
स्वनिगलय् सतक विस्तारपाखें नेवाः व नेवाःत नापनापं च्वनाच्वंपिं मेमेपिं पीडित जुल धकाः लगातार रुपं आन्दोलन यानाच्वंगु दु । गैरन्यायीक सतक विस्तार धकाः लगातार रुपं आन्दोलन याना वयाच्वंगु दु । थ्व आन्दोलन कमजोर जूगु नं मदु, झन झन सशक्त जुयावनाच्वंगु दु ।
सरकार नं धमाधम लिचिले मालाच्वंगु अवस्था दु । सतक विस्तारया सवालय् जक मखु न्हूगु सतक दयेकेगु सवालय्, फास्ट ट्र्याक व बाहिरी चक्रपथया सवालय् नं स्थानीयवासी व सरोकारवालातय्गु आन्दोलनया कारणं सरकारयात झन् झन् थाकुयाच्वंगु अवस्था दु ।
सरकारं राष्ट्रिय गौरवया योजना धकाः सतक विस्तार, फास्ट ट्र्याक, बाहिरी चक्रपथ लगायतया योजनात हयाच्वंगु अवस्थाय् आन्दोलन नं निरन्तर रुपं जुयाच्वंगु अले सतकय् तकं कुहां वयाच्वंगु दु ।
नापं नेपाःया सर्वोच्च अदालतं जनताया पक्षय् फैसला याये धुंकूगु दुसा अन्तर्राष्ट्रिय अदालतय् तकं थ्व मुद्दा थ्यनेधुंकूगु अवस्था दु । थ्व आन्दोनकारी व अभियन्तातय्सं याःगु तःधंगु उपलब्धी अवश्य नं खः । जनताया सहमति मकासे याकःति कथं विकास निर्माणया नामय् याइगु छुं नं कथंया ज्या असफतापाखे वनी धइगु उदाहरण जुया बिउगु दु धकाः धायेफइगु अवस्था दु ।
थज्याःगु संघर्ष जूसां थौंया ई तकया दुने यक्व हे जनतायात सुकुम्वासी याये धुंकूगु दु, यक्व हे मनूतय्गु जीवन बर्वाद जुइ धुंकूगु दु । गुलिखे मनूत मानसिक रोगी जूगु व गुलिं गुलिं ला थ्व हे पीडां यानाः सिनावंगु खँ आन्दोलनकारीतय्सं धायेगु याना वयाच्वंगु दु । थौं उपलब्धी हासिल जूसां नं यक्व हे क्षति जुइ धुंकूगु दु धकाः नं थुइकेमाः ।
च्वबहाः क्वय्ना लागाया जनतां मंकाः भावना तयाः याःगु संघर्षया कारणं राज्य तकं लिचिलेत बाध्य जुल । ब्यक्तिगत स्वार्थसिबें नं तापाक च्वनाः सामुहिक हितया नितिं मंकाः कथं संघर्ष याःगुलिं आन्दोलन सशक्त जूगु थ्व छगू
उदाहरण जुया बिउगु दु ।
म्हिगः थःसिबें न्ह्यःने च्वंम्हेसिया छेँ सतकय् लात धाःसा कन्हय् थःतः फाइदा दइ धकाः बिचाः यानाः गैर न्यायीक सतक विस्तारयात अप्रत्यक्ष रुपं ग्वाहालि याःपिं नं थ्व हे समाजय् दुसा अले कयौं पीडिततय्संं थःपिंत क्षतिपूर्ति व मुआब्जा दत धाःसा छेँ बुँ त्वःतेत तयार धकाः धाःगुलिं मेपिं पीडित मखुपिं मनूत आन्दोलन कुहां वयेत तयार मजूगु अले गुलिं गुलिं मनूत अन्याय जूगु खः, कन्हय् वनाः स्वनिगलय् समस्या वइ, नेवाःतय्त समस्या वइ, नेवाः सभ्यता हे समाप्त जुइफु धकाः सिइक सिइकं नं आन्दोलनय् सहभागी मजूगु नंं खने दु ।
पीडितय्सं मुआब्जा व क्षतिपूर्तिया जक खँ न्ह्यथंगुलिं थज्याःगु खँ सिइक चायेकं हे आन्दोलनय् कुहां मवःपिं नेवाःत यक्व दु ।थौं गैर न्यायीक सतक विस्तार, फास्ट ट्र्याक व बाहिरी चक्रपथ निर्माण विरुद्ध संघर्षय् कुहां वयाच्वंपिंसं ख्वपया स्थानीयवासी व किपूया च्वबहा क्वय्ना लागाया स्थानीयवासीं याःगु आन्दोलनपाखें सयेकेमाःगु अवस्था दु ।
च्वबाहाः क्वय्ना लागाया संघर्ष
सरकारं २०७२ सालय् हे क्वय्ना च्वबाहाः लागा गुगु थासय् न्हापा हिमाल सिमेन्ट कारखाना दुगु खः, उगु थासय् सुख्खा बन्दरगाह दयेकेगु धकाः निर्णय याःगु खः । सुख्खा बन्दरगाह धइगु विदेशं तकं गाडीइ तया समान हइगु अले अनं नेपाःया थीथी थासय् सामान लोड याना छ्वइगु छगू केन्द्र खः ।
न्हापा स्थानीयवासीया जग्गा कयाः हिमाल सिमेन्ट कारखाना चले याःगु खः । थ्व कारखानां पिहांवःगु प्रदूषणं यानाः जनतायात बांमलाक लिच्वः लात धकाः आन्दोलन यानाः १८ दँ न्ह्यः सिमेन्ट कारखानायात थनाछ्वःगु खः । व हे थासय् सुख्खा बन्दरगाह दयेकेगु धाःगुयात स्थानीयवासीं स्वीकार यायेफइगु ला खँ हे मजुल ।
उमिसं च्वबाहाः क्वय्ना लागा धइगु धार्मिक सांस्कृतिक व पर्यटकीय दृष्टिकोणं महत्वपूर्णगु लागा जूगुलिं अनयात ल्वःकथंया योजना जुइमाः धकाः सः थ्वयेकेगु यात । उकिं वंगु साउन ३० गते सुख्खा बन्दरगाहया शिलान्यास यायेत प्रधानमन्त्री हे वइगु धाःसां संघर्षया कारणं शिलान्यास तकं मजुल । लिपा हाकनं छुं न्हि न्ह्यः जक छापामार शैलीं निर्माण कम्पनीपाखें शिलान्यास यानाः ज्या न्ह्याकेत्यन ।
उब्ले नं तत्काल हे स्थानीयवासीत वनाः संघर्ष यात, अन्ततः ज्या न्ह्याके मफुत । स्थानीयवासीत छप्पँ छधी जूगुलिं राज्य तकं लिचिलेमाल । च्वबहाः क्वय्ना लागाया जनतां मंकाः भावना तयाः याःगु संघर्षया कारणं राज्य तकं लिचिलेत बाध्य जुल । ब्यक्तिगत स्वार्थसिबें नं तापाक च्वनाः सामुहिक हितया नितिं मंकाः कथं संघर्ष याःगुलिं आन्दोलन सशक्त जूगु थ्व छगू उदाहरण जुया बिउगु दु ।
ख्वपया संघर्ष
राज्यं ख्वप जिल्ला अन्तर्गत सूर्य विनायक व चाँगु नारायण नगरपालिकाया छुं छुं वडाया जग्गाय् अन्तराष्ट्रियस्तरया रंगशाला दयेकेगु धकाः निर्णय यानाः ज्या न्ह्याकेगु कुतः याःगु खः । मन्त्रिपरिषद्ं निर्णय यायेवं हे स्थानीयवासी छप्पँ जुयाः संघर्षय् कुहां वल । उमिसं बुँज्या यायेगु जमिनयात स्यंकाः रंगशाला दयेके बीमखु धकाः सः थ्वयेकल ।
न्यय्द्वः मनूत न्ह्यंगु रंगशालाया नितिं न्यय्द्वः मनूतय्त विस्थापित याके बिइमखु धकाः संघर्ष यात । स्वनिगलय् दकलय् अप्वः वा, छ्वः उत्पादन जुइगु थासय् रंगशाला दयेके बिइमखु धकाः संघर्ष जुल । २०७५ सालया जेठ महिनाय् सरकारं अन रंगशाला दयेकेगु धकाः निर्णय याःगु खःसा असार महिनानिसें हे सरकोरकारवालात जानाः संघर्ष याःगु खः ।
लिपांगु इलय् वया ला सम्वन्धीत मन्त्री व सांसदत तकं वया निरीक्षण याःवःगु इलय् गाडीं कुहां हे वये मछायेक विरोध प्रदर्शन यात । आः छेँखाप्वाःपतिकं जक मखु सार्वजनिक थासय् तकं हाकूगु ध्वाँय् ब्वयेकाः विरोध यानाच्वंगु दु । थुगु कथं अनया सरोकारवाला पक्षत छप्पँ जुयाः मंकाः कथं सघर्ष याःगु अवस्थाय् राज्य लिचिलाः मेगु हे थासय् रंगशाला दयेकेगुपाखे बिचाः यायेत बाध्य याका बिउगु दु ।
थ्व निगू कथंया संघर्षयात स्वल धाःसा आःया अवस्थाय् नेवाःत गुगु कथं न्ह्याः वनेमाः धइगु स्पष्ट जूगु दु । नेवाःतय्गु सभ्यता ल्यंकातयेगु खःसा, नेवाः समाजयात ल्यंकातयेगु अले नेवाः भाषा, संस्कृतियात ल्यंकातयेगु खःसा थःगु व्यक्तिगत स्वार्थयात छखे तयाः मंकाः कथं छप्पँछधी जुयाः न्ह्याःवन धाःसा राज्यं नं छुं याये फइमखु जुयाच्वन धकाः थुइका न्ह्याः वनेमाःगु दु ।
च्वबहाः व ख्वपया स्थानीय मनूतय्सं याःगु आन्दोलन, उमिगु सक्रियता नापं उमिगु एकतापाखें सयेका आः नेवाःतय्सं नेवाः भूमिइ नेवाःतय्गु अनुमति मदयेकं ज्या याये दइमखु, नेवाःतय्गु भावनाया अःखः ज्या याये दइमुखु, नेवाःतय्त विस्थापित याये दइमखु, नेवाः संस्कृतियात समाप्त याये दइमखु धकाः सः थ्वयेका सशक्त व प्रभावकारी कथं आन्दोलनया नितिं तयार यायेगु ई वःगु दु ।
LEAVE YOUR COMMENTS