मौलिक स्वरुपया भ्यालेन्टाइन डे

विश्वन्यंकं प्रणय दिवस भ्यालेन्टाइन डे आः नकतिनि जक थीथी कथं हन । होटेल रेष्टुरेण्टय् न्हू न्हूगु परिकार ब्वयाः, छुट यानाः मियाः नं थ्व दिवस हन । प्रेमि प्रेमिकाया दथुइ मतिनाया प्रतीक ह्याउँगु गुलाफ स्वां कालबिल यानाः नं भ्यालेन्टाइन डे हन । स्वांया कालबिल नापं मतिनाया कालबिलया थ्व दिं स्वां व स्वांथ्वाः नं थीथी कथं ब्वया तयेगु व थिकेगु स्वांया कालबिल नं जूगु खनेदत ।

अझ नेपालय् ह्वइगु रैथाने स्वांनं जक प्रेम व प्रेमिकाया रोमान्सय् रौनकता महःगु महसुस जुयाः खइ, विदेशं तकं आपालं ल्याखय् स्वां दुत हःगु खँ पिहां वःगु दु । न्हापा न्हापा नेपालय् ह्वइगु ह्याउँगु गुलाफ स्वां विदेशय् छ्वयाः भ्यालेन्टाइन डेया इलय् नेपालं गाक्कं दां नं कमे मयाःगु मखु ।

तर आः वयाः धाःसा परिस्थिति अःखः जुजुं वनाच्वंगु दु । विदेशी स्वां दुत हयाः छगू ल्याखं नेपालं स्वानय् तकं व्यापार घाटा हे फये माला वन । अथेहे डेढ करोड बराबरया विदेशी गुलाफ स्वां नेपाः दुहां वःगु खँ पिहां वयेवं स्वन्ति, किजापुजा थेंज्याःगु नेपाःया मौलिक पर्व हनेत नेपालय् गुलि जक तफ्वःस्वां व ग्वय्चास्वां पिनं दुत हये मालीगु खः धइगु छगू ल्याखं अनुमान याये मालाच्वंगु दु ।

स्वांया लागिं नं झी परनिर्भर जुजुं वनाच्वनागु खँ पिहां वइगु इलय् थन हे उत्पादन याइपिं झी गथुत ज्या लगे मजुइगु अवस्था खनेदइ । थनया रैथाने स्वांनं ज्या मवइगु अवस्था वइ । देशय् गुलाफ स्वांया उत्पादन म्हो जुसांनिसें हे थ्व अवस्था सिर्जना जूगु खः । थुगुसी ला करोडौं तका दांया विदेशी स्वां दुत हयेमाःगु अवस्था ब्वलन ।

थःगु क्यब, बगिचा वा कःसिइ नं ह्वयेकीपिं झी नेपाःमितय्सं उखेपाखे भचा ध्यान जक बी मफुबलय् हे देशं करोडौं तका दांया स्वां पिनें हयेमाल । थ्व खँय् कृषि लजगाः नालाच्वंपिं ज्यापु जाति व उकिसनं पुलांगु ज्यापु जाति माली, बनमाला वा मालाकारतय्सं अझ अप्वः ध्यान तयेमाःगु खनेदु ।

८० प्रतिशत स्वां ला विदेशं
हयाः प्रयोग जूगु धाःगु न्यनेबलय् झीसं आः विदेशय् सुरु जुयाः नेपालय् दुहां वःगु नखःचखः हनेत नं हाकनं विदेशं स्वां हयेत बाध्य जुल धइगु खनेदत ।

अथे मयायेगु खत धाःसा स्वांया लागिं नं आः भारत व स्वंगूगु मुलुकया भर काये मालीगु खँय् आः झी निगू मत जुइ मखुत जुइ । थुगु दँय् अथेहे २० प्रतिशत जक नेपालय् उत्पादन जूगु स्वां प्रयोग जूगु व भ्यालेन्टाइन डे कुन्हु प्रयोग जूगु अथेहे ८० प्रतिशत स्वां ला विदेशं हयाः प्रयोग जूगु धाःगु न्यनेबलय् झीसं आः विदेशय् सुरु जुयाः नेपालय् दुहां वःगु नखःचखः हनेत नं हाकनं विदेशं स्वां हयेत बाध्य जुल धइगु खनेदत ।

थ्व स्थितिया लागिं देसय् ब्वलंगु राजनीतिक अस्थिरता, जनयुद्ध, राजनीतिक पार्टीतय्सं कृषि लजगाः प्रति जनतायात लगे याये मफुगु मू दोष खः धइगु थुइकेमाः । खास यानाः नेपालय् जनयुद्ध सुरु जुइवं छक्वलं स्वां पिने छ्वयाच्वंगु देय् छक्वलं हे दुत हयेगु देसय् हिलावंगु खः । युद्ध व गुलाफ स्वां दथुइ नं थुलि सतीगु स्वापू दु धइगु खँ धायेत झी बाध्य जूवंगु दु ।

नेपालय् युद्धया कारणं ब्वलंगु अस्थिर परिस्थितिं यानाः गुलाफ स्वांया उत्पादन यायेगु ज्याय् सुनानं ध्यान तये मफुत व नेपाल पिनं हयाः प्रयोग यायेमाःगु आयातमुखी देसय् परिणत जूवन ।भ्यालेन्टाइन डे कुन्हु आपालं आपाः धइथें गुलाफ स्वां मालीगु जुयाः हे जक थ्व स्थिति वःगु खँय् धाःसा स्वां उत्पादकत नं ढुक्क जुयाच्वंगु दु ।

मेगु इलय् धाःसा नेपालय् उत्पादन जूगु स्वांया व्यापार म्हो मजू । झीगु देसय् हाल न्हियान्हिथं २५ हजार फ्वः गुलाफ स्वांया माग दु । थ्व माग पूवंकेत नेपाः सक्षम हे जुयाच्वंगु दु । तर सामान्य अवस्थाय् मागया तुलनाय् थ्व स्वांया उत्पादन पर्याप्त दुसां नं विशेष अवसरय् धाःसा मगाःमचाः जू वं ।

मेमेगु इलय् नं नेपालय् विदेशं स्वां दुत हये मालीगु अवस्था सिर्जना जूगु धाःसा बांलाःगु पक्ष मखु । नेपाः दुने दँय्दसं निगू अरब तकाया ल्याखं स्वांया कारोबार जू धाइबलय् पत्याः याये थाकु ।नेपालय् भ्यालेन्टाइन डे हनेगु यानाहःगु अप्वः मदुनि । विदेशी चलन कथं थुकियात ब्याख्या यायेगु याःसां नं तबि थन विदेशीतय् आगमन नाप नापं थ्व नखः नेपाः दुने नं हनेगु सुरु यानाहःगु खः ।

आः ला नेपाःया ठमेल बजार जक मखु कि थीथी बजाः नापं होटेल रेष्टुरेण्टय् नं भ्यालेन्टाइन डेया दिनय् भ्यालेन्टाइनया सिमा, म्हछिं तुयूम्ह व पादरी मनूत वने वइगु थासय् ब्वयातःगु सकसिनं खंके फइ । अझ थीथी स्कुल कलेजं तकं उकथंया सिमा व मनूया रुप ब्वयाः क्यनाः वा कहानी न्यंकाः उकुन्हुयात भ्यालेन्टाइन डे धकाः बिदा बीगु यानाच्वंगु दु ।

अथे जुयाः हे खइ प्रधानमन्त्री केपी ओलीं नं भ्यालेन्टाइन डेकुन्हु हे बियादीगु थःगु देशबासीया नामय् सम्बोधनय् नं भ्यालेन्टाइन डेया लसताय् भिंतुना धयादिल । थःगु सरकारया दछि क्यंगु लसताय् देशबासीया नामय् बियादीगु बिहिवाःया सम्बोधनया लिपा वय्कः प्रधानमन्त्री केपी ओलीं ल्याय्म्ह वर्गयात भ्यालेन्टाइन डेया भिन्तुना बियादिल ।

थथे चाहे जूसां मजूसां आः भ्यालेन्टाइन डे नेपाःया नं पर्व, नखः वा दिवस जुइगु पक्का जुइधुंकूगु दु । थुकियात सही ल्याखं प्रणय दिवसया रुपय् हनाः विदेशीया भरय् च्वनेगु स्वयां उकुन्हु प्रयोग जुइगु चीजय् झीगु नेपाली मौलिक बस्तुया प्रयोग जुइगु वातावरण दयेकेमाः । थथे यायेगु खःसा आः जुयाच्वंगु थ्व दिवस कुन्हुया व्यापारं जूगु व्यापार घाटा भचा जक जूसां पने फइ ।

अझ थ्व दिंकुन्हु नेपालय् न्ववाइगु भाषाया प्रयोग यानाः झीगु साहित्य कला व संस्कृतिया उत्थानय् छपलाः जक जूसां छियेगु स्वत धाःसा व थें बांलाःगु ज्या मेगु छु जुइ फइ ? थ्व खँय् नःलि नेपालभाषा कविता दबू नांगु संस्थां छुं दँ न्ह्यवंनिसें मदिक्क भ्यालेन्टाइन डेया अवसर लाकाः मतिना सम्बन्धी जक चिनाखँ ब्वनेज्या यानाच्वंगुयात न्ह्यथने बहःगु ज्या कथं कायेमाः ।

नेपालभाषाया साहित्यकारतय् दथुइ भ्यालेन्टाइन डेयात थःगु हे कथं थथे मतिना ब्वयेगु दिं कथं कायेगु याना हल । बरु थ्व नेपाःया मौलिक परम्परायात निरन्तर रुपं सदुपयोग यानाः उकुन्हु बांबांलाःगु म्ये हालाः लँय् वयाच्वंपिंत न्ह्यःने लाःथें अबिरं ईकेगु व बेलुनं कयेकेगु थेंज्याःगु गलत ज्यात मयासे कुसंस्कारयात त्याग यानाः सुसंस्कार व भिंगु संस्कृतिया रक्षा यानाः नेपाःया मौलिक प्रेम दिवस भ्यालेन्टाइन डे वा प्रणय दिवसयात नाला यंकेमाःगु खनेदु ।