अकुशल कर्मया विपाक

‘थ्व रुप जीर्ण जुयावनीगु ल्वगीया छेँ, अतिकं नवःगु शरीर त्वःताः मरणय् जीवन अन्त्य जुइ’ थ्व धम्मपदया बुद्धवर्गय् दुथ्याःगु छपू गाथा खः ।

झीगु शरीर ल्वचं तापाक च्वने थाकु। झीत साधारण ल्वचं जक मखु, ग्यानापुगु ल्वचं तकं कइ । तर सुयात गबले गुगु ल्वचं कइ धइगु खँ धाये थाकु। गुलिं जन्मंनिसें ल्वगी जुइ । गुलिं ल्याय्म्ह जुइकाः ल्वचं कयेका च्वने माली । गुलिं धाःसा बैंस वंकाः ल्वगि जुइ । ल्वय्नं थीथी कथंया दु। गुलिसियां ल्वय् याकनं लनी । गुलिं साधारणकथं नालातःगु ल्वचं नं जीवंकाःछि दुःख बी । गुलिसितं घातक ल्वचं कइ । वया ल्वय् नं शान्त जूवनी । डाक्टर वा चिकित्सकं ल्वगि सीगु तिथिमिति तकं बीफु। तर गुलिं ल्वगि डाक्टरं बिउगु तिथिमिति स्वयां अप्वः दँ म्वाइ । गुलिं याकनं सी, गुलिं ल्वचं कयाः दंदँतक लासाय् प्यपुनी । खि, च्व अन हे लाइ । छग्वारा चिनी । सकसिनं छिछि याइ ।

ल्वचं कइगु वा ल्वगि जुइगु थीथी कारण दु । थुकीमध्ये पूर्व जन्मया कर्मया विपाक नं छगू खः । पूर्व जन्मया कारणं ल्वचं कःगु छुं छुं घटना स्वये । बुद्धकालय् श्रावस्तीइ तिस्स नांया छम्ह भिक्षु दु। छन्हु वसपोलया म्हय् कै वल । कै बुलुहुं तग्वः जुजुं वल । न्हापा तू पाय्ग्वःगु कै । अनं माय्पा ग्वः जुल । अनं कय्गू पाय्ग्वः जुल । अनं अम्बः पाय्ग्वः जुल । अनं नं कै तग्वः जुल । न्हियान्हिथं कै तग्वः जुजुं वल । कै पाके जुल । उकी न्हि दाल । न्हि दायाः ध्वगिना वल । थुकिं यानाः म्ह छम्हं न वल । म्ह न वयेवं वसपोलयागु न्ह्यःने सुं मवल । ध्वगिगु म्ह दुम्ह भिक्षु जूगुलिं वसपोलयात सकसिनं पुतिगत्ततिस्स थेर धायेगु यात । छुं ई लिपा वसपोलया छ्यंगूनापं कुचाकुचा जुया वल । कै ध्वगीगु क्वँचय् तकं थिल । क्वँय् नापं कुचाकुचा दन । म्ह छम्हं लखं प्याःगु थें वाच्यावाच्या जुल । मेपिं भिक्षुपिंसं नं बांलाक वास्ता मयात । सुनानं वास्ता मयासेंलि खाताय् हे प्यपुन । थुकथं वसपोलं दुःख सीमाःगु कारण न्हापाया जन्मया विपाकं खः ।

न्हापाया जन्मय् तिस्स नांया छम्ह ब्यापारी दु। वया ज्या झंगःपंक्षी लायेगु खः । थम्हं लानागु झंगःपंक्षि वं न्हियान्हिथं जुजुयाथाय् बी यंकी । वं न्हियान्हिथं जुजुयाथाय् झंगः बी हे यंकेमाः । वं गबलें आपाः झंगः लाये फइ । गबलें छम्ह नं लाये फइमखु। उकिं वं जब आपाः झंग लाइ । अबले झंगःया पपू चानाबी । पपू चायेवं व झंगः ब्वया वने फइमखु। अझ गुलिसितं तुति पाला तइगु। थुगु अकुशल कर्मया विपाकं बुद्धकालय् ल्वगि जुयाच्वने माल । म्ह छम्हं जीर्ण जुइका दुःख सीमाल ।

छन्हु वसपोलया म्हय् कै वल । कै बुलुहुं तग्वः जुजुं वल । न्हापा तू पाय्ग्वःगु कै। अनं माय्पा ग्वः जुल । अनं कय्गू पाय्ग्वः जुल । अनं अम्बः पाय्ग्वः जुल । अनं नं कै तग्वः जुल । न्हियान्हिथं कै तग्वः जुजुं वल । कै पाके जुल । उकी न्हि दाल । न्हि दायाः ध्वगिना वल । थुकिं यानाः म्ह छम्हं न वल । म्ह न वयेवं वसपोलयागु न्ह्यःने सुं मवल । ध्वगिगु म्ह दुम्ह भिक्षु जूगुलिं वसपोलयात सकसिनं पुतिगत्ततिस्स थेर धायेगु यात ।

थन अनिरुद्र स्थविरया केहेँ छम्ह दु। वया नां रोहिनी खः । छन्हु स्थविर कपिलवस्तु नगरय् बिज्यात । उगु इलय् वसपोल नाप लायेत सकलें थःथितिपिं वल । तर वसपोलया केहेँ रोहिणी मवल । वसपोलं थः केहेँ छाय् मवःगु धकाः न्यना बिज्यात । रोहिणीयात छ्यंगूया ल्वय् जूगु खः । थुकिं यानाः वया ख्वाः हे कुरुप जुल । मेपिनि न्ह्यःने थःगु ख्वाः ब्वये मछाल । उकिं व अनिरुद्ध स्थविरयात नाप लायेत मवन । थ्व खँ स्थविरं सिल । स्थविरं रोहिणीयात सःतके छ्वल । थुकथं रोहिणी थःगु म्हय् छ्यंगू ल्वचं कयेका च्वनेमाःगु वया न्हापाया अकुशल कर्मया विपाकं खः । छगू इलय् रोहिणी बाराणसीया महिसि जुल । वया छम्ह नर्तकी प्रति इष्र्या जुल । वप्रति क्रोधि जुल ।

छन्हु व नर्तकी द्यनीगु क्वथाय् वन। व द्यनीगु लासाय् चासुइगु वासः ह्वलाबिल । द्यनाच्वंम्ह वया म्हय् नं वासः छ्वाकाबिल । वया म्ह चासुल । व द्यने मफुत। वं चछि थःगु म्ह चासुका च्वन। थुकिया विपाकं थुगु जन्मय् व छ्यंगूया ल्वगी जुया च्वनेमाल । अकुशल कर्मया विपाकं जीवंकाःछि ल्वचं कयेका च्वने माःम्ह सुपाबुद्ध कुष्ठी नं खः । बुद्धकालय् श्रावस्तीइ दरिद्र परिवार दु। उगु परिवारय् सुपाबुद्ध कुष्ठीया जन्म जुल । न्हापा हे अतिकं गरिबगु परिवार । सुपाबुद्ध प्वाथय् दयेवं झन् गरिब जुयाच्वन । नये त्वने तकं मखन । प्वाः जायेक गबलें नये मखन । जब मचा बुल । वया न्हाय् व न्हाय्पं मदु। पाण्डु ल्वचं ग्रष्ट जुयाः जन्म जुल । मचाया लागिं मांअबुं अतिकं दुःख सिल । थःपिंसं याये फुगु सकतां यात। तर वयात बांलाक तये मफुत। छन्हु वया मांअबुं वयात त्वःता बिल । इमिसं वयात थःगु कर्मकथं जीविका याः धकाः त्वःताबिल । छुं दिं लिपा वया म्हं ला कुचा कुचा कुतुं वल । म्हं लः बाः बाः वल । वयात अतिकं दुःख जुल । वेदना सह याये मफुत । व ख्वल, हाल ।

वया ख्वः सलं त्वाः हे दं । वयागु ग्यानापुगु ख्वः सलं नापं च्वंपिं तकं द्यने मफुत । व गुगु त्वालय् च्वन । अन च्वंपिं चछि द्यने मफुत । राजगृह नगरया दुःखीम्ह व हे जुल । वया पुनेगु लं छजू तकं मंत । फोहरय् वांछ्वया तःगु कापःया वासः पुनेगु यात । छेँखापतिकं नसा फ्वं जुल । मेपिंसं बिउगु चिप नसा नयेगु यात । व नं मदइगुलिं लँय् वांछ्वयातःगु नसा मालाः मालाः नल । थुकथं अतिकं ग्यानापुगु ल्वचं कःगु म्ह ज्वनाः वं जीवन हनाच्वन । वं थुकथंया दुःखी जीवन हने माःगु नं वयागु न्हापाया जन्मया विपाकं खः ।

लोकय् बुद्ध मदुगु ई खः । थुगु इलय् बाराणसी नगरय् सुप्पाबुद्ध कोष्ठी जुजु जुयाः जन्म जुल । छन्हु जुजु राज आभूषणं विभूषित जुल । थः अतिकं छाय्पिल । अनं व नगरय् चाःहिउ वन । जुजु वःगु खनेवं सकसियां मिखा जुजुपाखे वन । रत्न आभूषणं छाय्पियातःम्ह जुजु खनाः सकलें दंग जुयाच्वन । थुगु हे इलय् प्रत्येक बुद्ध नं उगु हे लँपु जुया बिज्यात। वसपोल गन्धमादान पर्वतं भिक्षाटनया लागिं बिज्याःगु खः । वसपोल अतिकं शान्त स्वभावं न्यासि बिज्याना च्वन । वसपोलयात खनाः सकसियां मिखा वसपोलपाखे वन । जनतां जुजुपाखे ध्यान मबिल । जुजुं थ्व खँ वाःचाल ।

जुजुया मिखा प्रत्येक बुद्धपाखे वन । अतिकं बुराम्ह, पुलांम्ह चीवर पुनातःम्ह । अज्याःम्हेसित जनतां छाय् स्वल धयाथें च्वन । वसपोलप्रति तं पिहां वल । सु खः थ्व कुष्ठी धाधां थुकलं बिया वन । थुगु अकुशल कर्मया विपाकं सुप्पाबुद्ध कोष्ठी जुयाः जन्म जुइमाल । न्हाय् न्हाय्पं मदुम्ह जक मखु। च्वलं कयेका दुःख सी माल । सकसियां इच्छा स्वस्थ जुइगु खः । तर सदां स्वस्थ जुया च्वने फइ धइगु नं मदु। थम्हं यानागु कर्मया कारणं नं ल्वचं कइ । छन्हु निन्हु जक मखु लां लां, दं दं तक । अझ जीवंकाःछि नं ल्वचं कयेकाः म्वायेमाली