ने. सं. ११४४ कछलागा द्वादशी -

ओली सरकार व अन्तर्राष्ट्रियकरण

थौंकन्हय् नेपाःया लिम्पियाधुरा, लिपुलेकनिसें कालापानी लगायत भारतं थःगु कब्जाय् काःगु जकमखु राजनीतिक नक्साय् तकं दुथ्याकूगु विषय नेपाःमिपिनिगु निंतिं दकलय् महत्वपूर्णगु विषय जुयाच्वंगु दु । छेँखापतिकं जकमखु न्ह्याथाय् च्वंसां वंसां नेपाःया भूमियात भारतं थःगु कब्जाय् कयातःगु विषय पिहां वइ ।

थ्व हे तालं वन धाःसा भारतं मदिक्क अतिक्रमण यानावनी धकाः आम सर्वसाधारण मनूतय्सं धायेगु यानाच्वंगु दु । थौं गुकथंया भारतं अतिक्रमण याःगु भूमियात लित कायेमाः धकाः समग्र देय् हे एकमत जुयाच्वंगु दु । सर्वपक्षीय बैठक च्वंगु अवस्थाय् फुक्क पक्ष तकं थौंया इलय् भारतया अतिक्रमणया विरुद्ध छगू हे मत जूगु दु ।

थःपिनिगु भूमि लित कायेमाः धकाः धाःगु दु । संघीय संसदया संसदीय समितिं तकं नेपाः व भारतया लिपुलेक, लिम्पियाधुरा व कालापानी लगायतया समस्या सामाधनया नितिं माःकथं कुतः यायेमाःगु मखुसा संयुक्त राष्ट्र संघय् वनेत तकं तयार जुइमाः अर्थात अन्तर्राष्ट्रियकरण यायेत तकं तयार जुइमाः धाःगु दु ।

सर्वोच्च अदालतय् तकं नेपाःया अतिक्रमित भूमि लित कायेगु सवालय् न्ववाये धुंकूगु दु । नेपाःया संचारमाध्यमपाखें मदिक्क च्वयाच्वंगु दु । बुद्धिजीवीतय्सं न्ववानाच्वंगु दुसा न्हियान्हिथं सतकय् नेपाली जनतात कुहां वयाच्वंगु दु ।

मधेसवादी पार्टी धयातःगु राजपानिसें सरकारं प्रतिबन्ध तयातःगु दल नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी अले सरकारया नेतृत्व यानाच्वंगु दल नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा)निसें प्रमुख प्रतिपक्ष दल नेपाली कांग्रेस, बुद्धिजीवीनिसें आम नागरिकतय् तकं छप्वाः म्हुतु जुयाच्वंगु दु ।

नेपाःया भूमि भारतं अतिक्रमण याःगु व लिम्पियाधुरा, लिपुलेक व कालापानीयात भारतं थःगु कब्जाय् काःगु इतिहासयात स्वल धाःसा भारत व चीन दथुइ युद्ध जूगु ईनाप स्वानाच्वंगु दु । सन् १९६२ लय् जूगु भारत व चीन युद्धया झ्वलय् भारत बुत । अनं लिपा भारतीय सेनात नेपाःया नाभी, कुटि गुजि, गोभ्याड धइगु थासय् वयाः च्वं वःगु खः ।

सरकारं औपचारिक रूपं वार्ता यायेत भारत सरकारयात पौ च्वयेगु व अनं लिपा संयुक्त राष्ट्र संघ जुयाः अन्तर्राष्ट्रिय अदालतय् वनेगु ज्या यायेफत धाःसा अवश्य नं नेपाःया राष्ट्रियताया निंतिं आतकया दुने दकलय् बांलाःगु ज्या जुइ । उकिया निंतिं जनता तयार दु, दलत नं तयार दुसा सरकार जक छाय् लिचिलेमाःगु खः ?

व धइगु लिपुलेक व लिम्पियाधुराया दथुइ खः । कालापानी लागाय् । अबलय्निसें समस्या ब्वलंगु खः । ५७ बर्ष न्ह्यःया घटना । लिपांगु इलय् वयाः नेपाःया ३७२ सिबें अप्वः वर्ग किलोमिटर अथे धइगु स्वंगू ख्वप जिल्ला बराबर स्वयां नं अप्वः भूमि भारतय् लाकल । थःपिनिगु राजनीतिक नक्साय् तकं दुथ्याकल ।

नेपाःया भूमि जकमखु पाकिस्तानया भूमि नं भारतं थःगु नक्साय् लाकेगु ज्या याःगु खः । पाकिस्तानया जम्मू काश्मिर क्षेत्रया भूमि नं लाकल । पाकिस्तानया सरकारं तत्काल हे चिउताः क्यन तर नेपाल सरकारं तत्काल चिउताः क्यने मफुत । थ्व खँ सामाजिक संजाल, संचार माध्यम व बुद्धिजीवीतय्सं सः तयेवं सरकारं चिउताः तयाहल ।

थुकिं सरकार गुलि गैर जिम्मेवार धइगु न्ह्यसः ब्वलंगु दु । नेपाः व भारतया सीमा धइगु १८ सय ८० किलो मिटर दु । उलि भूमिमध्ये ७१ थासय् सीमा अतिक्रमण यानातःगु दु । २०७४ साल स्वयां न्ह्यः तकया मेची, सुस्ता, इलाम, कञ्चनपुर, झापानिसें थाय्थासय् भारतं अतिक्रमण यानाच्वंगु दु ।

भारतं सीमा अतिक्रमण याःगुलिं सीमानाय् च्वनाच्वंपिं नेपाःमित विशेष याना मधेसीत हे ल्वानाच्वंगु दु । गुलिखे मनूत घाःपा जूगु दुसा गुलिखे मनूतय् ज्यान तकं वने धुंकूगु दु । उकिया अर्थ जनता मदिक्क भारतलिसे थःगु हे कथं ल्वानाच्वंगु अवस्था दु ।

थज्याःगु अवस्थाय् गुकथं भूमि लित कायेमाः धइगु मान्यतायात कयाः प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीं नेपाःया एक इन्च भूमि तकं बीगु जुइमखु धयादिसें नेपाःया भूमियात लित कायेगु जुइ धकाः न्ववानादीवं भारतया निंतिं चर्चाया विषय जुया बिउगु दु । भारतया संचारमाध्यमय् तकं नेपाःया प्रधानमन्त्री ओलीया धापूयात कयाः विशेष प्राथमिकता बीगु ज्या जूगु दु ।

उकिया अर्थ नेपाःया प्रधानमन्त्रीं न्ववाःगुलिं भारतयात तकं अप्रत्यक्ष रूपं दबाव शुरु जूगु दु । उकिं वास्तवय् लिम्पियाधुरा, लिपुलेक अले कालापानी जकमखु ७२ गू थासय् अतिक्रमण जुयाच्वंगु भूमि नं लित कायेमाःगु अले भारतं गबलें नं अतिक्रमण याये मफइकथं न्ह्याः वनेमाःगु आवश्यकता दु धकाः समग्र बुद्धिजीवीतय्सं धायेगु यानाच्वंगु दु ।

उकिया निंतिं सरकारं औपचारिक रूपं वार्ता यायेत भारत सरकारयात पौ च्वयेगु व अनं लिपा संयुक्त राष्ट्र संघ जुयाः अन्तर्राष्ट्रिय अदालतय् वनेगु ज्या यायेफत धाःसा अवश्य नं नेपाःया राष्ट्रियताया निंतिं आतकया दुने दकलय् बांलाःगु ज्या जुइ । उकिया निंतिं जनता तयार दु, दलत नं तयार दुसा सरकार जक छाय् लिचिलेमाःगु खः ? सरकार तुति मखाकुसे न्ह्याः वनेमाः अले जनताया मत कथं न्ह्याः वनेमाः ।

थ्व ई धइगु स्वब्वय् निब्व बहुमत दुगु सरकार खः । थ्व सरकारं नं भारत व नेपाःया दुथुइ सीमा समस्या समाधान याये मफत धाःसा कन्हय् वना यायेफइ धइगु ग्यारेन्टी दइमखु । आःया अवस्थाय् वार्ता व कुटनीतिक कुतःपाखें समस्या समाधान यायेमाः धकाः नं धायेगु यानाच्वंगु दु । उकिं परराष्ट्र सचिवस्तरकथं समस्या समाधान यायेमाः धाइपिं नं दु ।

पराराष्ट्र मन्त्रीस्तरपाखें धाधां प्रधानमन्त्रीस्तरपाखें समस्या सामाधान यायेमाः धाइपिं नं दु तर थौंया इलय् प्रधानमन्त्रीस्तरपाखें कुतः याना राष्ट्रसंघय् हे वनेमाःगु आवश्यकता दु । उकिं थौंया इलय् हे नेपाःमिपिनिगु भावना कथं थुगु मुद्दायात अन्तर्राष्ट्रियकरण याना वनेत तयार जुइमाःगु आवश्यकता दु ।

थौंया इलय् तकं कयौं नेपाःया राजनीतिक दलया नेतातय्सं कालापानी नेपाःया भूमि खः धायेगु यानाच्वंगु दु वास्तवय् कालापानी धकाः धायेमाःगु अवस्था मदु बरु लिम्पियाधुरानिसें लिपुलेक तकया भूमि नेपाःया भूमि खः अले उगु भूमिं भारतीय सेना लिहां वनेमाः धकाः धायेमाःगु अवस्था दु ।

लिम्पियाधुरा धइगु काली नदी अर्थात कालि खुसिया मुहान खःसा अनं लिपा कालापानी खः अले क्वय् वयाः लिपुलेक खः । उकिं लिम्पियाधुरानिसें लिपुलेकतकया भूमि धायेवं कालापानी स्वतः लाइगु जुया कालापानी जक नेपाःया भूमि मधासे वनेमाःगु अवस्था दु । थुगु मुद्दायात अन्तर्राष्ट्रियकरण याना वनेगुया विकल्प मदु ।