धार्मिक अन्धराष्ट्रवादया खतरा !

भारत कोरोना भाइरसपाखें आक्रान्त देय्तमध्ये हलिमय् स्वंगूगु थासय् लानाच्वंगु दु। तर अनया प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीं अयोध्याय् राम जन्मभूमि धकाः रामया देगः दनेत शिलान्यास पूजा यात । थ्वयां न्ह्यः नं कोरोना भाइरसनाप ल्वायेत धकाः मत च्याकेगु थेंज्याःगु ज्या याःगु व उकिया असर थन नेपालय् थ्यंक लाःगु नं सकसिनं खंगु हे जुल । वयांलिउ ल्वय् झन् जक न्यना वन । मत च्याकेगु ज्या गुलित ज्याख्यलय् मदुगु व असान्दर्भिक खँ खः धइगु सीदत ।

भारतय् मोदीं रामया देगः दयेकेत शिलान्यास याःबलय् नेपालय् नं प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं चितवनया मादी नगरपालिकाया मेयरलिसेंया पुचः सःताः अयोध्यापुरी धइगु थासय् रामया देगः दयेकेत उजं बिल । थ्व हे इलय् हाकनं भारतया विदेशमन्त्री एस. जयशंकरं विदेशी पत्रकारया न्ह्यःने हलिमय् हे नांजाःपिं निम्ह महान् भारतीय धकाः गौतम बुद्ध व महात्मा गान्धीया नां काल । थुकिं नेपालय् नं जयशंकरया विरुद्ध सः थ्वल । न्हापा अनया प्रधानमन्त्री मोदीं नं अथे हे धया वयाच्वंगु खः । तर नेपालय् वःबलय् धाःसा बुद्ध जन्मभूमि ला नेपाः हे खः धयावन ।

पाकिस्तान धइगु देय् मुस्मांतय्त ब्यागलं देय्कथं माल धकाः भारत स्वतन्त्र जूगु इलय् हे बाया वंगु देय् खः । अनया नेतृत्वं देय् न्ह्याकेगु व संविधान दयेकेगु ज्याय् आधुनिक विचारधारायात हे कःघानाः न्ह्याः वनेगु धकाः धाःगु खः । तर धार्मिक कट्टरपन्थीतय्गु दबावय् वयाः मोहम्मद अली जिन्ना उकथं न्ह्याये मफुत धइगु खँ दु। तर हिन्दूस्तान धकाः धाःसां भारत उकथं दयेकूगु देय् मखु। थ्व आधुनिक व वैज्ञानिक विचाः दुपिं मनूतसें दयेकूगु खः । जवाहरलाल नेहरूं वया म्ह्याय् इन्दिरा गान्धीयात च्वःगु पौ नेपालय् नं ब्वंकेगु याःगु खः । थ्व पौया मुना अन्धविश्वास व कट्टरपन्थया अःखः विज्ञानय् आधारित प्रकृति व समाज विकास क्रमयात थुइकेत ग्वाहालि जुइगु मस्तय्त ब्वंकेबहगु पौ मुना हे खः । हाकनं भारतय् संविधान दयेकूम्ह अम्बेडकरया ला खँ हे ल्हायेम्वाःल । थुकथं स्वतन्त्र भारत धइगु धर्मनिरपेक्ष भारत जुल । ध्वाँचय् धर्मचक्र तल अले निशान छापय् नं अशोक स्तम्भय् तयातःगु सिंह मुद्रिका तल । भारतय् हिन्दूवादी संगठन आरएसएस न्हापांनिसें दु। तर राजनीतिक नेतृत्वय् धाःसा थुमिगु हैसियत मदु। भारतीय जनता पार्टी चायेकाः ‘गर्व से कहो हम हिन्दू हैँ !’ धकाः विज्ञापन यानाः धार्मिक समुदायया भावना त्याकाः हे राजनीति सुरु जुल ।

अयोध्याय् बाबरी मस्जिद थुनाः राम मन्दिर दयेकेगु मुहिम न्ह्याकल । अन्ततः भारतीय सत्ताय् हावी जुइत नं सफल जुल । आः वयाः थ्व खँ धार्मिक राष्ट्रवादया रूपय् न्ह्यःने वयेधुंकूगु दु। थुकिया दकलय् ग्यानापुगु पक्ष धइगु बहुसंख्यकया सेन्टिमेन्टया आधारय् राजनीति यायेगु व अल्पसंख्यकतय्त शत्रु भाःपीगु हे खः । म्हिगःया दृष्टिकोण धइगु अल्पसंख्यकतय्त कःघायेगु धइगु खःसा आः अल्पसंख्यकतय्त शत्रु भाःपिनाः पितिना छ्वयेगु व विस्थापन यायेगु खः । बहुदलीय व्यवस्थाय् बहुमतया राज जुइगु जूगुलिं थुकियात दुरुपयोग यायेकथं राजनीति न्ह्यात । थ्व दकलय् खतरनाक खँ खः ।

मोदी सरकारं धार्मिक अन्धराष्ट्रवादया आधारय् शासन यानाच्वंगु खँ स्पष्ट जूगु दु। थुज्वःगु हे पहः आः नेपालय् नं खनेदयावःगु दु। आःया खस जातीय अहंकारवाद वा खस राष्ट्रवादया आधारय् मखसें हिन्दू अन्धराष्ट्रवाद हे जुइगु संकेत नं पिहां वयेधुंकूगु दु ।

थ्व हे धार्मिक अन्धराष्ट्रवादया राजनीति नेपालय् नं मोदीया नक्कल यासें व उकियात टक्कर यासें सुरु जूगु दु। थ्वयां न्ह्यः हे मोदी सरकारं मुस्मां देसय् प्रताडनाय् लाःपिं हिन्दू, बौद्ध, इसाईतय्त भारतं नागरिकता बीगु खँ ल्हानाः पाकिस्तान व बंगलादेशया मुस्मां जनता व अनया सरकारयात तम्वयेकीगु ज्या यायेधुंकूगु दु। भारतय् हे मुस्मांतय्त अनागरिकया व्यवहार जुइगु जुल धकाः ततःधंगु आन्दोलन जुइधुंकूगु दु। थ्वयां न्ह्यः मोदी सरकारं मुस्मांतय् दथुइ भाःतं कलाःयात स्वकःतक ‘तलाक’ धाल धायेवं कलाः व भाःतया पारपाचुइगुयात नं कानून हयाः हे खारेज यानाबिल । आधुनिक दृष्टिकोण व मिसा अधिकारया दृष्टिकोणं थ्व पाय्छिगु ज्या खःसा मुस्मांतय् दुने चले जुयाच्वंगु खँय् थ्व छगू प्रहार नं खः । थुकथं मोदी सरकारं धार्मिक अन्धराष्ट्रवादया आधारय् शासन यानाच्वंगु खँ स्पष्ट जूगु दु ।

थुज्वःगु हे पहः आः नेपालय् नं खनेदयावःगु दु। आःया खस जातीय अहंकारवाद वा खस राष्ट्रवादया आधारय् मखसें हिन्दू अन्धराष्ट्रवाद हे जुइगु संकेत नं पिहां वयेधुंकूगु दु। यमुना किनाराय् जन्म जूम्ह वेदव्यासयात दमौलीइ जन्म जूगु धकाः धायेगु व प्रचार यायेगु, वेद, वेदांग, आयुर्वेद, ज्योतिषी आदि शास्त्र नं नेपालय् हे रचना जूगु धायेगु, नेपाःमितय् पुर्खा हे सर्वज्ञान सम्पन्न धायेगु, गैंडा नं नेपालय् जक दु, अंग्रेजी नां गनं दत धायेगु, वाल्मीकि आश्रम नं नेपालय् हे खः, राम बूगु नं नेपालय् हे खः धायेगु ज्या ला जुयाच्वंगु हे दु। थ्व अन्धराष्ट्रवादया हे लिच्वः खः ।

खतुं झी नेवाःत नं धर्म संस्कृति, सभ्यताय् च्वन्ह्याःपिं हे खः । साहित्यय् नं गाक्कं तःमि । अनेक कला, सीप, कौशलं जाःपिं, नसात्वँसानिसें छेँ दयेकेगु ज्याय् तकं हलिमय् हे च्वन्ह्याः । झीपिं नं आत्म गौरव कयाः हे म्वानाच्वना । वास्तविक आधार दुगु नेपाल संवत्, लिपि, पुलांगु सफू इत्यादि सकतां खँ तथ्यगत रूपं हे दु। विदेशी विक्रम संवत्यात थः नालाः छिपिंसिकं पुलांगु संवत् दु धकाः जुइपिं झी मखु। झीपिं आधुनिक शिक्षा कयाः उकिया कसिइ नं थःगु खँया परख यानाः न्ह्यानाच्वना । तर भारत व नेपालय् वःगु राजनीतिक नेतृत्व व इमित ल्हातय् कयाः जुइपिं जातीय व धार्मिक अन्धवादीतसें आः धार्मिक अन्धराष्ट्रवाद न्यंकाः देय् दुने व देय्दे-य्तय्गु दथुइ नं ल्वापु पिथनेफुगु खतरा तच्वया वःगु दु ।

न्हापा शीतयुद्धया कालय् गुगु शान्तिपूर्ण सहअस्तित्व अले देय्–देय्तय्गु दथुइ पंचशीलया सिद्धान्त, असंलग्न परराष्ट्र नीति, वार्ताया माध्यमं छुं नं समस्या ज्यंकेगु धइगु थुज्वःगु खँपु आः न्यने मदयावंगु दु। थ्व झी सकसिया निंतिं हे खतराया संकेत खः । अथे जूगुलिं विशेष यानाः राजनीतिक नेतृत्वया ख्यलय् नं आधुनिक व वैज्ञानिक सोच व चिन्तनय् आधारित सोच व चिन्तन विकास यायेमाःगु थौँया आवश्यकता जूवंगु दु। धर्मान्धता मखसे धर्मनिरपेक्षता नालेमाःगु खनेदुगु दु ।