
भारतं थःपिनिगु संविधानया धारा ३७० खारेज यानाः जम्मु काश्मिरयात बियातःगु विशेष अधिकार क्वपाला बिउबलय् हलिमय् न्यंक छगू तरंग पिदंगु । पाकिस्तान व चीनं थुकिया विरोधय् थःगु प्रतिक्रिया बीधुंकूगु दु । अझ पाकिस्तानं ला भारतनापया थःगु व्यापारिक सम्बन्धहे स्थगन यानाः रेल सेवा व हवाई सेवा तकं पनाबिउगु दु ।
पाकिस्तानं थ्व मामलायात संयुृक्त राष्ट्र संघय् यंकल तर महासचिव एन्टोनियो गुटरेसं काश्मिरया विवादयात सन् १९७२ या सिमला सन्धिकथं निगू पक्षया वार्ता यानाः ज्यंकि धाःगु दु । भारतं धाःसा थुकियात आन्तरिक मामला धकाः मेपिसं न्ववायेदइमखु धाःगु दु ।
खतुं भारतया संविधानया धारा ३७० क्वःथःगु धइगु स्वयेबलय् थ्व भारतया आन्तरिक मामला थें च्वं ।
हानं संयुृक्त राष्ट्रसंघ व चीनया धापू स्वयेबलय् थ्व निगू पक्षया मामला थें च्वं । हानं सन् १९४८ स संयुक्त राष्ट्र संघया सुरक्षा परिषद्ं प्रस्ताव पारित यानाः अन जनमत संग्रह याकेगु धयातःगु व भारत व पाकिस्तानया काश्मिरी भूमि स्वतन्त्र देय् जुइमाः धकाः ताःहाकः आन्दोलन जूगु नं स्वयेबलय् थ्व मामला अन्तर्राष्ट्रिय खः ।
खतुं झीथाय् नं पृथ्वी नारायण शाह नं देय् एकीकरण याःगु धइगु पाठ ब्वंकाः अले नेपाः बहुराष्ट्रिय देय् खः धाल धायेवं उकिया विरोधय् हंगामा न्यायेकाः एकात्मक व्यवस्थावादीतसें रजाइँ यानाच्वंगु दु । काश्मिरया मामलायात गुकथं स्वयेगु धइगु खँय् नं थुकथंयाहे राजनीति दु । थथे जुृयाः नं थ्व विषय झीगु नितिं आपलंहे चासो व सरोकारया विषय जुयाबिउगु दु ।
थन गथे इतिहासयात सुचुकेगु व अपव्याख्या यायेगु ज्या जुल अन नं अथेहे जूगु दु । अथे जूगुलिं इतिहासयात बेवास्ता यानाः धायेगु खःसा ला थ्व भारतया आन्तरिक मामला जक जूवनेफु । वास्तवय् भारतीय संविधानया धारा ३७० दयाच्वंगु हे काश्मिरया विशेष अवस्थिति व इतिहासयात मान्यता बियातःगु खः ।
जम्मु व कश्मिरया नितिं धारा ३७० छाय् तयेमाल? मेमेगु राज्य थें मखुला? धइगु न्ह्यसः जुल धायेवं निश्चित रूपं काश्मिर भारतय् दुहाँ वःगु इलय् वया स्टाटसयात लुमंकेमाली । तर व धाराहे मदयेका छ्वयेगु धइगु ला इतिहासहे हुइगु खः । थ्व ला जुजु महेन्द्रं थः बल्लात धकाः पूर्वया लिम्बूतय्त बियातःगु किपत प्रथाया अधिकार न्हंका छ्वयेथें ज्वःगु खँ खः ।
लिम्बूवान गोर्खाली सेनां त्याकाकाःगु मखु, थनया विसं १८३१ स छगू सन्धि जुयाः इपिं थ्व देय् दुने दुहाँ वःगु खः । तर उगु सन्धिहे बेपत्ता यानाः अले सन्धिकथं दयाच्वंगु किपत प्रथा न्हंका नेपाःया केन्द्रीय सत्तां लिम्बूवानयात बियातःगु विशेषाधिकार न्हंका बिल । भारतया नरेन्द्र मोदी सरकारं नं संविधानया धारा ३७० न्हंका उकथंहे याःगु खः ।
झीथाय् निक्वःगु संविधान सभा न्ह्यानाच्वंगु इलय् संविधान सभाया बहुमत व दुईतिहाइहे सर्वेसर्वा खः, माओवादी नाप जूगु बृहद् शान्ति सम्झौता धइगु व माओवादी नं शान्ति प्रक्रियाया अंग खः धइगु थुज्वःगु खँयात हुयाछ्वयेगु कुतः जूगु खः । थ्व खँयात नं थन लुमंकेबलय् नरेन्द्र मोदीया सरकारया चाल थुइकेत अःपु जुइ ।
उबलय् माओवादीतसें संविधान सभा धइगु मतादेश जक खः जनादेश मखु धकाः हालाजूगु खँ लुमंकल धाःसा उबलय्या खँ झीत लुमना वइ । थुकथं स्वयेगु खःसा नरेन्द्र मोदी सरकारं आः काश्मिरी जनतायात अन्याय व बल्लात्याः ज्या याःगु खः धकाः थुइकेत थाकु जुइमखु ।
भारतया स्वतन्त्रता सिकं न्ह्यः तक जम्मु काश्मिर ब्रिटिश भारतया दुनेया छगू रजौटे राज्य खः ।
बेलायतीतसें त्वःते वनेत्यंबलय् महाराजा हरि सिंहयात भारतय् दुथ्यायेगु, पाकिस्तानय् दुथ्यायेगु वा स्वतन्त्र जुइगु? धकाः धाःबलय् महाराजा हरि सिंहं स्वतन्त्र जुइगुहे इच्छा क्यनाः सुम्क च्वन । तर पश्चिमया पठानतसें विद्रोह सुरु याःबलय् महाराजा सुलेमाल व हिन्दू जूगु ल्याखं हिन्दूस्तानया शरणय् वन ।
काश्मिरय् महाराजा हरि सिंहया विरोधी जननेत शेख अब्दुल्लाया जवाहरलाल नेहरूलिसेया स्वापू नं काश्मिर भारतय् दुथ्यायेकेत सहायक सिद्ध जुल । २६ अक्टोबर १९४७ स महाराजा हरि सिंहं काश्मिर भारतय् दुथ्याकेगु सम्झौताय् ल्हाःचिं तल । थुकिं पाकिस्तानलिसे युद्ध जुल ।
थ्वयांल्यू न्हापाया जम्मु काश्मिरया भूभाग आजाद काश्मिरया नामं पाकिस्तानय् नं लाः वन धाःसा शख्साईगां व अक्साईचीनया भूभाग चीनय् लानाच्वंगु दु । थुकथंया खँ स्वयेबलय् काश्मिर कानुनतः छम्ह महाराजां लःल्हानाबिउगु ल्याखं जक भारतया अधीनस्थ जूवंगु खः धाःसा पाकिस्तानय् लानाच्वंगु भूभाग विवादया इलय् पाकिस्तानं सेना छ्यलाः कब्जा यानाकायेफुगु थाय् जक खः ।
थुकथं काश्मिर वस्तुतः स्वतन्त्र देय्हे जुइमाःगु खनेदु । भारतय् भारतीय जनता पार्टीया सरकार निक्वः खुसि त्यानाः हानं नरेन्द्र मोदी हे प्रधानमन्त्री जुसेंलि सरकारं थुकथंया पलाः ल्ह्वंगु खनेदु । थ्वयां न्ह्यः थुकथंया खँया गनं गाइँगुइँ तकं न्यनेमदुगु खः ।
बरु नरेन्द्र मोदी अमेरिकाय् वंबलय् अनया राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पयात अमेरिकां पाकिस्तानयात काश्मिरया मामलाय् दबाब बियाबीमाल धइगु कथं अमेरिकां स्वयेमाल धाःगु धकाः खँ पिहाँ वःगु खः । ट्रम्प्रं थ्व खँ पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री इमरान खान नापलाःबलय् प्वंकल खनी । अले थ्व मामला मिडियाय् छ्यापछ्यापती जुल ।
विपक्षीतसें मोदीया आलोचना नं यात । लिपा ट्रम्पं हे अमेरिकी मध्यस्थताया खँ न्ह्यथंबलय् भारतं अस्वीकार यात । थ्वयांल्यूहे भारतीय सरकारं छक्वलं हे भारतीय संविधानया धारा ३७० खारेज यायेगु नितिं मन्त्रिपरिषद् पहल न्ह्याकाः तत्कालहे लोकसभा व राज्य सभाय् यंकल । धारा ३७० स जम्मु काश्मिर राज्य मेमेगु राज्य व प्रदेश थें मखु ।
मेमेगु राज्ययात लागू जुइगु सीमा थन लागू मजू । थनया विधान सभाया विशेष अधिकार सम्पन्न खः । भारतया राष्ट्रपतिं नं थनया सरकारया सहमति दुगु खँय् जक थन थःगु अधिकार छ्यलेफइ । थुकथं विशेष अधिकार सम्पन्न राज्ययात निकू कुचा थलाः छथाय् केन्द्र शासित क्षेत्र व मेगु केन्द्र शासित राज्य दयेकूगु धइगु छगूकथं स्वयेगु खःसा मेगु सिक्किम काण्ड हे खः ।
मखुसा छन्हुन्ह्यःनिसें टेलिफोन सेवा व इन्टरनेट बन्द यानाः, अनया मुख्यमन्त्रीयात नजरबन्दय् तयाः अले सेनाया बल क्यनाः सनेमाःगु छाय् । अनया जनता विरोध व विद्रोहलय् कुहाँ वयेफइ वा मफइ धइगु अनया खँ जुल, तर भारतीय सरकारं ला अन सैनिक हस्तक्षेप हे याःगु खः ।
LEAVE YOUR COMMENTS