नेपाःया जनसंख्या बच्छिइ कुहां वइगु !

येँ (नेपालभाषा टाइम्स) – बेलायतया छगू जर्नलं याःगु अनुसन्धान कथं नेपाःया जनसंख्या नं सन् २१०० तक थ्यनीबलय् बछि जुइगु खनेदुगु दु। बेलायतया प्रतिष्ठिट जर्नल ल्यान्सेटं विश्वन्यंकं यानास्वःगु अध्ययन लिपा विश्वया जनसंख्या नं सन् २१०० य् थ्यनीबलय् बछिइ कुहां वइगु खँ धाःगु दु ।

उगु प्रतिवेदन कथं नेपाःया जनसंख्या सन् २०४३ य् पाखे दकलय् अप्वः स्वंगू करोड ३५ लाख तक थ्यनी । थनं लिसें नेपाःया जनसंख्या नं कुहां वयेगु सुरु जुइव सन् २१०० तक थ्यनीबलय् थ्यंमथ्यं छगू करोड ७५ लाख थ्यंवइ । विश्वन्यंकं हे जनसंख्या म्हो जुजुं वनेगु झ्वलय् नेपाः नं थुकिया प्रभाव पाखें लिउने मलाइगु जूगु खः । विशेषतः विश्वन्यंकं शिक्षाय् खनेदुगु प्रगति व मिसा सशक्तिकरणपाखे न्ह्याः वनाच्वंगुलिं जनसंख्या प्रभाव लायेत्यंगुखँ अध्ययन धयातःगु दु। अध्ययन कथं छम्ह मिसां थःगु जीवनकालय् बुइकीपिं मस्तय् ल्याः न्हियान्हिथं म्हो जुया वनाच्वंगु दु। थ्व हे कारणं विश्वया हे जनसंख्या म्हो जुइत्यंगु खः ।

थौंकन्हय् नेपालय् कुल प्रजनन दर २.२४ प्रतिशत दुसा थ्व म्हो जुजुं वनाः सन् २१०० तक थ्यनीबलय् १.२० जक दइगु प्रक्षेपण अध्ययन यानातःगु दु। थुकथं जनसंख्या वद्धिदर म्हो जुया वनीगु देय् विकासया निंतिं बांलाःगु खँ मजूगु विज्ञतय्सं धाःगु दु। थ्व ल्याखं वन धाःसा नेपालय् नं लिपा ज्याथजिथिपिनि ल्याः जक अप्वया ज्या यायेफुपिं ल्याय् म्हत म्हो जुया वनीगु जुइ ।

थौं कन्हय् नेपालय् यक्व ल्यायम्ह पुस्ता दुगुलिं नेपाःयात ल्याय्म्हतय् देय् कथं कायेगु यानाच्वंगु दु। राष्ट्रिय तथ्यांक विभागया तथ्यांक कथं नेपालय् आः ६५ दँ स्वयां च्वय्यापिं ५ प्रतिशत जक जनसंख्या दु। मेखे राष्ट्रिय योजना आयोगया अध्ययन कथं ३३ दँ लिपा थ्व ल्याः १४ प्रतिशत थ्यंवनी । जन्मदर म्हो जुइवं ल्याय्म्ह जुयावइपिं जनसंख्या धाःसा म्हो जुजुं वनी । थौंकन्हय् नेपाःया जनसंख्या औसत उमेर २५ वर्ष जःखः दु। उकिं नेपाःयात ल्याय्म्हतय् देय् कथं कयाच्वंगु दुसा थुकिं श्रम व रोजगारी बांलाक लबः दयाच्वंगु दु ।

जनसंख्याविद् प्राध्यापक डा. मृगेन्द्रलाल सिंहं बिबिसीलिसे खँ ल्हासें धयादीगु दु, ‘थज्याःगु हिउपालं व्यापक रुपं नीतिगत लिच्वः लाकी, उकिं इलय् हे सचेत जुइमाः ।’

राष्ट्रिय योजना आयोगया पुलांम्ह उपाध्यक्ष गोविन्द पोखरेलया कथं थथे जुयावन धाःसा नेपाः विकास हे जुइ मलानिवं वृद्धतय् देय् जूवनीगु खनेदु। थुकियात उदाहरण बियाः वय्कलं धयादीगु दु, ‘सन् २०१५ य् औसत झिंछम्हेस्यां ज्या यानाः छम्ह ज्याथयात लहिउसा गाः । सन् २०५० तक थ्यनीबलय् औसत न्याम्हेस्यां ज्या यानाः छम्ह ज्याथयात लहीमाःगु जुइ ।’

राष्ट्रिय योजना आयोगया मेम्ह पुलांम्ह उपाध्यक्ष डा. शंकर शर्मां नं बिबिसी लिसे खँ ल्हासें धयादीगु दु, ‘आः युवापुस्ता जनसंख्या दुगुया लबः वइगु २०-२५ तक जक काये खनी । उकिं आवंलिसें हे झीसं म्हो मनुखं यक्व उत्पादन यायेफइगु क्षेत्रय् ध्यान बीमाः ।’