संस्कृति संरक्षण यायेत विदेशीतय् छ्याता
थुगुसीया यँयाः भचाः बिस्कं जुल । स्वनिगःवासीतय् उल्लेख्य सहाभागीताय् जुइगु थुगु नखतय् थुगुसी विदेशी पाहाँपिनि नं ब्वति दत । अय् ला स्वनिगः चाहिलेत वइपिं विदेशी पर्यटकतय् ब्वति न्हापा लिपा नं दयाच्वंगु खः । तर थुगुसी धाःसा यँयाः नखः स्वयेत हे विदेशय् च्वंपिंत सःता जात्रा क्यनेगु ज्या जुल ।
विदेशं झाःपिं पाहाँपिं खः, थीथी न्यागू देय्या सरकारी पदाधिकारीपिं । न्यागू देय्या प्यम्ह मेयर सहित पीछम्ह पाहाँपिसं यँयाः जात्राया अवलोकन यानादीगु खः । थुकीया ह्वताः चूलाकूगु खः, येँ महानगरपालिकां ।जात्रा स्वयां न्ह्यः विदेशी पाहाँपिंसं येँया सम्पदा क्षेत्रय् पदयात्रा याःगु खः ।
येँया हनुमानढोकां सुरु जूगु ‘हेरिटेज वाक’ झोछेँ, मरुसतः, सिल्यँसतः, माजु देगः, मरु देगः, मरुहिति, यट्खा बहाः, इतुम्बहाः, जनबहाः, वंघः जुयाः हनुमानढोखाय् क्वचाःगु खः । उगु मार्ग दुने लाःगु बहाः, बही, चुकः, नःनि लगायत देगः, चैत्य, मठ, बिहार आदिया नं अवलोकन यायेगु ज्या जूगु खः ।
नापं नेवाः संस्कृति कथं धिमे बाजं व धुन्यां लसकुस याःगु खः । येँया ‘कोर एरिया’या पदयात्रा लिपा भुटानया थिम्पु शहरया मेयर किन्ले दोर्जीं थुगु क्षेत्रय् चाहिलेधुकाः थः दुने अध्यात्मभाव ब्वलंगु अनुभव न्यंकादी । वय्कलं धयादी, ‘थुगु थासय् वनाः जितः तसकं अध्यात्मिक महसुस जुल ।’
स्वनिगः दुने दुगु थज्याःगु पुलांगु वस्ति व सम्पदा क्षेत्रया विशेषता नं थ्वहे खः । थन सु वइ, इमित मन्त्रमुग्ध यायेगु क्षमता थ्व थाय् नाप दुगु जुल । थुकिया कला, ऐतिहासिकता व जीवित संस्कृतिं यानाः थुगु थाय्या महत्व अप्वःगु खः । मूर्त–अमूर्त सम्पदां जाःगु थुगु थाय् छगू कथंया ‘लिभिङ म्युजियम’ खः ।
वहे सौन्दर्यताय् मुग्ध जुयादीपिं न्हूपिं पाहाँ जुयादी थिम्पुया मेयर नापं यँयाः अवलोकन यायेत झाःपिं विदेशी पाहाँपिं ।खः, थिम्पुया मेयर दोर्जीं धयादी कथं येँ, यल, ख्वप व समग्र स्वनिगः अज्याःगु थाय् खः गन मनूतय्त छगू कथं अध्यात्मभाव ब्वलंकाबी । थ्वहे थनया विशेषता खत । पिनें वयाच्वंपिं देय्या प्रतिनिधितय्सं थ्व खँ थुइकाः, वाःचायेकाच्वंगु दु ।
तर बिडम्वना, झी थन हे च्वनाच्वंपिं नेवाःत, नेपाः देय्या मेमेगु जाति समुदायया मनूतय्सं धाःसा थ्व खँयात त्याजिकः थुइकाच्वंगु मदु । केवल ‘झीगु सम्पदा विश्वय् नांजाः’ धयाः जक गर्व यायेगु ज्या जक यानाच्वंगु दु । वास्तवय्, थ्व सम्पदा संरक्षण यायेगु निंतिं, थनया मूर्त–अमूर्त सम्पदायात बचे यायेगु निंतिं झीसं छु यानाच्वना ?
यक्व ई न्ह्यः मवने । सापारु व उपाकुया खँ ल्हाये । सापारु व उपाकु वनेगु लँपु धइगु येँया पुलांगु वस्ति दुने व छचाःखेरंया लागा खः । थुगु न्हि कुन्हु आपालं मनूत थः मुदुपिं छेँजःया आत्माया शान्ति कमना यासेंं चाःहिलेगु याइ । नेवाःतय् छगू बिस्कं संस्कार खः, थ्व । तर थौंकन्हय् थुगु संस्कार हनेगु निंतिं वनेमाःगु अज्याःगु लँपुइ तकं बांलाक न्यासि वने थाकु ।
सम्पदा क्षेत्र धकाः विदेशं वःपिं पाहाँपिंत ‘हेरिटज वाक’ याकेगु अले यँयाः स्वयेत नेपाःया राष्ट्रप्रमुख झी महामहिम राष्ट्रपति तकं सम्पदा क्षेत्र हनुमानध्वाखाय् सवारी साधन सहित अन थ्यंकल । थ्व धइगु वय्कलं झीगु संस्कृति, संस्कार व सम्पदायात यानाच्वंगु अवमूल्यन खः ।
भुखाय् लिपा भग्नावेश जुयाच्वंगु सम्पदात थुगु क्षेत्रय् अझं दनी । सम्पदा स्थलया पुनःनिर्माणया ज्या अझ जुइ तकं फुगु मदुनि । उकिं यानाः वहे लँपु जुयाः वनेमाःपिंत असहजता अवस्था । पुनःनिर्माणया अभावं थःगु आस्था कथं वनेमाःगु थाय्या तकं बांलाक वनेमफइगु अवस्था ।अथे हे मेगु तसकं तःधंगु पंगः धइगु सवारी साधन ।
थज्याःगु सम्पदा क्षेत्र, उखे नं तसकं महत्वपूर्ण पर्वत सायाः व उपाकुया इलय् तकं मोटरसाइकलया निर्वाध संचालन । गन गनं गाडीयात तकं चले यायेगु छुट । थुकिया प्रत्यक्ष लिच्वः धइगु पर्व हनेत जुइपिं पदयात्रुतय्त । पदयात्रुतय्त लिच्वः लाइगु धइगु झीगु संस्कार व संस्कृतिइ लिच्वः लाइगु खः ।
थज्याःगु तःधंगु पर्वया इलय् तकं सवारीसाधन चले याइगु÷याकीगु धइगु झीगु संस्कृतियात अपमान यानाच्वंगु मखुला ? चाहे स्वनिगलय् च्वनीपिं नेवाःत जुइमाः, पिने वःपिं मेपिं समुदाय जुइमाः व सवारी पनेगु ज्या यायेमाःपिं ट्राफिकत हे छाय् मजुइमाः । सुनां नं झी पर्वयात हाथ्या बीगु ज्या याइ उमिसं झीगु संस्कारया अपमान यानाच्वंगु जुइ ।
झीसं खनाच्वना तीज हनेगु निंतिं, सिलाच¥हेः हनेगु निंतिं पशुपति लगायत क्षेत्रय् पूर्ण रुपं सवारीसाधन बन्द यानाबी । तर येँयाः नगःचु झीगु ‘कोर एरिया’या जुइगु नखतय् छाय् थज्याःगु लापर्वाही ? खँ केवल थ्व निगू पर्वया जक मखु । यँयाःया इलय् नं थ्व समस्या खनेदयाच्वंगु दु । कमसेकम खः सालीगु निश्चित लागा व इलय् सवारीसाधन पूर्ण रूपं नियन्त्रण याये फइमखु ला?
सम्पदा क्षेत्र धकाः विदेशं वःपिं पाहाँपिंत ‘हेरिटज वाक’ याकेगु अले अज्याःगु हे सम्पदा क्षेत्र दुने सवारी साधनयात नखः व पर्वया इलय् तकं नियन्त्रण यायेमफुगु तसंक म्हाइपुसें च्वंगु खँ खः । अझ यँयाः स्वयेत नेपाःया राष्ट्रप्रमुख झी महामहिम राष्ट्रपति तकं सम्पदा क्षेत्र हनुमान ध्वाखाय् सवारी साधन सहित अन थ्यंकल ।
थ्व धइगु वय्कलं झीगु संस्कृति, संस्कार व सम्पदायात यानाच्वंगु अवमूल्यन खः ।संस्कार, संस्कृति व सम्पदा केवल नखः चखः, जात्रा–पर्वया इलय् जक संरक्षण यायेमाः धइगु मदु । झीसं झीगु अस्तित्व ल्यंकेगु निंतिं थ्व सदां यानातुं च्वनेमाःगु ज्याखँत खः । थौंकन्हय् झीसं गय् अधुनिकीकरण व विकासप्रेमीया नांमय् सम्पदायात ध्याकुनय् लाकेगु ज्या यानाच्वना, थुकीं झीगु अस्तित्व हे समाप्त याइ ।
थौं झीगु बहाः–बही, चुक–ननीया अवस्था तसकं नाजुक जुइधुंकल । झीगु च्वनाच्वनागु पुलांगु वस्ती व सम्पदा क्षेत्रया अवस्था अथे हे दु । झीगु थुलिभनं महत्व दुगु संस्कृति व सम्पदायात संरक्षण यायेगु निंतिं झी गम्भीर जुइ तसकं आवश्यक जू ।
थिम्पुया मेयरं थ्वहे खँ झीत लुमंकुसें धयादी, ‘विश्वन्यंकं विकासया नामय् जुयाच्वंगु गतिविधितय्सं स्थानीय संस्कृतियात हाथ्या बियाच्वंगु दु । यदि संस्कृति मंत धाःसा उगु देय्या लसता (ह्याप्पीनेस) नं मदया वनी । ह्याप्पीनेस मदुगु विकास अर्थहीन जुइ ।’
LEAVE YOUR COMMENTS