हङकङया राजनीति छु जुइगु खः ?

जीवन संघर्षमय खः, थः शक्तिशाली जुयाच्वने फुसा मेपिंसं ख्यायेगु, हेपे यायेगु अथवा आक्रमण यायेगु आँट व हिम्मत याइमखु । यदि थः कमजोर जुल धाःसा सकस्यां हेपे यायेगु, ख्यायेगु, आक्रमण यायेगु यानाः पटन यायेगु स्वया च्वनी । थ्व हे कारणं यानाः थः शक्तिशाली जुयाच्वने निंतिं शक्ति संचय यानाच्वनेमाः ।

छाय्धाःसा छुं नं इलय् थःत झंगःतय्सं आक्रमण यायेगु स्वयाच्वनेफु । थ्व हे कारणं यानाः थः शक्तिशाली जुयाः थःगु अस्तित्व बचे याना तयेमाः । थ्व नियम व्यक्ति व्यक्तिइ जक मखु, देश देशय् नं लागु जुयाच्वनी । देशया सवालय् नं शक्तिशाली राष्ट्रं कमजोर राष्ट्रयात अनेक नीति ज्वनाः दुःख कष्ट बिया च्वनी ।

उलि जक मखु अझ ला आक्रमण यानाःक मजोर देशयात पहिचान व अस्तित्व तकं न्हंकेगु कुतः याइ धयागु इतिहासं क्यनाच्वंगु दु ।
राजनीति शास्त्रय् नं थथे उल्लेख यानातःगु दु । यदि थः स्वयां नं छुं नं देश शक्तिशाली जुइगु कोशिस यात धाःसा व देशयात अनेक खेल म्हिताः माइनस याना वनेगु कुतः यायेमाः ।

यदि व देशयात माइनस याये मफुत धाःसा व देश शक्तिशाली जुइसातकि उगु देशपाखें हे थःगु देशयात समस्या वयेफु । थ्व हे कारणं यानाः शक्तिशाली देशं कमजोर देशयात कमजोर तुं यानाः थः शक्तिशाली जयाच्वनेगु ज्या यानाच्वनी । शक्तिशाली देशं कमजोर देशयात त्वह मदु त्वह तयाः आक्रमण यानाः तहस नहस यानाच्वनीगु कारण नं थथे जुयाः हे खः ।

शक्तिशाली देशं कमजोर देशयात छुं नं इलय् घातक ज्या यायेफु, अथवा सम्भावना दु धकाः कमजोर देशत ग्यानाच्वनी । दसुया लागि नेपाः झन झन कमजोर जुया वनाच्वंगुलिं यानाः भारतं छुं नं इलय् हमला यायेफु धकाः जनता ग्यानाच्वने बाध्य जुयाच्वंगु दु । तर देशया लागि दुर्भाग्य कमजोर देशया नेतात थःगु देशयात शक्तिशाली यायेगुली ध्यान बीगु त्वःताः शक्तिशाली देशयात खाली दलाली यायेगु ज्याय् मख्ख जुयाच्वनी ।

जनतां थ्वयेकाच्वंगु नारा खः हङकङ चीनपाखें स्वतन्त्र जुइगु । थ्व मागय् हङकङवासी न्ह्याः वनाच्वंगु दु । छुं न्हि लिपा जक प्रस्ट जुइ हङकङवासीया माग सफल जुइगु खः ला अथवा जनतायात बल प्रयोग यानाः सामुसम याइगु खः ला ।

दसुया लागि नेपाःया नेतात नं खाली विदेशी शक्तिशाली देशया दलाल जुयाः थःगु देशयात तहस नहस जक यानाच्वंगु दु । यदि नेतात सक्षम, विवेकी, देशभक्त जुल धाःसा व नेतातय्सं देशयात उच्च विकास यानाः झन झन शक्तिशाली जुया वनेगु स्वयाच्वनी । दसुया लागि चीनं ४० वर्षया दौरानय् शक्तिशाली देश जुइफुगु कारण नं नेतात विवेकी सक्षम, देशभक्त जुयाः देशया लागि अति परिश्रम यानाच्वंगुलिं खः ।

अझ ला चीन विश्वया नम्बर वान शक्तिशाली देश जुइगु लागि नेतात अति परिश्रमी जुयाः ज्या यानाच्वंगु दु । ९०या दशकय् अमेरिका व सोभियत संघया दथुइ शीतयुद्ध जुल । व इलय् अमेरिकां सोभियत संघया शक्तियात कमजोर यायेगु, सोभियत संघं नं अमेरिकाया शक्ति कमजोर यायेगु खेलय् लगे जुयाच्वंगु खः ।

अझ व इलय् अमेरिकां चीनया राज्य व्यवस्थायात नं डाँवाडोल यायेगु हिसाबं चीनया प्रजातन्त्रवादी नेतातय्त डलर वर्षा यानाः प्रजातन्त्रया नामं आमहडताल याकेगु ज्या यात । जब सन् १९८९ सालय् तियानमेन स्क्वायरय् च्वनाः राज्य व्यवस्थाया विरुद्ध प्रजातन्त्रया नामं आम हडताल यानाच्वंगु इलय् चीन सरकारं डबे यानाबिल, हानं अमेरिका सोभियत संघयात कुचा कुचा यायेगु खेलय् सम्पूर्ण शक्ति लगे यात ।

आखिरय् १९९० सालय् सोभियत संघयात कुचा कुचा यायेत सफल जनुल । व इलं निसें अमेरिकां विश्वया नम्बर वान शक्ति जुयाच्वंगु देश खः । जब सोभितय कुचा कुचा जुल, चीनं नं अमेरिका खनाः झस्के जुल । चीनं नं अति परिश्रम यानाः छखे देशयात चरम विकास यायां वनसा मेखे शक्ति संचय यायां शक्तिशाली देश धकाः विश्वयात नं क्यनेत सफल जुल ।

थौंकन्हय् चीन व अमेरिकाया दथुइ आर्थिक क्षेत्रय् जक मखु मेमेगु क्षेत्रय् नं टक्कर जुयाच्वंगु दु । थ्व निगू शक्तिशाली देश अर्थात अमेरिकां नं चीनयात कमजोर यायेगु खेलय् राजनीति यानाच्वंगु दुसा चीनं नं अमेरिकाया आर्थिक अवस्था डाँवाडोल यानाः थः शक्तिशाली जुयाः विश्वया नम्वर वान जुइगु रणनीतिया खेल म्हिताच्वंगु दु ।

चीनयात अमेरिकाया कुदृष्टिपाखें बचे जुयाच्वनेगु लागि अर्थात थः सुरक्षित जुया च्वनगु लागि तिब्बत धुंकाः हंगकंग, ताइवान, मकाउ नं थःगु प्रभावय् तयेगु लागि अति ध्यान बियाच्वंगु दु । कारण थ्व टापु देश पाखें अमेरिकां टेन्सन बीफु । उकिं चीन थुपिं देय्पाखे न्ह्याब्लें होसियार जुयाच्वनी । थ्व हे कारणं यानाः बेलायतया अधिनय लानाच्वंगु हङकङयात चीनं वार्ता मार्फत १९९७ साल पाखे थःगु प्रभावय् तयेत सफल जुल ।

मकाओ टापु नं स्पनेया अधिनय् न्हापा लानाच्वंगु खः । मकाओ नं स्पेनपाखें थःगु अधिनय् तयेत सउफल जुल । आः चीनया उद्देश्य खः ताइवान टापु थःगु प्रभावय् कायेगु लागि अमेरिका व पश्चिमी राष्ट्रत नापं रणनीतिया खेल म्हितेगु ।हङकङ व्रिटिस नाप सम्झौता यानाः अधिनय् काःगु इलय् थथे सम्झौता यानातःगु खः ।

चीनं विदेश व रक्षा विभाग स्वयेगु पुरा अधिकार दुसां हङकङवासीयात उच्च स्वायत्तता व न्यायिक स्वतन्त्रताया लागि छुट बियातःगु दु । हानं मेगु छगू सम्झाौ नं दु, ५० दँ तकया निंतिं जक थ्व नियम लागु जुइ । जब सन् १९९७ सालय् हङकङ चीनया प्रभावय् लात व इलय्निसें जनता ग्याचिकु जुयाच्वंगु दु ।

छाय्धाःसा चीन छुं नं इलय् प्रजातन्त्र व मानव अधिकार हनन याइ ला धकाः जनता ग्यानाच्वंगु खः । थ्व हे कारणं यानाः चीनं छुं नं राष्ट्रिय सवालय् नीति हयेगु स्वलकि हङकङवासी अति सशंकित जुइ । दसुया लागि सन् २००३ य् नं राष्ट्रिय सुरक्षा कानुन हयेत कुतः याःगु इलय् सारा हङकङवासी सतकय् वयाः विरोध याःगु खः ।

व इलय् नं राष्ट्रिय सुरक्षा कानुनया प्रस्ताव फांसांफुसुं जुल । वंगु छुं वाः न्ह्यः नं हङकङया प्रमु कार्यकारी अधिकारी क्यारी लामं सुपुर्दगी याये दइगु कानुन पेश याये सातकि हानं सारा जनता सतकय् वयाः आन्दोलन यात । अत्याधिक जनता सतकय् कुहां वःगुलिं यानाः प्रशासनं दबे यायेगु आँट नं मयात ।

बाध्य जुयाः सुपुर्दगी यायेगु प्रस्तावयात हे निलम्बन यानाबिल । अझ नं जनतां शान्त मजूनि । आः जनतां थ्वयेकाच्वंगु नारा खः हङकङ चीनपाखें स्वतन्त्र जुइगु । थ्व मागय् हङकङवासी न्ह्याः वनाच्वंगु दु । छुं न्हि लिपा जक प्रस्ट जुइ हङकङवासीया माग सफल जुइगु खः ला अथवा जनतायात बल प्रयोग यानाः सामुसम याइगु खः ला ।