मौलिक नांयात विस्थापित यायेगु कुतः

जितः छम्ह पासां नाप लायेत सःतल, अले गन वयेगु धकाः न्यनाबलय् लस्सि चोकय् वा धाल । जिं थ्व ‘लस्सि चोक’ धाःगु गन ले ? धकाः न्यनाबलय् ‘हय् न्यतय्सं च्वनाः ‘लस्सि चोक’ धाःगु मसिउ ला धाल । ‘व लस्सिया लस्सि पसः दुथाय् मखं ला इन्द्रचोक, अन हे वा ले’ धाल बाः । जि ला वाताहाँ का ।

थ्व वंघः इन्द्रचोक धाःगु ला लस्सि चोक जुल खनि । थौकन्हय् वंघलय् झ्वःझ्व लस्सि पसः दु । अय्जुयाः आप्रवासितय्स वंघःयात ‘लस्सि चोक’ धायेगु यानाहःगु जुयाच्वन । अझ ला व लस्सि पसल्यातय्त ला सुभाय् नं बिइ माः थें च्वं, वंघः इन्द्रचोकयात ‘लस्सि चोक’ धकाः नां तयेत ह्वःताः चूलाकाबिउगुलिं ।

झीगु मौलिक नां स्यंकेत ह्वःताः चूलाकाबिउगुलिं ।लिपांगु इलय् येँ देय्या पुलांगु ऐतिहासिक बजाः वंघःया नां इन्द्रचोक जुल, आ वयाः इन्द्रचोक तकं मधासे ‘लस्सि चोक’ धायेगु यानाहल । थौकन्हय् वंघलय् अप्वया वयाच्वंगु लस्सि बजाः, लस्सि पसलं यानाः वंघःयात गुलिंसिनं ‘लस्सि चोक’ धायेगु याना हयाच्वंगु दु ।

न्हापा वंघलय् छगू जक लस्सि पसः दुगु खःसा थौकन्हय् अन न्यागू लस्सि पसः दये धुंकल, अझ नं अप्वया वनीगु संकेत दु । अले थौकन्हय लस्सिया सिजन खः, वंघलय् लस्सि पसः अप्वः थें लस्सिया व्यापार नं अप्वल, तर लस्सि बजाः जुइवं त्वाःया नांयात हे विकृत यानाबिल । मौलिक नांयात हे विस्थापित यायेगु कुतः जूगु खनेदत ।

अथे ला थौंकन्हय् वंघःया जक मखसे येँ देया यक्व त्वाबहाःया नांयात स्यंकेगु कुतः यानाच्वंगु द । विगतय् झीसं ‘मि नाग’ धकाः धायेगु याना वयाच्वनागु थाय्यात थौंकन्हये ‘सिभिल मल’ धायेगु याना वयाच्वन । अन सिभिल मल दयेकुसांनिसें ‘मि नाग’या थासय् सिभिल मल धायेगु यानाहःगु खनेदु ।

अझ थौंकन्हय् ला व थाय्यात ‘मि नाग’ धकाः धाइ धयागु तकं मनूतय्सं मसिइ धुकल । अन ‘मि नाग’या पुखूयात अतिक्रमण यानाः सिभिल मल दयेकूगु खः । अथे हे थौकन्हय् यँे देय्या पुलांग सम्पदा लागा ऐतिहासिक बजाः असंयात नं मदयेके कथं छथ्वः माफियातय्सं थनया क्वथुननि बिहारयात स्यंकाः बिजनेस कम्प्लेक्स दयेकेगु कुतः यानाच्वंगु खनेदु ।

गुलिखे नेवाःतय्सं ला येँ देय् धइगु नेवाःत च्वनेत नापं लायक मजुइधुंकल धकाः नं धायेगु याना हयाच्वंगु खनेदु । येँ देसं नेवाःतय्त विस्थापित यायेगु निंतिं सरकार, राज्य लिसें थीथी राजनीतिक दलतय्सं नं खनेमदयेक ज्या यानाच्वंगु दु । थुकिया छगू दसु ला असंया क्वथुननि नं जुयाबिउगु दु ।

थ्वयात झी सकलें छप्पँ जुयाः विरोध यायेमाः । असनय् विजनेश कम्प्लेक्स दयेके बिइ मजिउ । अथे हे मरुहिति क्वय्या भौक्यबयात नं थौकन्हय् ‘बंगालि चोक’ धकाः धायेगु यानाच्वंगु दु । अन प्लम्बरया ज्या याइपि बंगालीत यक्व बालं च्वनाच्वंगुलिं अनयात उमिसं बंगालि चोक धकाः नां तयाबिउगु दु ।

अथे ला थौकन्हय्या न्हू पुस्तां भौ क्यबः धाइ धकाः तकं मसिउ जुइमाः । अले थुकिया जिम्मेवार सु ले ? बालं च्वनीपिं कि बालं तइपिं । लिपांगु इलय् गनगन गज्याः गज्याःगु ब्यापार जुयाच्वन अन अन अज्याःगु हे नां तयेगु याना हयाच्वंगु खनेदु । भृकुटी मण्डपय् पसः तयाच्वंपिंसं अनयात हङकङ्ग बजाः धका नां तयाबिल ।

अथे ेह प्रदर्शनि मार्गया टुकुचायात खसि बजाः धका नां तयाबिल । अथे हे महावति लागायात खासा बजाः धकाः नां तयाबिल । लिपांगु इलय् येँ देय्या पुलांपुलांगु त्वाःबहाया मौलिक नांयात अन बसोबार याना च्वंपि आप्रवासीतय्सं थः अनुकूलया नां तयेगु यानाहःगु खनेदु । यँे देय्या त्वाःबाहःया मौलिक ऐतिहासिक नांयात विस्थापित यानाः न्हून्हूगु नां तयेगुलि आप्रवासितय्स कुतः यानाच्वंगु खनेदु ।

यल देय्या खँ ल्हायेगु खःसा नं बिगतय् यल ध्वाखा वनेगु लँय् लाःगु थाय्यात झीसं इनार धकाः धायेगु याना वयाच्वनागु खः । तर थौकन्हय् नबिल धकाः धायेगु यानाच्वंगु खनेदु । अन नबिल बैंक तये हसांनिसे नबिल धकाः धायेगु यानाहःगु खनेदु । अथे हे यँेया पुलांगु बजाः न्हूसतक जःखःया त्वाः, थाय्बाय्यात चाहे व फसिक्यब जुइमा चाहे खिचापुखू जुइमा चाहे व प्यूखा जुइमा चाहे व भोंसिक्व जुइमा चाहे व पाक्वः जुइमा थौकन्हय् न्युरोड धकाः धायेगु यानाच्वंगु दु ।

छखे सरकारं हे येँया थीथी त्वाःबहाया मौलिक नांयात विस्थापित यानाः खस भासं यँया त्वाःबहाःया नां तयेगु यानाच्वंगु दुसा मेखे लिपांगु इलय् हाकनं पिनें वयाच्व्रपि आप्रवसितय्स थ अनुकूलया नां तया थ्वयात बिकृत यानाच्वंगु खनेदु । लिपांगु इलय् स्वनिगलय् आप्रबासया समस्या अप्वःया वयाच्वंगु दु ।

धायेगु हे खःसा येँ देय् धयागु देश विदेशया आप्रवासितय्गु डंपिङ्ग साइट थें जुयाच्वंगु दु धाःसां जिउ । देशविदेशं वयाच्वंपिं आप्रवासितय्सं झीगु त्वाःबहाःया नांयात जक विकृत यानाच्वंगु मखसे झीगु सामाजिक संस्कार, रहनसहन, संस्कृति, भाषा, नखःचखः जात्राय् नापं विकृति हयेगु कुतः यानाच्वंगु दु ।

अले थ्वया जिम्मेवार सु ले धायेबलय् गनं झी स्वनिगःया आदिवासि, रैथाने धकाः गर्व यानाच्वंपि नेवाःत हे जकं मखु ला धकाः नं शंका यायेमाला च्वंगु दु । थौंकन्हय् स्वनिगःया आदिवासी धाइपिं नेवाःतय्त थःगु उब्जनिया बुँ ध्यबा यक्व वल धकाः धमाधम पिनेयापिं गैरनेवाःतय्त मियाः ततखाक छेँ दनाः पिनेयापिं गैर नेवाःतय्त बालं तयाः नये पल्के थूपिं धकाः नं धायेगु यानाच्वंगु दु ।

अथे ला गुलिखे नेवाःतय्सं ला येँ देय् धइगु नेवाःत च्वनेत नापं लायक मजुइधुंकल धकाः नं धायेगु याना हयाच्वंगु खनेदु । येँ देसं नेवाःतय्त विस्थापित यायेगु निंतिं सरकार, राज्य लिसें थीथी राजनीतिक दलतय्सं नं खनेमदयेक ज्या यानाच्वंगु दु । थुकिया छगू दसु ला असंया क्वथुननि नं जुयाबिउगु दु । अय्नं थीथी राजनीतिक दलय् दुपिं नेवाः नेता कार्यकर्तात खँय् ब्रम्हुतय् लिउलिउ झोला ज्वनाः च्यः थें जक जुयाच्वंगु खनेदु । ग्व थुमि गबलय् न्ह्यलँ चाइगु जुइ ।