ने. सं. ११४४ ञलागा पारू -

चरणामृत व वीर शम्शेर

तःन्हु न्ह्यवंनिसें । च्वयेत उलु उलु मिनाच्वंगु विषय । दिका तयागु । थौं च्वयाच्वना । अयोध्या प्रकरणय् प्रधानमन्त्री ओलीं धाइ, ‘रामया जन्म अयोध्याय् जूगु मखु, नेपाःया ठोरीइ । राम नेपाःया कायमचा खः । भारतया दावा गलत खः ।’ प्रधानमन्त्रीया थ्व खुलासां नेपालय् छगू तरङ्ग थनी । खुलासाया आधार छु ? कारण छु ? न्ह्यसःत दनी । थःगु खुलासाया पक्षय् तर्क बिसे प्रधानमन्त्री ओलीं धाइ, ‘चछिया दुने अयोध्यां मिथिलाय्
जन्ती हयाः सीतायात इहिपा यानाः यंके फइमखु, थ्व व्यावहारिक मजू । थ्व फय्गं जक खः । मिथ्या । यथार्थ रामया जन्म नेपाःया ठोरीइ जूगु खः । अन थुकिया पक्षय् अनेक प्रमाणत दु ।’

प्रधानमन्त्रीया थ्व दावीं आम जनमानसय् च्वास्स मिंकी । पक्ष-विपक्षय् अनेक मतत खनेदइ । तर नाकाबन्दीबलय् थें प्रमजुं जनताया नुगलय् तरङ्ग थनेत स्वःगु जुइ । उलि थने मफुत । फात्तफुट्ट चर्चा जुल । गुलिसिनं धाल थ्व प्रधानमन्त्रीया देय्या गोलमाल राजनीतिक अवस्थापाखें जनताया ध्यान मेखेर सालेगु दाउ खः । गुलिसिनं बेमौसमया बाजं धाल । अझ प्रधानमन्त्रीया मित्र वामदेव गौतमं ला अयोध्या प्रकरणयात कयाः प्रधानमन्त्रीया धापूप्रति असन्तोष प्वंकूगु खँ नं पिहां वल । ‘जिं तक्वःमछिं गनागु खः, आखिर ओलीजुं वमन यानां त्वःतल ।’ वामदेवं ब्यक्त यानादिल । गुलिसिनं प्रधानमन्त्रीजुयात थ्व खँय् स्यावासी नं बी । नेपाः देय्या कायमचा भगवान बुद्धया जन्म भारतय् जूगु धकाः दुष्प्रचार याना जुइपिं भारतीयतय्त थ्व पाय्छि लिसः खः । ‘इँटका जवाफ पत्थर से’ । गुलिसिनं खँ हइ ।

चछिया दुने अयोध्यां मिथिलाय् जन्ती हयाः सीतायात इहिपा यानाः यंके फइमखु, थ्व व्यावहारिक मजू । थ्व फय्गं जक खः । मिथ्या । यथार्थ रामया जन्म नेपाःया ठोरीइ जूगु खः । अन थुकिया पक्षय् अनेक प्रमाणत दु ।

भगवान बुद्ध ऐतिहासिक महापुरुष खः, पौराणिक मखु । भगवान बुद्धया नेपालय् जन्मस्थलया प्रमाण दु । तर राम पौराणिक पात्र खः, आस्थाया पात्र खः । आस्थां ओतप्रोत जूपिंसं रामयात न्ह्याथाय् नं खंकेफु । अन ऐतिहासिक प्रमाणया आवश्यक जुइमखु । राम भक्तिया मर्यादा पुरुष जूगुलिं जन्मस्थान विषयय् विवाद यानाच्वनेगु आवश्यक मजू । थथे धाइपिं भक्तजनत नं यक्व दु । मेखेर राम नेपालय् जन्म जूगु खः धकाः खँ तछ्यानाः दावा याःम्ह प्रधानमन्त्रीया साहसयात च्वछाइपिं नं मदुगु मखु । प्रधानमन्त्रीया राष्ट्रवादयात अयोध्या प्रकरणं तजाः याना बिउगु दु । प्रशंसा याइपिं नं खनेदु । तुं अयोध्या प्रकरण आः ख्वाउँइ धुंकल । जनताया ध्यान थौंकन्हय् नेकपा दुनेया आन्तरिक युद्धय् केन्द्रीत जुयाच्वंगु दु । शीर्षस्थ नेतातय् दथुइ ‘कि छ फुत, कि जि फुत’ या विन्दुइ नेकपाया ल्वापु थ्यन धइगु हल्ला प्यखेरं न्यनाच्वंगु दु । वास्तविकता छु ? ग्व ?

आः राजनीति विषयपाखें झासू लने । थन अयोध्या प्रकरणया सन्दर्भय् अनुभव यानागु छगू रोचक घटना बारे न्ह्यथने । आयोध्या प्रकरणय् प्रधानमन्त्रीजुं अयोध्यां राम मिथिलाय् वया सीता यंकल धाःगु खँ ईया गणितकथं असम्भव धाःगु खँयात खण्डन यासें ‘थ्व सम्भव । अयोध्या रामया जन्मभूमि खः’ धइगु खँयात समर्थन यासें डा. सुन्दरमणि दीक्षितं थःगु तर्क बी । डा. सुन्दरमणि दीक्षित राणाकालीन शासनय् तसकं हे शक्तिशाली पण्डित खलःया छय्-छुइ खः । दीक्षित खलःत संस्कृतया विद्वान । राणाशासकतय्त मन्त्र, शास्त्रीय सल्लाह बीपिं । राणाकालय् दीक्षित तसकं हे उच्चस्थानय् । अयोध्या प्रकरणया सिलसिलाय् डा. दीक्षितं छगू घटनाया न्ह्यब्वयाः अयोध्यां राम मिथिलाय् वयाः सीता यंकेत समयया बाधा मदुगु खँ प्रमाणित याइ ।

डा. दीक्षितं छगू घटना कनी । वय्कःया बाज्याया नं बाज्याया चरणामृत राणा प्रधानमन्त्री वीर शम्शेरं न्हियान्हिथं सुथय् त्वनीगु । वय्कःया बडाबाजे बनारसय् च्वनीगु । वीर शम्शेरयाके दीक्षित पण्डितया चरणामृत फुइन । निन्हुयात जक दनि । दीक्षित बाज्या बनारसय् । पण्डित बाज्याया चरणामृत मंत कि वीर शम्शेर द्यां लाइगु जुल ! छु यायेगु ? हाहाकाल जुइ ! तर समाधान जुइ । ब्वां वनीपिं सलया चेन बनारसतक दयेकी । विभिन्न सलत माःहनाः बनारसं दीक्षित पण्डितया चरणामृतयात वीर शम्शेरयाथाय् इलय् हे ध्यंके हइ । वीर शम्शेरं इलय् हे पण्डित बाज्याया चरणामृत त्वने खनी । डा. सुन्दरमणिं थः बडाबाजेया चरणामृतया घटना सगौरव कँसें जुक्ति याःसा इलय् हे बाधा याये फइमखु धासें
अयोध्या रामया जन्मभूमि खः धइगु पक्ष काइ । जितः धाःसा डा. सुन्दरमणिं कंगु थः गौरवशाली मणि वंशया बाखं न्यँन्यं अयोध्या प्रकरण हे ल्वःमनी ।

स्वयं जि थः दीक्षित पण्डितया चरणामृत व वीर शम्शेरया शासनकालय् थ्यनाच्वंगु खनी । अवाक् इतिहास ठप्प दिउ थें ताइ ।