ख्यालः ब्वनेत गुंपुन्हि वयेकेम्वाःल

गबलें गबलें झीगु न्हिपती (नेपालभाषा टाइम्सय्) नं थज्याःगु बुखँ छापे जुया वइ, व ब्वनेबलय् जितः न्हिलेमास्ते वः । वंगु ०७५ सालय् दिवंगत जुयादीम्ह मानव अधिकार–वादी नेता व विद्रोही नेवाः न्ह्यलुवा पद्मरत्न तुलाधरजु लुमना वः । थनिं पीदँ पीन्यादँ न्ह्यः ‘नेपालभाषा पत्रिका’ न्हिपती उगु पत्रिकाया तत्कालीन सम्पादकया हैसियतं गुंपुन्हिबलय् वय्कलं ख्यालः समाचार च्वयाः पिकायेगु यानादी ।

यक्वसिनं सिउ हास्यव्यंग्य च्वयेगुली वय्कः एकदम पोख्तम्ह खः । उबले झीसं ख्यालः, ख्यालः समाचार स्वयेगु, ब्वने खनीगु धइगु खास यानाः गुंपुन्हिबलय् जक खः । तर आः ततःधं धाःपिं नेतातय्सं हे खःगुं मखुगुं खँ ल्हानाः झंगः लायेगु, न्हीकीगु ज्या याना हये धुंकल ।
सन्दर्भ छु धाःसा झी खानेपानी मन्त्री बिना मगरजुं थगुने मोहनि न्ह्यः हे मेलम्चीया लः वइ धकाः फूर्ति पिकयाः भाषण याना जुल ।

आः न्याला खुला लिपा मेगु मोहनि वइगु जुइधुंकल, उकिया अत्तापत्ता मदुनि । मन्त्री थेंज्याःम्हेसिनं (अझ व सिबें च्वय्याम्हेसिनं) हावादारी खँ ल्हाना जुल धाःसा वय्कःपिनि कार्यकर्तात झन् गज्याःपिं जुइ ? याउँक हे अनुमान यायेछिं । धायेत वय्कःपिंसं ज्या मयासें बिसिउँ वन धकाः ठेकेदारयात दोष बी ।

ठेकेदार छाय् बिसिउँ वन ? म्हुतुप्वाः तप्वाः यानाः कमिशन फ्वन, व पुलेगु आँट मदयाः ठेकेदार कुइँच जुल, थ्व नं जिं न्हिपती हे ब्वनागु खः । मेलम्चीया लः हये मफुगुया सम्पूर्ण दोष ठेकेदारयात बीगु धइगु स्यंक्व द्वंक्व पाकःयात पाः यानाः थःपिं पन्छे जुइगु जक खः । थज्याःगु ज्यां सरकारया बदनाम जक जुइ ।

खतुं बांलाःपिं नेतात नं मदुगु मखु थौंकन्हय् । अज्याःपिंत जिम्मा बीमाःगु खः खानेपानी मन्त्रालय ।प्रधानमन्त्री केपी ओलीजुं पानीजहाज व रेलया खँ न्ह्यथनादीगु दु । थज्याःगु चीज वइगु नं छगू कथंया विकास खः, थ्व नीछगूगु शताब्दीया । तर थन त्वनेगु लःया निं व्यवस्था यायेमाःगु दु । पानीजहाज व रेल धइगु हथाय्गु मखु ।

थनया ८५ प्रतिशत जनतायात खानेपानी (त्वनेगु लःया) व्यवस्था जूगु दु । ल्यं दनिपिं १५ प्रतिशत जक मनूत उकिं बञ्चित जुयाच्वंगु अवस्था दु धइगु बुखँ नं पिहां वयेधुंकूगु दु । जिं स्वये थ्व ख्यालः समाचार जक हे खः ।

थनया ८५ प्रतिशत जनतायात खानेपानी (त्वनेगु लःया) व्यवस्था जूगु दु । ल्यं दनिपिं १५ प्रतिशत जक मनूत उकिं बञ्चित जुयाच्वंगु अवस्था दु धइगु बुखँ नं पिहां वयेधुंकूगु दु । जिं स्वये थ्व ख्यालः समाचार जक हे खः । येँ, यल, ख्वप (अझ पिने पिने नं) न्ह्याथाय् नं स्वयादिसँ, खानेपानीं छ्वयाहःगु लः बांलाक त्वने खं धाःपिं शायद हे जक दु ।

हितिं लः मवःसां लःया ध्यबा पुला च्वनेमाः । मेखे जारया लः, ट्यांकरया लः न्यानाः त्वनेमाः । मखुगु खँ ल्हायेमजिउ, गबलें गबलें अय् धइगु च्यान्हु गुन्हु वा बाःछिया छक्वः हितिइ लः मवःगु मखु, वः । तर चान्हय् । व नं तुरुन्त बन्द जुइ । व लः छकः कायेत छेँय् मय्जुपिं चछि न्ह्यः पाः यानाच्वनेमाः । ल्वहंहिति, लुँहितिं लः महायेधुंकल ।

जःखः च्वंपिंसं ततःखागु छेँ दनाः लःया मुहान हे बन्द याना बीधुंकल । न्ह्याथाय् नं घगडान घगडानगु छेँ जक जूगुलिं तुंथिइ लः सुना वनेधुंकल । जलश्रोतया धनी देसय् हे लःया थज्याःगु हाहाकार जूगु दु । मेखे झीत डाक्टरं मर्निङ वाक्, इभिनिङ वाक् यायेमाः धाइ । पिने गनं वने जिउगु मखये धुंकल । लँय् धू व कुँ ब्वयाः हैरान ।

उकिं जिं स्वये धू व कुँया पोलुशनं मुक्त यायेगु व लःया व्यवस्था जक थ्व सरकारं बांलाक याना बिउसां जनतां हाइहाइ याइ ।मेगु खँ, थौंकन्हय् भ्रष्टाचारया खुब चर्चा जुयाच्वंगु दु । भ्रष्टाचार धइगु छु खः जिं बांलाक मसिउ । थःपिंसं यानागु सदाचार मेपिंसं याःगु जुल कि भ्रष्टाचार जुइगु खःला कि गय् खः ?

जनतायाके पाता कसे यानाः कर म्हयाः वहे ध्यबां चले जुयाच्वंगु सरकारया उच्च ओहदायापिंसं जनताया ज्या मयायेगु, खालि सुविधा जक कायेगु, सः तसः यानाः भाषण यायेगु, कमिशन च्वायेगु भ्रष्टाचार मखुला ? वाइडबडी विमान काण्डया अभियुक्ततय्त कारवाही याःगु ग्व ? भ्रष्टतय्त संरक्षण बिया तयेगु धइगु गज्याःगु आचार खः ?

मेगु खँ, निर्मला काण्डया बलात्कार यानाः हत्या याःपिंत सरकारं हे संरक्षण बिया तयेगु, मेखे वयाः निर्मला पन्तया हत्या सम्बन्धी अनुसन्धान जुयाच्वंगु दु धकाः नाटक याना क्यनेगु थ्व छु आचार ? ज्यानमारा पत्ता लगे यानाः ज्वनेगु छम्ह हवल्दारं यायेफुगु ज्या सरकारं याये मफुत धायेबलय् सुं लाटा नं पत्याः जुइमखु ।

भ्रष्टाचार शुन्य सहनशीलता धकाः हाला जुइपिं नेताजीतय्सं थःगु ख्वाः छकः निं बांलाक न्हाय्कनय् स्वयादीमाल । थुथाय् जितः बालुवाटारया जग्गा आनाया छगू लाखं न्यानाः कब्जा यानादीम्ह पूर्व मन्त्री बिष्णु पौडेलजु सिक्क गरिब धाःगु न्यनाः न्हिलेमास्ते वल । वय्कःया सम्पत्ति पूर्व प्रधानमन्त्री प्रचण्डयाके सिबें म्हो धाःगु न्यना ।

थ्व बरु खयेफु । वय्कःयात नं कारवाही मयाः । दकलय् न्हापां स्वच्छ छबियापिं जुइमाल, अले थःगु मातहतया कार्मचारीतय्त तह लगे यायेमाः थें च्वं । सरकारयात सरकारी कर्मचारीतय्सं सहयोग मयाः थें ध्यबा धाल कि महाद्यवं नं स्वंगः मिखा कनी धाःथें दां वइगु जूसा जक न्ह्यागुं याइगु, थ्व प्रबृत्ति मदयेके माल ।

भ्रष्टाचारतय्त कारवाही मयासे छुट बिउगुलिं हे भ्रष्टाचार न्हियान्हिथं अप्वया वंगु खः । भंसार, मालपोत, बिजुली अड्डा, खानेपानी, नापी ज्याकू आदि थासय् स्वः झासँ घूस नके फःसा जक ज्या बांलाक जुइ । ध्यबा नके मफुपिंत कर्मचारीतय्सं हे आलताल याना बीगु, स्यंका बीगु यानाच्वंगु यक्वसिनं भोगे यानाच्वंगु दु ।

अज्याःपिंत कारवाही याःगु ग्व ? भ्रष्टाचार धइगु भ्रष्टाचार हे खः, ततःधंगु जुइमा वा चिचीधंगु जुइमा ।भ्रष्टाचारयात नं हांनिसें लिना छ्वयेमाः । नेतातय्सं छु अर्ति बियागु खः व न्हापालाक थःपिसं निं प्रयोग यानाः क्यनेमाल । विसंगति व विकृति विरुद्ध कडा नक्सां प्रस्तुत जुयाः जनताया विश्वास काये फयेके माल । मखुसा वय्कःपिनिगु भाषण ख्यालि खँ थें जक जुइ । जिं धायेत्यनागु खँ थुलि हे जक खः ।

माधवलाल प्रधान

च्वमिया मेमेगु

• जीवन अनित्य, मृत्यु नित्य
• जिगु प्रेरणाया छगू स्रोत ‘अणु’
• भगवान बुद्धया महापरिनिर्वाण
• धन्य खः राहुलमाता यशोधरा
• पद्मरत्न सिनाः नं म्वानाच्वंगु दु