ने. सं. ११४१ चौलाथ्व पारू

दीर्घकालीन समाधानय् वनेमाः

थौंकन्हय् ३ नम्बर प्रदेश व थुगु प्रदेशया मुख्यमन्त्री जुयादीम्ह ब्यक्तित्वया बारे नेवाः ख्यलय् तसकं बहस जुयाच्वंगु दु । ३ नम्बर प्रदेशया मुख्यमन्त्री नेवाः मय्जु अष्टलक्ष्मी शाक्य यायेमाली धकाः एमालेया ब्रम्हू नेतात जानाः ब्रम्हूयात हे त्याकल धाइपिं दु । अथे हे एमाले दुने माधव नेपाल गुट जुयाः बूगु अले केपी ओली गुट त्याःगु धाइपिं दु । उगु हे कथं नेवाः जूसां नं नेवाःतय्गु नितिं आः तक छुं हे मयाःम्ह जूगुलिं शाक्य बूगु धाइपिंनिसें नेवाः हे जुयाः नं नेवाःया विरुद्ध उम्मेदवार जूम्ह ब्रम्हूया समर्थक व प्रस्तावक तकं नेवाः जूगुलिं नेवाःतय्सं हे शाक्ययात मत मबिउगु खः धाइपिं नं दु ।

थुगु ल्याखं स्वल धाःसा एमाले दुनेया अन्तर विरोध, नेवाः व ब्रम्हूया दथुइ अन्तरविरोधया झ्वलय् हे ब्रम्हू नेता ३ नम्बर प्रदेशया मुख्यमन्त्री जुल धकाः धायेछिं । नेवाः व तामाङतय्गु बाहुल्यता दुगु कथं नालातःगु अले नेवाःत मुख्यमन्त्री जुइगु संभावना दुगु प्रदेश धइगु हे ३ नम्बर प्रदेश खः । अले मेगु प्रदेशय् ला म्हगस तकं खंकेम्वाःगु जुयाः हे नेवाःतय्सं थुगु प्रदेशय् मुख्यमन्त्री नेवाः हे जूसा जिउ धकाः तायेकीगु स्वाभाविक हे खः । नेवाः व तामाङतय्सं थःपिनिगु नितिं छुं हे मजुल धकाः तायेकी धकाः एमाले व माओवादी केन्द्रया शीर्ष नेतातय्सं ३ नम्बर प्रदेशया सभामुखय् नेवाः व उपसभामुखय् तामाङयात ल्ययेगु ज्या तकं याःगु दु ।

थुकिया अर्थ नेवाः व तामाङत पहिचानया नितिं दना वल धाःसा कन्हय् ज्यामछिनेफु धइगु तायेकाः अथे सभामुख व उपसभामुख पदया निंतिं जक ल्यःगु धायेछिं । कार्यकारी पदय् ब्रम्हू अले मानार्थ कथंया पदय् जक नेवाः व तामाङयात ल्यःगु धइगु नेवाः व तामाङतय्त तं मचायेकेगु निंतिं खः धकाः अःपुक हे धायेछिं ।संघीय संरचनाय् वने धुंकाः मुलुकय् न्हय्गू प्रदेश दयेकूगु खःसा न्हय्गू मध्ये २ नम्बर प्रदेश बाहेकया अवस्था स्वल धाःसा फुक्क धइथें ३ नम्बर प्रदेशया अवस्था थें हे खः । मेमेगु प्रदेशय् मेमेगु जानजाति, मधेसी नापं उत्पीडित समुदायपाखें अप्वः बसोवास यानाच्वंगु खःसा ३ नम्बर प्रदेशय् नेवाः व तामाङतय्गु जनसंख्या अप्वः दुगु अवस्था खः ।

मुख्यमन्त्रीया सवालय् छगू हे कथंया मुल समस्या जुयाच्वंगु खनेदु । अले आशां द्याःगु खनेदु उत्पीडित समुदाय । प्रदेशया मुख्यमन्त्री जक मखु आः प्रदेशया नांया सवालय् नं उज्वःगु हे कथंया समस्या अवश्य नं वइ । आः तक प्रदेशया नां १ निसें ७ तक तयातःगु दुसा उगु प्रदेशया नां आः पहिचानया आधारय् तयेगु ज्या अःपुक जुइगु अवस्था मदु धकाः धायेछिं । ३ नम्बर प्रदेशया हे सवालय् जक स्वल धाःसां नं नांया सवालय् तःधंगु मतभिन्नता दु । नेवाः न्ह्यलुवातय्सं ३ नम्बर प्रदेशया नां नेवाः तामाङ प्रदेश धकाः नां तयेमाः धयाच्वंगु दुसा गुलिं गुलिसिनं धाःसा नेपालमण्डल प्रदेश धकाः नां तयेमाः धयाच्वंगु दु ।

कन्हय् वनाः नेवाः व तामाङतय्गु ब्यागलं ब्यागलं कथंया प्रदेश दयेकेत जीक नेवाः तामाङ प्रदेश नां तयेमाः धायेगु याना वयाच्वंगु खःसा गुलिं गुलिसिनं धाःसा ऐतिहासिक नां नेपालमण्डल तयेमाः धायेगु याना वयाच्वंगु दु । नेवाः तामाङ प्रदेश धकाः नां तयेगु धइगु जातीय पहिचानया आधारय् तामाङत व नेवाःत जाना वनेगु कथंया नां खःसा नेपालमण्डल धइगु ऐतिहासिक भूगोलया नां खः । थ्व हे दथुइ पशुपति प्रदेश, नारायणी प्रदेश, बागमती प्रदेश, स्वयम्भू प्रदेश, मञ्जुश्री प्रदेश नां तयेमाः धकाः तकं तर्क तयाच्वंगु दु । खस आर्यतय्सं जक मखु नेवाःतय्सं तकं थुकी बहस यानाच्वंगु दु ।

पशुपतिनाथया देगः दुगुलिं पशुपति प्रदेश धायेमाःगु, थुगु प्रदेशया दकले तःधंगु खुसि नारायणी जूगुलिं नारायणी प्रदेश धायेमाःगु, बागमती सभ्यता विकास जूगुलिं बागमती प्रदेश धायेमाःगु, स्वयम्भूया चैत्य दुगुलिं स्वयम्भू प्रदेश धायेमाःगु, स्वनिगःया लः पितछ्वयेगु ज्या याःगुलिं मञ्जुश्री प्रदेश धायेमाः धकाः तर्क तयेगु यानाच्वंगु दु । थ्व धइगु भूगोल, धर्म, खुसि लगायतया नां स्वानाः नेवाः पहिचानयात प्राथमिकताय् मतसे नां तयेमाः धाइपिनिगु तर्क खः । थौंया इलय् ३ नम्बर प्रदेशया नां छु तयेमाः धकाः सुनां गुकथं धयाच्वन उमिसं थःथःगु चेतना स्तर कथं अले राजनीतिक पार्टी व नेतातय्गु प्रभावया आधारय् धयाच्वंगु खनेदु ।

वास्तवय् नेपालय् संघीयता हयेमाःगु धइगु खुसिया निंतिं मखु, धर्मया निंतिं नं मखु अले भूगोलया निंतिं नं मखु । थन च्वंपिं उत्पीडित समुदाययात न्ह्यःने यंकेगु निंतिं, मधेसी, आदिवासी जनजातितय्गु अधिकार स्थापित यायेगु नितिं हे खः । थौं नां वा प्रदेशया मुख्यमन्त्रीया बारे गुगु कथं नेवाः समाज दुने बहस जुयाच्वन अले टिप्पणी यायेगु ज्या जुयाच्वन वास्तवय् थ्व छगू कथंया तत्कालिन विषय जक खः । दीर्घकालीन रुपं स्वयेगु खःसा मूल विषय ला संविधान हे खः । संविधानं खस आर्ययात न्हापांगु दर्जाया नागरिक दयेकूगु अले आदिवासी जनजातियात निगूगु दर्जाया नागरिक दयेकूगुलिं हे खः ।

खस आर्यया परिभाषा हे संविधानय् दुगु अले आदिवासी जनजातिया परिभाषा आः ऐनं यायेमालीगु अवस्था ब्वलंगु दु । देय्या मूल कानून धइगु संविधान खः अले वहे संविधान अन्तर्गत दयेकीगु क्वय्यागु कानून धइगु ऐन खः । आः आदिवासी जनजाति दुने नेवाःत नं लाः धकाः परिभाषा यायेगु ज्या ऐनं याइ । उकिं थौंया इलय् तत्कालया विषयया कया बहस यायेगु ज्या जक मखु दीर्घकाल कथं वनेगु नितिं पहिचानया मुद्दायात थुइकेगु, भ्रमय् लानाच्वंपिं नेवाःतय्त भ्रमं मुक्त यायेगु, दलया नेतातपाखें आशा यानाः नेवाः नुगः त्वःताः वनाच्वंपिंत नेवाः नुगः ब्वलंके बीगु नाप नापं थःपिनिगु हक अधिकारया नितिं थुइकेगु अभियान न्ह्याकेमाःगु अवस्था दु । अधिकारया नितिं माःगु कथंया संघर्ष यायेगु नितिं वातावरण तयार यायेमाःगु अवस्था दु ।