बुंगद्यःया ख्वपलिसे स्वापू दुगु ध्वाखा ः ससुध्वाखा

बुंगद्यः लिसे स्वापू दयाच्वंगु ध्वाखात यलया नगर निवेश प्रसंग तःगू मछि दयेमाः थें च्वं । छाय्धाःसा बुंगद्यः मत्स्येन्द्रनाथ नेपाल मण्डलय् हयेत तान्त्रिक अनुस्ठान याःबलय् जुजु नरेन्द देवया भूमिका च्वथ्याःगु खः । उगु बखतय् नेपालमण्डलया राजधानी ख्वपय् जयाच्वंगुलिं ख्वप व यया सम्पर्क क्वातुगुया छगू पक्ष बुंगद्यः नं खः । कामरुप देशं मत्स्येन्द्रनाथ नेपालय् हयेधुंसेलि नाथयात यलय् तयेगु निर्णय जुल । उकिं राजधानी ख्वपं यल नगरय् अप्वः स्वापू दइगुया छगू हुनि बुंगद्यः हे जूवन ।
यलय् बुंगद्यः जात्राया स्वंगू मुकाम मध्ये नुगः जात्रा राजधानी ख्वपया निंतिं फ्यानातःगु धकाः प्रचलित जुयाच्वन । आः ख्वपं यल नगरय् दुहां वयेत नगर निवेशया पूर्वी ध्वाखात हे पायक जुइगु खँ ला प्रष्ट जुल । परन्तु पूर्व ध्वाखा मध्ये नं पूर्वोत्तर ध्वाखा हे अप्वः पायक जुइगु स्वाभाविक खः । आः थुकथं सम्पर्कया ध्वाखा यलय् ससुध्वाखा धाइगु खँ परम्परां न्यनेदु ।
हाकनं मध्यकालिक यल नगरया ध्वाखातय् धलखय् थ्व ससुध्वाखाया उल्लेख जुयाच्वंगु दु । उकि ‘सचो’ ध्वाखा धकाः संक्षिप्त रुपं क्यनातःगु खनेदु । यल नगरं पूर्व सरस्वतीथान, ससुख्यः वनेगु पाःचिया च्वसं च्वंगु ध्वाखायात थन ‘सचो’ धकाः संक्षेपं बियातःगु खँ थुइकेमाल ।
परन्तु, थौंकन्हय् थुगु ससुध्वाखा गनथाय् लाः धयागु क्यनेफुपिं स्थानीय वासिन्दा हे सुं नापलाये मफुत । अथे जुयाः थ्व ध्वाखाया स्थानीयकरण (ीयअबष्शिबतष्यल) अनुमान गम्य जुइगु पर्व निगू स्वंगू दनि, गुकिया अध्ययनं थ्व ध्वाखाया स्थिति क्यनेफइगु अवस्था दनि । छगू बुंगद्यःया नुगःयाः कुन्हु ससुध्वाखा पिनेसं नरेन्द्र देवया पूजा धकाः ख्वपया लाय्कुलिं छ्वया हइगु पुजा ससुतंया जँय् ध्वाखा पिनेसं पुजा यानाः वनीगु चलन थौंकन्हय् नं दनि । थ्वहे थाय्यात न्हापाया ससु ध्वाखा धकाः आः झीसं मान्यता बीमाल ।
मेगु पर्व खः बुंगद्यः रथय् तयेत जुजु नरेन्द्र देवया खड्ग (तरवार) ख्वप लाय्कुलिं हयेगु चलन आतकं दनि । थ्व खड्ग थ्यनेवं तिग्नि जुजु नरेन्द्र देवया आज्ञा कथं बुगंद्यः रथय् तयाः वसपोलया जात्रा न्ह्याकेत राजकीय वचन धकाः मान्यता बियातल । थ्व खड्ग हइगु व जात्रा सिधयेवं लित यंकीगु लँपु थौंकन्हय् नं पुलांगु हे लँपु छ्यलाच्वंगु दु । उकिं नं थ्व ससुध्वाखां नगर प्रवेश बहिरगमन याकेगु चलन ल्यं दनि ।
छुं दँ न्ह्यः तक ससुतँया अस्तित्व दनिगुलिं वहे तँया क्वसं जुजु नरेन्द्र देवया खड्ग दिकाः नगर प्रवेशया मान्यता बियाच्वंगु खः । तर थांैकन्हय् थ्व ससुतं नं मदयेकेधुंकल । थन लँ तब्या यानाः सतक पिच याःबलय् थनच्वंगु तगिं म्हासय् जुल । आः थ्व तगिंया अनुमान थनसं च्वंगु सिमां क्यनाच्वंगु दु । थ्व सिमाया चौताराय् न्हापा नरेन्द्र देवया सिंहासन दिकीगु ल्वहं छगःथौंकन्हय् नं ल्यंकातःगु दु ।थन हे दँय्दसं नुगःयाःबलय् नरेन्द्र देवया पूजा फयेकेगु यानाच्वंगु दनि । अले थ्व ससुध्वाखां ख्वपया जुजुयात नगर प्रवेश याकाःलि हाकनं त्यागलय् गाःहिति फुसय् च्वंगु फल्चाय् छक्वः जुजुयात विश्राम याकेगु चलन थौंकन्हय् नं दनि ।
आः थ्व तंचिया च्वसं निर्मित ससुध्वाखां तप्यंक पूर्व पाखेर ससुख्यः धकाः थौंकन्हय् नं कायम दनि । थन यक्ष मल्लया पालय् स्थापित ल्वहंयाम्ह पूर्णकद सरस्वतिया मूर्ति दनाच्वंगु दु । थन ससुद्यःया मन्दिर नापं दयेकातःगु दनि ।
थ्व ससुख्यः हे न्हापांनिसें ख्वपं नरेन्द्र देवया खड्ग हइगु लँपु जुयाच्वन । थनं ससुध्वाखापाखे स्वयाः वयेबलय् बालकुमारी देगःया न्ह्यःने लाःगु गाःहिति व लिउनेसं च्वंगु पुखुलिं हे ससुध्वाखाया निंतिं गाःहितिया ज्या बियाच्वन । थन च्वंगु फल्चा नं गाःहितिलिसे स्वापू दुगु हे खनेदु ।
आः थन गाःहितिं थहां वयाःलि ससुध्वाखां दुहां वयेबलय् थौंकन्हय् पिंछे त्वाःया मूलँपुइ लाकेगु जुइ । थन आः ध्वाखा जक मदुगु मखु ध्वाखाया तेपु ल्वहं नापं थन लुइके फइमखुत । न्हापा जिं हे खनागु सुया लोंहतगिं म्हासे यानाः पिच सतक क्वथ्याक दयेका तयेधुंकल । ससुध्वाखां पिनेया परिखा अर्थात खाइचिं नं थनथाय् मदइगु स्वाभाविक जुल । ससुध्वाखां दुने दक्षिण स्वयाः वनेबलय् त्यागःया गाःहिति थ्यंक पुलांगु हे लँपु खः ।
थ्व ससुध्वाखा यल नगर निवेशया ऐतिहासिक ध्वाखा जूगुलिं व नं राजधानी ख्वपलिसे स्वापू दुगु ध्वाखा जुयाः ससुतंया च्वसं न्हापा ससुध्वाखायागु प्रतीक न्हूकथं आः दयेकेमाःगु अवस्था खनेदु । थौकन्हय् यल महानगरपालिकाया न्हूपिं पदाधिकारीतसें थ्व ऐतिहासिक ध्वाखाया प्रतीक कथं निर्माण याकेमाःगु सुझाव थन बियाच्वनागु दु । नापं ससुतं नं न्हापा थें हे ल्वहंतं सियाः त्वाथःया अस्तित्व क्यनेफुसा झं बांलाइगु जिं तायाच्वना ।