स्वनिगलय् थौंकन्हय् यक्व कथंया समस्या वयाच्वंगु दु । येँ देशय् खनेदयाच्वंगु छगू तःधंगु समस्या खः- बँपसःया समस्या । तर जागरुक युवा समाजं येँ देशय् थीथी व्यस्त सतकय् अस्तब्यस्त कथं तयातःगु बँपसःत चिइकेत यानाच्वंगु ज्यायात स्थानिय संघसंस्थात, स्थानिय टोलवासी, स्थानिय क्लबतय्सं ग्वाहालि मयाः धयागु खँ नं वयाच्वंगु दु। अथे ला गुलिखे त्वालय् स्थानिय क्लब, संस्थातय्सं हे ध्यबा कयाः बँपसः तयेकातःगुलिं बँ पसः चिइकेगु ज्याय् ग्वाहालि मयायेगु नं जुयाच्वंगु दु ।
अथे हे थ्व अभियानयात महानगर प्रहरी नापनापं जनप्रतिनिधितय्सं नं ग्वाहालि मयाः धकाः नं धयाच्वंगु दु। खय्त ला नगर प्रहरीतय् बँपसल्यातय्नाप साँठगाँठ दु धयागु खँ ला न्हापां निसें हे सकसिनं स्यूगु हे खँ खः । येँ देशय् बँपसःया छगू तःधंगु समस्या ला दुगु हे जुल, तर येँ देय्यात मेमेगु नं यक्व समस्यां लितुमतु लिनाच्वंगु दु। येँ देशय् नेपाःया हे पिने जिल्लां वयाच्वंपिं व भारतं वयाच्वंपिं आप्रबासीतय् कारणं थज्याःगु समस्या ब्वलनाच्वंगु खः धाःसां जिउ ।
आप्रवासन अप्वयाच्वंगुलिं येँ देशय् जक मखु थनया आदिबासी नेवाःतय्त यक्व हे समस्याय् लाकाबिउगु दु। तर नेवाःतय् हकहित व अधिकारया लागि धकाः पलिस्था यानातःगु नेवाः संघ-संस्थात धाःसा न्ह्यः वयेकाच्वंगु खनेदु । नेवाःतय्त जागरुक यायेत धकाः नीस्वनातःगु नेवाः संघसंस्थात गन सुलाच्वन सुनां मसिउ । अथे ला थज्याःगु गुलिखे संघसंस्थात राजनीतिक दलत नाप आबद्ध जुयाच्वंगु नं दइ । अले थुपिं राजनितिक दलतय् च्यः जुयाः लिउलिउ जुयाच्वनी धकाः नं धायेगु याः ।
नेवाःतय्गु थीथी समस्यायात समाधान याये, अले नेवाःतय्त राजनीतिक रुपं बल्लाके, नेवाः भाषा, कला, संस्कृति, सम्पदा अले नेवाःतय् दथुइ जागरण हये, नेवाःतय् हकहित व अधिकारया लागि ज्या याये धकाः थज्याःगु संस्था स्वनीगु खः । थज्याःगु संघसंस्थात धाःसा कुगाक्क हे दु, तर नेवातय् समस्य गथे खः अथे हे तिनि, गन खः अन हे तिनि । थज्याःगु नेवाः संघसंस्थातय्स नेवाःतय् लागि धकाः सिन्का छपु नं त्वथःगु मदु धायेमाःगु अवस्था वयाच्वंगु दु। थज्याःगु संघसंस्थातय्सं उगु संस्थाय् च्वनीपिं नेतृत्व व पदाधिकारीतय् थःथःगु व्यक्तिगत स्वार्थ, राजनीतिक, आर्थिक स्वार्थ पूवंकेत जक ज्या यानाच्वनी । थ्व जिगु जक बिचाः मखु, अप्वः थें नेवाःतय् धापु थथे हे दु। खः नं थथे हे जुयाच्वंगु दु ।
सरकार, राजनीतिक दल अले पिनें वयाच्वंपि आप्रवासीतय्सं स्वनिगःया आदिवासी नेवाःतय्त बुलुहुं उमिगु हे त्वाःबहापाखें बिस्थापित यायेधुंकूगु दु। स्वनिगः थीथी सांस्कृतिक, सम्पदां जाःगु थाय्त जक मखु नेवाःतय् व्यक्तिगत सम्पत्तिइ तकं उमिसं अतिक्रमण याना हयाच्वंगु दु। अथे नं नेवाःतय् हकहित व अधिकारया निंतिं पलिस्था यानातःगु धाःसा नेवाः संघ सस्थाया पदाधिकारीपिंसं चुइँक हे न्ववाःगु खनेमदु। राजनीतिक दलतय् भ्रातृ संगठन कथं चायेकातःगु नेवाः संघसंस्थां ला झन न्ववाइगु ला खँ हे मंत ।
नेवाःतय्के दुगु स्वार्थी मानकसिकता हे दकलय् न्हापां न्हंकेमाःगु आवश्यक जुयाच्वंगु दु। उकिया लागिं छु गथे यायेमाली धयागु खँय् धाःसा न्हूगु ढंगं सोचबिचाः याये हथाय् जुइधुंकूगु दु ।
पिनें वयाच्वंपिं आप्रवासीतय्त सुकुम्बासिया नामय् येँ देय्या जग्गा बिइगु धकाः सरकारं घोषणा हे यानाः नेवाःतय्त थःपिनिगु थासं हे विस्थापित यानाः सुकुम्बासी दयेकेगु ज्या यानाच्वनं नं ग्व ले छुं नेवाः संघसंस्थातय्सं न्ववानाच्वंगु? थज्याःगु संघसंस्थातय्सं आः तक थज्याःगु ज्याया विरोध छु भूमिका म्हिताच्वंगु दु ले ? नेवाःतय्त राजनीतिकरुपं एकताबद्ध यायेगु, नेवाःतय्त राजनीतिक रुपं सुसूचित यायेगु धकाः यक्व तामझाम कथं पलिस्था याःगु राजनीतिक दल गन वन ? अले नेवाःतय् लागि छाय् ज्या याये मफुत ? छु छम्ह नेवाः मन्त्री जूबलय् गात ला? मन्त्री छक जुइत जक अले, थःथःगु राजनीतिक स्वार्थ पूवंकेत जक पलिस्था याःगु खः ला । अथे नेवाःतय् दथुइ जागरण हये धकाः पलिस्था याःगु संस्था थौकन्हय् गन दु ग्व ? नेवाःतय् दथुइ जागरण वल ला ? नेवाःतय्त समस्या वःबलय् छाय् न्ह्यःने मवल ? स्वनिगलय् अस्तव्यस्त कथं तयातःगु बँपसःत चिइकेगु कुतः याःबलय्, अले सतक तब्या यायेगु त्वह तयाः नेवाःतय्ग छेँ-बुँ अतिक्रमण याःबलय् थुकिया बिरुद्धय् नेवाः संघसंस्थातय्सं छाय् हातेमालो यायेमफपुत ?
अप्वः धइथें नेवाःतय्सं धायेगु याना वयाच्वंगु बिषय खः, नेवाःत सकल छथाय् च्वने मफु । नेवाःतय् दथुइ थीथी समस्या वःसां, देशय् खनेदयाच्वंगु बिकृति-बिसंगतियात चिइकेगु ज्या याःसांतबि नं छगू संस्था याःगु ज्यायात मेगु संघ संस्थातय्स ग्वाहालि यानाच्वंगु खनेमदु। अथे ला नेवाःतय्त राजनीतिकरुपं बिभाजन यानातःगु खनेदु। नेवाःतय् दथुइ नेवाः समुदायय् जि नेकपा नेवाः, जि काग्रेस नेवाः, जि राप्रपा नेवाः, जि समाजबादी दलया नेवाः धका राजनितिकरुपं हे बिभाजित यानातःगु दु। अले छगू राजनीतिक दलं याःगु ज्याय् मेगु राजनीतिक दलया नेवाः संघसंस्थातय्सं ग्वाहालि यानाच्वंगु खनेमदु। अले नेवाः एकता गथे यानाः जुइ ? आः नेवाःत छथाय् गय् यानाच्वने फइ, अले नेवाःतय् समस्या गय् यानाः समाधान जुइ धयागु न्ह्यसःया लिसः माले हथाय् जुइधुंकूगु दु। नेवाःत छथाय् च्वनेमफुगुया हे लबः कयाः सरकार राजनीतिक दल खँय्ब्रम्हुत, देशविदेशं वयाच्वंपिं आप्रबासीतय्सं नेवाःतय्गु थाय्बाय्, नेवाःतय्गु कला, संस्कृति, सम्पदा, नखःचखःतय् विकृति हयेगु, अतिक्रमण यायेगु यानाच्वंगु दु। उलि जक नेवाःतय्त उमिगु पुर्खां निसें च्वना वयाच्वंगु थासं हे बिस्थापित यानाः पूवंक निर्मूल यायेगु कुतः यानाच्वंगु दु ।
आः नं इलय् नेवाःतय्स न्ह्यलं मचायेकल धाःसा नेवाः धयागु खँग्वः नामय् जक सीमित जूवनी तिनि । स्वनिगः पिनें वयाच्वंपि ‘चप्पल छाप’ नेतात, राजनीतिक दलतय्सं नेवाः बिरुद्ध नेवाःतय्त हे छ्यलाच्वंगु खनेदु। अले नेवाः, मन्त्री, सांसद्, नेता–कार्यकर्तात नं थःथःगु स्वार्थ पूवंकेगु ज्या हे जक जक लगे जुयाच्वंगु खनेदु। नेवाःतय्के दुगु स्वार्थी मानकसिकता हे दकलय् न्हापां न्हंकेमाःगु आवश्यक जुयाच्वंगु दु। उकिया लागिं छु गथे यायेमाली धयागु खँय् धाःसा न्हूगु ढंगं सोचबिचाः याये हथाय् जुइधुंकूगु दु। नेवाःत मिले मजू, एकतावद्ध मजू, थःत जूगु समस्याय् हे सुम्क च्वनाच्वनी धकाः जक हालाच्वनां मजीधुंकल । नेवाःतय्के दुगु थ्व समस्याया कारण छु खः धयागु हे अध्ययन यानाः उकिया समाधानपाखे वने हथाय् जुइधुंकूगु दु ।
LEAVE YOUR COMMENTS