आत्मनिर्भर जुइमफुगु नेपाः

नेपाः स्वतन्त्र मुलुक खः । थ्व देसय् छुं नं देशं प्रत्यक्ष रुपं साम्राज्य चले याःगु खनेमदु । तर देय् आत्मनिर्भर जुइ मफयाच्वंगु कारणं थीथी इलय् थीथी कथं पिनेया हस्तक्षेपया सामना यायेमाःगु अवस्था धाःसा कायम हे जुयाच्वंगु दु ।

भुखाय्या इलय् पिनेया ग्वाहालि फ्वनेगु झ्वलय् नेपाःया सदनय् तकं उपस्थित जुयाः भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीं नेपाल छगू सार्वभौमसत्ता सम्पन्न देश खः, बुद्ध जन्म जूगु देय् खः धाधां ल्हाःपाः थाकं थाकं ‘पानी और जवानी अधिकदिन नही रहता’ धकाः नेपाः थेंज्याःगु छगू स्वतन्त्र देय्या लखय् भारतया नं हिस्सा दयेमाःगु धारणा व्यक्त यानावन ।

थ्व स्पष्ट रुपं हे भारतं नेपाःयात गिद्दे दृष्टिं स्वःगु प्रमाण खः । तर सदनय् मिखा तिसिनाः ल्हाःपाः थायेत व्यस्त सांसदतय्सं उगु इलय् झीगु देसय् भारतीय नेतां हस्तक्षेप याःगु खँ भ्या भचा हे वाः चायेके मफुत । भारत नेपाःया लिक्कसं लाःगु जःलाखःला देय् खः । भारत मदयेकं थन चिकं, गाडी सहज रुपं उपलब्ध नं जुइमखु ।

आः वयाः नेपाःया खाद्य पदार्थ जाकि तकं भारतं आयात यायेमाःगु अवस्था वयाच्वंगु दु । थ्व स्थितिइ बैकल्पिक मार्ग कथं चीनया केरुङ नाका चायेकेगु सरकारी कुतः जारी तिनि । कोदारीया राजमार्ग बन्द जुइवं तसकं हे मछिंगु स्थिति नं जुयाच्वंगु दु । भुखाचं यानाः थाय्थासय् स्यंगु दुनावःगु कोदारी राजमार्ग न्हूगु ढंगं दयेके मफुगुलिं आः तकं भारतं सामग्रीत नेपाः दुहां वयाच्वंगु दु ।

थ्व स्थितिइ देय् न्यंकंया ९ लाख भुखाचं पीडित मध्ये प्यब्वय् छब्व अर्थात् २ लाखं जक भुखाचं पीडितया प्रमाणपत्र काये खंगु दु । उकिसनं २८ हजारं जक ह्याउँगु कार्ड कायेखंगु व ६ हजारं जक न्हापांगु किस्ता कायेखन ।वास्तविक पीडिततय्सं छेँ दने मफयाच्वंगु कारण नं थ्व हे खः ।

अप्वः धयाथें थौंकन्हय् नेपालय् प्रयोग जुइगु वासः नेपालय् हे दयेकी । सांगानिसें कोटेश्वर तकया लँ जःखः जक निगू दर्जन स्वयां अप्वः वासःया कारखाना चायेकातःगु दु । अथे खयां नं विदेशं न्याना कायेगु स्वया झीगु देसय् उत्पादन जुइगु वासः न्यायेगु इलय् झीत थिके जुइगु जुयाच्वंगु दु ।

 देय्न्यंकं सहुलियत दरं त्यासा कायेगु प्रक्रिया खुल्ला याःगु खःसां आःतकया दुनें च्याम्ह–झिम्हेसिनं जक थ्व त्यासा काये खनाच्वंगु दु । थज्याःगु अवस्थाय् राज्य भुखाचं पीडितत प्रति गम्भीर जुइ मफयाच्वंगु प्रमाणित जुयाच्वंगु दु । भारतं ध्यबा वइ अले थ्व याये व याये धकाः हालाच्वंगु सरकारं नरेन्द्र मोदी सदनय् न्ववाथें अःपुक त्यासा व अनुदान बीत तयार मदु धयागु खँ मथू ।

मेमेगु विदेशी दातृ राष्ट्रतय्सं नं नेपाः प्रति उद्धार जुयाः राहतया कबुल याःसां थन थःम्हं धयाकथं ज्या मजूगु खनाः थःगु हे कथं जक पुनः निर्माण याना बीगु खँ ल्हाना हयाच्वंगु दु । थ्व फुक्कं परिस्थितिइ देसय् लः तकं त्वने मखनीगु स्थिति वयाच्वंगु दु । स्वीदँ न्ह्यवंनिसें खँ जुयाच्वंगु मेलम्चीया लः आः तकं वये फुगु मदुनि ।

विदेशी ध्यबां दयेकेमाःगु तःधंगु आयोजना जुयाः मेलम्ची आःतकं तयार जूगु मदुनि । आत्मनिर्भर जुइत थीथी उपाय मालेगु झ्वलय् लखय् तकं आत्मनिर्भर जुइ मफइगु स्थिति वःगुलिं भचा अप्वः झी नेपाली जनतायात दुःख जुइगु जुयाच्वंगु दु ।लः वा लः वइगु श्रोतया खँ ल्हायेगु खःसा विश्वय् ब्राजिल धुंकाः नेपाः संसारय् तःमि देय् खः ।

पहाडं अःपुक कुहां वःगु लःया श्रोत आपालं दुगु कारणं नेपाः बिजुली वा जलश्रोतया धनी मुलुक खः । तर थुकिया छगू प्रतिशत तकं नेपालं आः तकं उत्पादन व प्रयोग यायेफुगु अवस्था मदुनि । अमेरिका थेंज्याःगु लखं अःपुक बिजुली पिकाये मफइगु देसय् बरु संसारय् दकलय् अप्वः बिजुली उत्पादन यानाः थीथी कथंया उपयोग यानाच्वंगु स्थिति दु ।

दँय् झिगू अर्बया विद्युतीय सामग्री नेपालय् दुहां वइगु छगू तथ्यांकं क्यंगु दु । तर उकिया तुलानाय् झीसं छुं नं कथं पिने सामग्रीत छ्वयेगु लकस तयार याये फयाच्वंगु मदु । उकिं नं नेपाल आः तक नं आत्मनिर्भर जुइगु लँपुइ वनाच्वंगु मदुनि धइगु सीदु । खाली झीसं मेपिनि उत्पादन धाःसा प्रयोग यायेगु व व्यापारय् घाटा सह यानाच्वनेगु जुयाच्वंगु दु ।

थ्व आर्थिक ल्याखं बांलाःगु पक्ष धाःसा मखु । गाडी न्यानाः भन्सार शुल्क म्हया तःमि जुइगु, मदिरा अप्वः त्वंकाः उकी नं कर कयाः नेपाः तःमि जुइगु सोच तयेगु बांलाःगु खँ मखु । तर थौं सत्तापक्षं बिचाः यानाच्वंगु धाःसा थ्व हे खः । थ्व इलय् नं नेपालय् खनेदुगु नयेगु ज्वलं नं स्वब्वय् छब्व पिनेयागु हे दु ।

गाडी व चिकं धुंकाः नेपाःया ध्यबा पिने वनीगु छगू मू माध्यम नसाज्वलं न्यायेत जुइधुंकूगु दु । थज्याःगु अवस्थाय् गथे झी आत्मनिर्भर जुइ फइ ? अप्वः धयाथें थौंकन्हय् नेपालय् प्रयोग जुइगु वासः नेपालय् हे दयेकी । सांगानिसें कोटेश्वर तकया लँ जःखः जक निगू दर्जन स्वयां अप्वः वासःया कारखाना चायेकातःगु दु ।

अथे खयां नं विदेशं न्याना कायेगु स्वया झीगु देसय् उत्पादन जुइगु वासः न्यायेगु इलय् झीत थिके जुइगु जुयाच्वंगु दु ।राजधानी येँय् देन्यंकंया मनूत दुहां वयेगु यानाच्वंगु कारणं नं देय्या सन्तुलित विकास जुइ मफयाच्वंगु खः । स्वनिगलय् तसकं जामया कारणं यात्रा तसकं जटिल अवस्थाय् ल ानाच्वंगु दु ।

भारतं नेपाःयात परनिर्भर याना तयेत व थःगु सामान चुइकेत नं थीथी कथंया दाउपेच यानाच्वंगु खनेदु । थज्याःगु दाउपेचया झ्वलय् भेनेजुएलाय् अमेरिकी साम्राज्यवादं गिद्दे दृष्टि तयेगु यानाच्वंगु खः । विदेशय् जूगु युद्धयात कयाः नेपालय् च्वंगु राजनीतिक पार्टी व सत्तासीनतय् दथुइ मतभेद ब्वलनाच्वंगु दु ।

पञ्चशील व थीथी कथंया असंलग्न परराष्ट्र नीतिया सिद्धान्त अनलाः थनलाः मदया वंगु दु । थ्व राष्ट्रिय नीतिया बर्खिलापय् न्ह्यानाच्वंगु वक्तव्यबाजीत खः ।देय् आः नं परनिर्भर यानातयेत स्वइपिनि ल्हातय् हे लानाच्वंगु दु । सांस्कृतिक लागाय् जुयाच्वंगु हस्तक्षेप व धार्मिक संस्कारया नामय् छगू धर्म छगू भाषाया प्रचार प्रजातान्त्रिक मुलुक नेपालय् जुयाच्वंगु दु ।

धर्मनिरपेक्ष देश कायम जुइधुंकूगु अवस्थाय् सकसितं मान्य धार्मिक मान्यता दयेमाः । देय्यात यदि आत्मनिर्भर दयेकेगु खःसा न्हापां विदेशय् ल्याय्म्ह शक्तियात छ्वयेगु ज्या बन्द हे यायेमाः । तर आः नकतिनि हे जक सरकारं जापानय् थुलि मनू छ्वयेगु उलि मनू छ्वयेगु धकाः सम्झौता यानावःगु अवस्था दु । थ्व धइगु न्हियान्हिथं मनूत पिने छ्वयाः थ्व देय्यात सुख्खा यायेगु नीति खः । थज्याःगु अवस्थाय् नेपाःयात आत्मनिर्भर यायेगु ज्या तसकं थाकुइ ।