २०७४ सालय् म्ये प्वाः खंकादीगु खः । थुगुसी थ्व जात्रा थ्व हे वइगु यंलाथ्व पुन्हि, यँयाःपुन्हि (भदौ २५) शनिवाःकुन्हु जू वनाच्वंगु दु । थ्व जात्रा २०७४ सालय् स्थानीय तहया निर्वाचन सम्पन्न जुयाः न्हूपिं जनप्रतिनिधि बहाल जुइवं हाकनं संचालनय् वःगु खः ।

२०६३ सालय् लिपांखुसी संचालन जुयाः रोके जूगु थ्व जात्रा नगरपालिकाया आर्थिक ग्वाहालि वीरेन्द्रभक्त श्रेष्ठ म्ये प्वाः खंकेत तयार जुइवं झिंछदँ लिपा जात्रा हाकनं संचालनय् वःगु खः । २०७५ सालय् बालकराम नानीचा श्रेष्ठं म्ये प्वाः खंकाः जात्रायात निरन्तरता बिउगु खः । वयां लिपा धाःसा कोरोना संक्रमणया महामारीया कारणं जात्रा रोके जूगु खः । थ्व स्वयां न्ह्यः २०५९ व वयां न्ह्यः २०५३ सालय् थ्व जात्रा संचालन जूगु सीदुगु दु ।

जात्राया निंतिं वंगु वाःया शनिवाः वीरेन्द्रभक्तं परम्परागत प्रचलनकथं मूल नकःमि रामभक्त नकःमियात म्ये प्वाः खनेगु नतू (मुलु) दयेकेत समय्बजिसहितया पुजा लःल्हानाः इनाप यानादीगु खः । वहे कथं नकःमिं म्ये प्वाः खनेगु मुलु तयार यानाः शुद्ध तू चिकनय् थुनाः तयेगु प्रचलन दु । थुकथं तू चिकनय् थुनाः तयातःगु मुलुं म्ये प्वाः खनेबलय् हि वइमखु धइगु जनविश्वास दु ।

मध्यपुर थिमिइ दँय्दसं निगू म्येँ प्वाः खनेगु जात्रा संचालन जुया वयाच्वंगु दु । न्हापांगु बिस्काः जात्राया झ्वलय् दँय्दसं बैशाख २ गते न्हिनसिया इलय् मध्यपुर थिमिया बोडेय् व निगूगु यँयाः जात्राया इलय् यंलाथ्व पुन्हि (यँयाःपुन्हि)कुन्हु सनिलय् थिमि दिगु त्वाःया दबुलिइ म्ये प्वाः खनेगु जात्रा संचालन जुइ । बोडेया म्ये प्वाः खनेगु जात्रां निरन्तरता कया वयाच्वंसां थिमिया जात्रा धाःसा नियमित रुपं संचालन जुयाच्वंगु मदु ।

थिमिया म्ये प्वाः खनेगु जात्राया निंतिं जात्रा जुइ च्यान्हु न्ह्यः द्यः दुसालेगु चलन दया वयाच्वंगु दु । उकिया निंतिं बालकुमारी देगः न्ह्यःने झिंछगः किसलिं छायेमाःगु व ह्याउँसे च्वंम्ह ग्वंगः बलि बियाः बालकुमारीया साधना यायेमाः । म्ये प्वाः खने प्यन्हु न्ह्यः थिमिया लाय्कू पःमातय्सं हनुमानध्वाखा लाय्कुलिइ वनाः राज खड्ग ज्वना वयेगु व उगु खड्गयात जात्रा याइगु दबुलिइ तयेमाःगु प्रचलन तकं दया वयाच्वंगु दु ।

यँयाःया दिनय् बालकुमारीइ ग्वंगःसहितया बलि पुजा छ्वय्लाभू यानाः भ्वय् नकेगु चलन दु । वयां कन्हय्कुन्हु यँयाःपुन्हिया दिनय् दुतालं धकाः जामा सिनाः बालकुमारीइ पुजा यायेमाःगु परम्परा दु । थ्व कुन्हु म्ये प्वाः खनीम्ह न्हिछियंकं मौन व्रत च्वनेमाः । म्ये प्वाः खनीगु दिनय् हे सनिलय्पाखे बालकुमारीनिसें दिगु त्वाःस्थित दिगु भैरवतकया थासय् मत बिउ वनेमाः । अनं लिहां वयेधुंकाः दिगु भैरव द्यःया देगलय् जामनः थरया गुरुया उपस्थितिइ भैरवया पुजा याइ । थ्व पुजा लिपा म्ये प्वाः खंकीम्ह मनूयाके दैवी शक्ति प्राप्त जुइ धइगु जनविश्वास दु । थनं म्ये प्वाः खनीम्हेसित निम्हेसिनं ज्वनाः भैरवया न्ह्यःने ख्वाः फस्वकाः अःखतं न्यासि यंकाः दबुलिइ यंकी । दबुलिइ सलसं मनूया न्ह्यःने नकःमिं दयेकातःगु १० इन्च ताःहाकःगु मुलुं कःमि नायलं म्ये प्वाः खनेगु ज्या जुइ ।

वयां लिपा भ्यः (महादीप) कुबिकाः वयागु इच्छाकथं नगरपरिक्रमा याकी । थुकथं म्ये प्वाः खंकूम्हं नगर परिक्रमा याइगु इलय् स्थानीय मनूतय्सं ‘ताकुं म्ये ः ख्वाः मसिसें भ्वय् नये’ धाधां नापनापं नगर परिक्रमा याइ । म्ये प्वः खंकूम्ह व्यक्तिया इच्छाकथं न्हापा न्हापा चाँगुनारायण, पशुपतितकं वनाः परिक्रमा याःगु इतिहास दु । इच्छा याःगु थासय् परिक्रमा यायेधुंकाः बालकुमारी देगः परिसरय् थ्यंकाः कःमि नायलं मुलु लिकया बी । अले उगु मुलु बालकुमारी देगलय् ताना बी ।

बालकुमारी परिसरय् मुलु लिकायेधुंकल कि म्येँ प्वाः खंकूम्ह छेँय् वनाः मान्यजनपाखें सगं काइ । जात्राया कन्हय्कुन्हु सुथय् नतू (मुलु) पुजा धकाः द्यः लित तः वनेगु निंतिं बालकुमारीया पुजा याः वनेमाःगु प्रचलन दु । म्ये प्वाः खंकूम्हं नगर परिक्रमा यात धाःसा देय् दुःख मजुइगु, अनिकाल, अनावृष्टि, अतिवृष्टि जुइ मखु धइगु जनविश्वास दया वयाच्वंगु दु ।

पौराणिक कथनअनुसार परापूर्वकालय् मध्यपुर थिमिया स्थानीय वासिन्दायात भूतपे्रत, ख्याः, पिशाच आदि राक्षसतय्सं दुःख बिया हयेवं थिमिया जनतायात उकथंया दुःखं मुक्त यायेत थिमिया आराध्यदेवी बालकुमारीया साधना यानाः यंलाथ्व पुन्हि (यँयाःपुन्हि) कुन्हु छम्ह मनूयात मुलुं म्ये प्वाः खनाः नगर परिक्रमा याकेधुंकाः भूतपे्र व राक्षस थ्व थासय् थपाय्सकं साहसिक मनू दु खनिका धकाः बिसिउँ वइगु धइगु जनश्रुति दु ।