
नेपालभाषा मंकाः खलः थः हे जनसंगठन खः, उकिं थुकियात सरकारय् दर्ता याः वनेमाः धइगु सवाल हे जुइमखु । खलः, पुचःयात मखु, म्हं म्हं दुजः दयेकेगु धकाः नं यात, तर इमित अधिवेशनय् दनेगु व ल्ययेगु अधिकार मबिउ । थ्व खँय् विवाद जूबलय् सकसिनं पारित यानातःगु विधान स्वयाः नेतृत्वं छु न्ह्याकाच्वन, उकिया अनुसारया खँ जुल । राज्यया गुगुं अंगय् उजुर याः वनेगु नं मदु, याः वनेगु मती नं मदु । तंचाःपिं नं उकिया नेतृत्वलिसे हे तं चायाः वास्ता मयाःसा म्वाःल धकाः च्वंपिं नं च्वन ।
नेवाःतय्गु राष्ट्रिय संगठन नेवाः देय् दबू धाःसा संघसंस्था दर्ता ऐनकथं जिल्ला प्रशासन ज्याकुथि (सिडिओ अफिसय्) दर्ता यात । अथे जूबलय् कोषाध्यक्षं उजुर याःबलय् अध्यक्ष हाजिर जू वनेमाल, सिडिओ अफिसं आदेश बिउबलय् थम्हं चीका छ्वःम्ह कोषाध्यक्ष नं नाला कायेमाल ।
ताः ईलिपा नेपालभाषा मंकाः खलःयात थम्हं ताःतुनाथें अभियाननापं न्ह्याकातयागु ऐतिहासिक महत्वनापं दया च्वनेधुंकूगु दबू छेँ दनेगु निंतिं येँ महानगरपालिकापाखें बजेट चूलाइगु जुल । थथे जूबलय् ध्यबा कायेत हे दर्ता जुइमाःगु जुल । कानूनी अस्तित्व क्यनेमाःगु जुल । थ्व जूबलय् दर्तावाल मंकाः खलः व दर्ता मदुगु मंकाः खलः धकाः नं धायेगु यात । नेवाःतय्गु दथुइ गुलिखे गुथि अझ नं सरकारय् दर्ता मदु ।
थवंथवय् सल्लाह साउति ब्याकाः न्ह्याकाच्वंगु दु । थाकुलिया आदेश पालन यानाः न्ह्याका वयाच्वंगु दु । बैंक खाता गुथिया नामय् मखुसां स्वम्ह प्यम्ह थाकुलि, न्वकू, स्वकुलि, छ्याञ्जे, दांभरिं इत्यादिया व्यक्तिगत नामं सामूहिक खाता चायेका नं न्ह्याकाच्वंगु दु ।
थुकथं राज्यया कानूनी शिकञ्जां पिने च्वनाः नं आपालं ज्याखँ त जुया वयाच्वंगु हे दु । कानूनी शिकञ्जाय् दुहां वन धाःसा राज्यया नामं सरकारी कर्मचारीतय्गु खँ न्यना च्वने मालीगु व इमित लय् तायेका च्वने माली धकाः नेवाःतय्सं बिस्कं थःगु हे अस्तित्व तयाः गुथि न्ह्याका वयाच्वंगु दु, खलः, पुचः, पाःलाः नं न्ह्याका वयाच्वंगु दु ।
थज्याःगु स्वया खना वयाच्वंपिं नेवाःतय्गु लागिं अदालतया छगू फैसलाया लिधंसाय् महान् व गौरवशाली, शहीदया हिं बुलातःगु ध्वाँय् ज्वना जुइपिं धाःपिं राजनीतिक दलया हालत व स्थिति चक्कर गालय् ठक्कर नःवंगु खनाः अजू चायापुसे नं च्वं ! न्हिले मास्ति वगु खँ नं जूगु दु । एकीकरण जुयाः, ल्वापु जुयाः, बायाः नं गय् गय्, गथे गथे जुइधुंकल, अले हाकनं निर्वाचन आयोगं न्हापा एकीकरण जुल धकाः धाःगु व आः वयाः ज्या ख्यलय् मंत, आः हाकनं एकीकरण यायेगु खःसा १५ न्हुया दुने निवेदन तःवा धकाः धाःगु नं दुने दुनें क्या गजबगु काइते भाय् धकाः धायेमास्ति वयेका बिउगु दु ।
२०४० सालय् सूर्यबहादुर थापायात महाअभियोग तयाः चीका छ्वःबलय् चीकूपिं ला राष्ट्रिय पञ्चायतया सदस्यत हे खः, तर इमित नं परिचालन याःपिं धाःसा दरवारिया भूमिगत गिरोह धकाः धाःथें आः नं बालुवाटारय् महान्यायाधिवक्तां ड्राफ्ट याःगु फैसलाय् हे न्यायाधीशं ज्या याःगु धइगु हुइनाभुइना नं न्यने दयाच्वंगु दु । न्ह्यागु हे जूसां अदालतया फैसला ला अदालतया फैसला हे खत । मेगु खँ ला एकीकरण जूगु खँ थः दुने हे सुयातं चित्त बुझे मजुयाः तःगु मुद्दा मखु, मेम्हसिनं हे तःगु मुद्दां देय्या सत्तारुढ दल हे एकीकरण मजूगु धकाः धयाबिउगु नं गजबया खँ खः । थुलि जक मखु प्रधानमन्त्री नं धारा ७६ (१) कथंया मखु धारा ७६ (२) कथं या प्रधानमन्त्री जूवन ।
खतुं लोकतान्त्रिक समाजय् कानूनी राजया महत्व दु । देय्या मूल कानून संविधानया अन्तिम व्याख्या यायेगु अधिकार सर्वोच्च अदालतयात बियातःगु दु । तर थ्व कानूनी राज स्वयां नं अदालती राज जूवंगु प्रत्यक्ष हे स्वयेखन, न्यनेखन । थुगु पुस्ताय् म्वानाच्वंपिंसं पञ्चायतंनिसें गणतन्त्र तक स्वयेखन, टेलिफोन छगः हे मदुगुनिसें कयाः विदेशय् च्वंपिं नाप ख्वाः ख्वाः स्वयाः खँ ल्हायेगु तकं याये खन धकाः धाःथें राजनीतिक ख्यलय् नं अनेतनेया घटना स्वये खने दयाच्वंगु दु ।
‘इमिगु अदालतं शासित जुइ झी मयः’ धइगु इन्टरनेशनल म्येँ हालीपिं, सत्ता विरोधी संघर्षय् थःगु जीवन पानावःपिं, जेलनेल भोगे यानावःपिं, द्वलंद्वः शहीद दयेकूपिं, अवज्ञा यायेगुली हे थःगु साहस खंकीपिं, अले बुर्जुवा शिक्षा बहिष्कार यायेगुनिसें कयाः समाजय् परम्परागत रूपं न्ह्याना वयाच्वंगु सकतां खँया विरुद्ध लगे जुयाः न्हूगु जनवादी समाज दयेकेगु खँ ल्हाना जुइपिं मनूत आः अदालतया आदेश छगुलिं आनका तान जुया जूगु खनाः कन्ना चायापु । थ्व खँ धाथें हे न्ह्यथनेबहगु जक मखु, थुपिं थुज्वःगु अवस्थाय् गथे यानाः लाः वन धकाः विश्लेषण यायेगु नं उत्तिकं उपयुक्त खँ जूगु दु ।
ताःहाकःगु विश्लेषण याना मच्वनेगु खःसा संसदीय भास धाःगु थ्व हे खः । चकंगु ख्यः थें च्वंसां ध्वप खः । तर नेपालय् कम्युनिस्ट राजनीति हे संसदवादी भासय् वा ध्वपय् दुने धुंकूगु अवस्थाय् राजनीतिक ल्याःचाः नं उकथं हे जुइगु ला निश्चित खः । थुगु हे ध्वपया राजनीतिइ सु न्ह्यःने लाः ? थ्व हे खँया आधारय् आः त्याःबूया राजनीति जूवनी ।
खतुं संसदीय राजनीति दुने नं गुलिखे मनूत आदर्शवान्, लोकतन्त्रया सिद्धान्त, संविधानवाद्या सिद्धान्त नालीपिं दु । तर इमित नं लिउने लाकाः आःया राजनीति न्ह्यानाच्वंगु दु । अदालतं २०७५ जेठ ३ गतेया अवस्थाय् हे लित हयाः पुलांगु नेकपा (एमाले) व नेकपा (माओवादी केन्द्र)या अस्तित्व कायम हे दनीगु खँ धयाबिसेंलि नेतात नं उकथं हे लामबद्ध जूवंगु दु ।
धारा ७६ (१) कथं बहुमतया सरकार मखसें आःया सरकार धारा ७६(२) कथंया संयुक्त सरकार जूवंगु दु । थुकी माओवादी केन्द्रं समर्थन लित कयाबिल धायेवं सरकार क्वःदली । तर एमालेया विद्रोही पक्ष धाःपिं नं एमालेया हे सांसदया गिन्तीइ लायेधुंकूगु अवस्थाय् आः माओवादीं सरकारयात बियातःगु समर्थन लित का हे काल व जनता समाजवादीया ३२ मध्ये २२ म्ह सांसदया जक समर्थन कायेफत धाःसां नं हाकनं एमालेया नेतृत्वय् न्हूगु सरकार दयेकेफइ । थ्व न्हूगु दयेकीगु सरकार क्वःथले धकाः जूपिं माधव नेपाल पक्षया सांसदतय्गु नं छ्यंग्वःया गिन्ती ला जुइ, तर इमिगु छुं भूमिका दइ मखु । थथे जूगुलिं इमिसं हाकनं माओवादीया हे समर्थन कयाः माधव नेपालयात प्रधानमन्त्री दयेकेगु पासा ह्वाःगु दु । तर थ्व पासाया खेलयात ओली पक्षं नालाकाइगु खनेमदु ।
LEAVE YOUR COMMENTS