ने. सं. ११४४ चौलाथ्व दशमी -

सुलेमानीया हत्या लिपा ब्वलंगु तनाव

इरानय् अमेरिकी हस्तक्षेपया सवाल कायेगु खःसा सन् १९५३ तक वने हे माः । थ्व सालय् अनया जुजु शाह रेजा पहलवीं अन लोकतान्त्रिक रूपं निर्वाचित जूम्ह लोकप्रिय प्रधानमन्त्री मोहम्मद मोसादेघयात अपदस्थ यानाः शासन सत्ता फुक्क थःगु ल्हाःतिइ काःगु खः । मोसादेघं बहुराष्ट्रिय कम्पनीतसें न्ह्याकाच्वंगु पेट्रोलियम उद्योगतय्त भकाभक राष्ट्रियकरण व नियन्त्रण यानाः जनताया दथुइ लोकप्रियता हासिल यात । तर साम्राज्यवादी देय् अमेरिका व बेलायतयात थ्व ज्या नीगु ला जुहे मजुल । अले अमेरिकी योजनाय् लोकतान्त्रिक सरकारयात जुजुं अपदस्थ याकल । अमेरिकां थ्व ज्या याकूगु जूगुलिं इरानया जनतायाके उबलय् निसे ं हे अमेरिका विरोधी भावना ब्वलनीगु स्वाभाविक जुल । थ्वयां लिपा जुजु शाह रेजा पहलवीं इरानय् आधुनिकीकरणया नामय् पश्चिमी शिक्षा व विकास दुकाःगु जूसां जनताया मन धाःसा त्याके मफु।

थुकिया बदौलत सन् १९७९ स वयाः अन इस्लामिक क्रान्ति जुल । जुजु शाह रेजा पहलवी बिसे वने माल । आयोतोल्ला रोहानी खोमेनी अनया प्रमुख शासक जुल । व हे दँय् नोभेम्बरय् वयाः इस्लामी क्रान्तिया समर्थक विद्यार्थीतसें तेहरानया अमेरिकी दूतावासय् दुहाँ वनाः ५२ म्ह अमेरिकीतय्त ४४४ न्हु तक बन्दी दयेकूगु व लिपा वनाः जिम्मी कार्टर राष्ट्रपति जुइकथं तेहरानय् हे वनाः खँ ल्हानाः त्वतकूगु खः । थुलि जक मखु, इरानय् इस्लामिक क्रान्ति जुइधुंकाः इरानयात ठेगान लगे यायेत अमेरिकां हे इराकयात घ्वानाः इरानय् आक्रमण याके बिउगु व इरान इराक युद्ध जूगु खः ।

थ्व हे युद्धया नितिं हे अमेरिकां इराकय् सद्दाम हुसेनयात थकया विउगु खः । इरान व अमेरिका दथुइया टक्कर गुगुं न्हूगु खँ मखु। तर आः इरान समर्थित विद्रोहीतसें इराकया अमेरिकी दूतावासय् धावा बोले यानाः तोडफोड याःगु व थ्वयां लिउ हे इराकी राजधानी बगदादया पिने अमेरिकी द्रोनपाखें गोलीबारी यानाः इरानया सैनिक जर्नेल कासिम सुलेमानीयात स्यानाबिल । थुकिया लिउ हे इरानं थुकिया बदला कयां तुं त्वःते धाःगु दु व आपाःसिनं आः इरान व अमेरिकाया दथुइ युद्ध जुइगु खःला धकाः आशंका याःगु दु। युद्ध जुइ व मजुइ मेगु हे खँ, तर आः इरान व अमेरिका युद्धया लुखाखलुइ धाःसा थ्यंगु दु। थथे हे जुयाः सुलेमानीया हत्याया आदेश बिउम्ह अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पं वया हत्या युद्ध यायेत मखु, युद्ध दिकेत खः धकाः धाःगु दु। सुलेमानीया हत्या विरुद्ध इरान व इराकय् जक मखु भारत प्रशासित काश्मिरय् तक प्रदर्शन जुयाच्वंगु दु। थुगु हत्यायात कयाः अमेरिकी विपक्षी डेमोक्राय्टतसें नं विरोध याःगु दु धाःसा संयुक्त राष्ट्रसंघया गैर न्यायिक हत्याविरोधी समितिं नं थ्व ज्या गैरकानुनी धकाः धाःगु दु ।

६२ दँया सुलेमानी इरानय् शाहया विरुद्ध इस्लामिक क्रान्तिपाखें प्रभावित जुयाः सेनाय् भर्ती जूवःम्ह छम्ह गरिब ग्रामीण परिवारया मनू खः । न्हापां ला व इरानय् दुने कुर्द विद्रोहीतय्त दबे यायेगु ज्याय् खटे जुल । वयां लिउ इरान इराक युद्धया इलय् इराकं कब्जाय् कयातःगु आपालं भूभाग लित कायेगु ज्याय् युद्ध मैदानया नेतृत्व यायेफुगु हुनिं सेनाय् दुने तह थहाँ वन । लिपा वनाः सुलेमानी मिलिसियातय्त परिचालन यानाः अनियमित युद्ध सञ्चालन यायेगुली नं कुशल जुयावल । थ्व हे झ्वलय् इराकया कुर्द विद्रोही व शिया मुस्मांतय् बदर संघया नेतात नाप स्वापू क्वातुल । थुकथं इराकलिसेया युद्ध लिपा सुलेमानी सैनिक गुप्तचरी व सीमापारया अनियमित युद्धया ज्याय् नं कुशल जुयावन । आः सुलेमानी कुद्स फौजया कमान्डर जुयाच्वंगु खः । कुद्स फौज थुज्वःगु हे ज्याया नितिं दयेकातःगु संगठन खः ।

अमेरिकायाके बदला कायेत इरानं आः छु याइगु खः? फारसया खाडीइ दुगु अमेरिकी जहाजय् आक्रमण याइगु खःला? गुगुं ब्यालेस्टिक क्षेप्यास्त्र प्रहार याइगु खःला? गुलिं मिलिसिया फौज परिचालन याइगु खःला? आणविक हतियार युक्त देय् जूसां इरान परम्परागत सैन्य शक्ति कमजोर हे देय् खः । वयाके खास युद्ध क्षमता मदु। तर सिरियाय् असद सरकारयात समर्थन यानाः व लेबनानय् हेज्बोल्लाह विद्रोहीतयेत ग्वाहालि यानाः इरानं अमेरिकायात हाथ्या बियावयाच्वंगु दु। अमेरिकां गुगु नं परिस्थितिया सामना यायेत धकाः खाडी क्षेत्रय् ३००० सेना खटे याःगु दु ।

तर इरानया सैनिक क्षमता स्वयाः गुगुं युद्ध जुइगु सम्भावनायात धाःसा विश्लेषकतसें इन्कार याःगु दु। अमेरिकी गुप्तचर संस्था सिआईएपाखें सन् १९५३ स प्रधानमन्त्री चीकेगु कूया मञ्चन जुल धाःसा आः इरानी राष्ट्रवादी सैनिक नेताया हत्या जूगु दु। थ्व ज्या अमेरिकी साम्राज्यवादपाखें विश्वय् थीथी इलय् मञ्चन याइगु सत्ता पलट, हत्या इत्यादि सिलसिलाया हे छगू सिलसिला जूवनीगु धकाः विश्लेषकतसें धयाच्वंगु दु। युद्ध जुयाच्वंगु इलय् व युद्ध जुयामच्वंगु इलय् गुम्ह राजनीतिक व सैनिक नेतायात आकाझाका. हमला यानाः भौतिक रूपं सिधयेकेगु ज्या हे अस्यासिनेसन वा राजनीतिक हत्या खः । कासिम सुलेमानीया हत्या नं थुकथंया हे राजनीतिक हत्या खः । अमेरिकाया निति अलकायदा नेता ओसामा बिन लादेनया हत्या, इस्लामिक स्टेटया नायः बग्दादीया हत्या धइथें थ्व नं उकथंया हत्या खः । तर इपिं विश्वया न्ह्यःने नं घोषित आतंकवादीत खः, व इमित सुलाच्वंगु थासय् स्याःगु खः धाःसा सुलेमानीयात बगदादया अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलपिनेया लँय् मोटरं जुयाच्वंगु इलय् आक्रमण याना स्याःगु खः ।

सुलेमानी छम्ह सरकारी सैनिक अफसर खः । थ्व ल्याखं अन्तर्राष्ट्रिय ख्यलं नं थुकियात अस्यासिनेसन व राजनीतिक हत्या धकाः धाःगु दु। थुकिं अमेरिका दुनेया विपक्षी देमोक्राय्टतनिसें कयाः संयुक्त राष्ट्र संघय् तक नं अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पया विरोध जुयाच्वंगु दु धाःसा भारतया काश्मिरय् तक अमेरिकाया विरुद्ध प्रदर्शन जुयाच्वंगु दु। सुलेमानीया हत्या यानाः अमेरिकां इरानं मध्यपूर्व क्षेत्रय् थःगु उपस्थितियात बल्लाकेगु ज्यायात हे पनेत स्वःगु खनेदुसां थुकिं उगु क्षेत्रय् अझ अप्वः तनाव उप्वइगु खनेदु। अमेरिकाय् ट्रम्प वयेधुंकाः इरानलिसेया आणविक सम्झौतापाखें अमेरिका पिहाँ वल । थ्वयांलिउ रुस चीन व इरानया दथुइ सम्बन्ध क्वातुना वंगु दु। थुकिं मध्यपूर्वय् थःगु उपस्थितियात क्वातुकेगु अमेरिकी प्रयासय् धक्का लायेफु।