अनावश्यक उपत्यका विकास प्राधिकरण

स्वनिगः दुने अव्यवस्थित रुपं मापदण्ड अःखः छेँ दयेकेगु ज्या जुयाच्वंगुयात नियमित यायेगु कुतलय् येँ महानगरपालिकां भवन निर्माण सम्बन्धि मापदण्ड पित बीवं उपत्यका विकास प्राधिकरणं हस्तक्षेप यानाः येँ महानगरपालिकायात थःगु निर्णय सच्चे यायेत उजं बिल । येँ महानगरपालिकां थःपिनिगु मापदण्ड वैज्ञानिक व स्थानीय आवश्यकताकथं जूगु खँ पत्रकार सम्मेलनय् न्ह्यथनाः आः उपत्यका विकास प्राधिकरणया औचित्य हे मदयेधुंकूगुलिं उगु प्राधिकरण हे खारेज यायेमाःगु बिचाः सार्वजनिक यात ।

मुलुक आः संघीय संरचनाय् प्रवेश जुयाः स्वंगू तहया सरकारं ज्या यानाच्वंगु दु । उकी मध्ये स्थानीय तहया सरकारं स्थानीय आवश्यकता व थुकिया ब्यवस्थापनयात कयाः थःपिनिगु योजना न्ह्याकाच्वंगु दु । थ्व हे क्रमय् येँ महानगरपालिकां येँ दुने छेँ दयेकेगु खँयात कयाः ताःई तकया अध्ययन व विज्ञतय्गु बिचाः कायेधुंकाः भवन निर्माण सम्बन्धि मापदण्ड थःपिनिगु स्थानीय राजपत्रय् सार्वजनिक याःगु दु ।

छगू इलय् नेपाः धकाः हे ख्याति दुगु स्वनिगःयात राज्य सत्ताय् च्वंपिंसं थनया कला, संस्कृति, सम्पदायात दोहन यायेगु बाहेक मेता मयाः । मल्ल जुजुपिं लिपा गुलि नं शाह जुजुपिं वल, वया जःखः च्वंपिं शासकतय्सं थनया आदिवासी एवं मूलवासी नेवाःतय्त दमन यायेगु बाहेक मेता मयाः । नेवाःतय्त दमन यायेगु निंतिं हे उमिगु जात्रा, नखः, सम्पदा संस्ंकृति स्यंकेगु, व दोहन यायेगु ज्या निरन्तररुपं जुया हे च्वन ।

नेवाःतय्गु रितिथिति, जात्रा पर्वयात न्हंकेत स्वनिगलं पिनेयापिं ब्रम्हूत हयाः राज पण्डित, पञ्चाङ्ग समितिया नामय् लाक्वपाक्व साइत धकाः नेवाःतय्गु नखः हनेगु परम्परायात हे न्हंकेगु ज्या तकं जूवन । नेवाःतय्त राज यायेगु नामय् छम्ह निम्ह नेवाःतय्त राज्य सत्ता लिक्क यंकाः उपिं हे नेवाः वा जनजातितय् प्रतिनिधि यानाः राज्यं उत्पीडनया ब्यवहार याना जूगु सकसिनं वाःचाःगु खः । थुकियात हे प्रतिकार यायेकथं मुलुकय् संघीय शासनया आवश्यकतायात वाःचायेकाः मुलुकय् आमूल राजनीतिक परिवर्तनया निंतिं आन्दोलन जूगु खः । लिच्वःकथं मुलुकय् आः संघीय ब्ववस्था लागू जुइधुंकूगु दु । स्वंगू तहया शासन पद्धति न्ह्याकाः मुलुकयात समृद्ध व शान्त नेपाः दयेकेगु अभियान न्ह्यानाच्वंगु दु ।

आः स्थानीय सरकारया अस्तित्व पिदनेधुंकाः थनया स्थानीय मनूतय्सं फयाच्वंगु समस्या, संस्कृति सम्पदाय् वयाच्वंगु संकट समाधानया निंतिं नं येँ महानगरपालिका अधिकार सम्पन्न निकायकथं पिहां वयेमाःगु आवश्यक दु ।

वर्तमान राजनीतिक अवस्थाय् आः केन्द्र, प्रादेशिक व स्थानीय सरकार न्ह्यायेधुंकाः थःथःपिनिगु आवश्यकता व चाहनाकथं मुलुकया विकास पद्धति न्ह्यायेमाःगु आःया आवश्यकता खः । उकथं हे उकिया भाला तत् निकायं यायेमाःगु दायित्व नं दयाच्वनी । थ्व हे सन्दर्भय् मुलुकय् ब्वलनाच्वंगु अनियन्त्रित आप्रवासनया निंतिं नं नियम दयेके माःगु आवश्यक जुयाच्वंगु दुु । अले आः वसोवास यानाच्वंपिं स्ववासी व आदिवासीतय्गु हक अधिकार सुरक्षित जुइकथं सहर विकास यायेमाःगु आवश्यकता दु । थ्व हे वास्तविकतायात वाःचायेकाः, विज्ञत लिसेया ब्यापक सहलह लिपा येँ महानगरपालिकां भवन निर्माण मापदण्ड तयार यानागु दावी नं जुयाच्वंगु दु ।

मुलुकय् तःदँ तक जनप्रतिनिधिविहिन जुयाः कर्मचारीतय्सं स्थानीय व जिल्लाया निकायत न्ह्याकाच्वंगु खः । थुमिसं स्थानीय आवश्यकता, मूल्य मान्यतायात हे बेवास्ता यानाः विकास निर्माणया नामय् मनपरितन्त्र न्ह्याकाच्वंगु खँ नं आम नागरिकं अनुभव यानाच्वंगु सन्दर्भय् आः जनप्रतिनिधितय्सं हे थःपिनिगु जिम्मवारीकथं येँया बस्ती व्यवस्थापन यायेगु कुतः न्ह्याकूगु इलय् छम्ह सरकारी कर्मचारीं उकियात हाथ्या बियाः जनप्रतिनिधि कार्यालययात तकं कारवाहीया हाथ्या बीगु धयागु अझ हे नं मुलुकया प्रशासनय् यथास्थितिवादीतय्गु सोच कायम जुयाच्वंगु व उकियात हे निरन्तरता बीमाःगु सोच अझं ल्यनाच्वंगुया चिंकथं नं हालय् काठमाडौं उपत्यका विकास प्राधिकरणया धापूयात काये फइ ।

येँ महानगरपालिकां न्ह्याथेंजाःगु सोच वा जाँगरं काठमाडौं विकास प्राधिकरण अनावश्यक धकाः पित बिउगु सोच वास्तविकरुपं हे स्वनिगः लगायत येँया निवासीत स्वाभिमानकथं थःपिनिगु पहिचान सहित जीवन यापन यायेमाःगुया सुरुवाती कुतः खः धकाः धायेफइ । स्वनिगःया मूल निवासीतय्गु स्वतन्त्ररुपं म्वाये दइगु हक अधिकार गुकथं राज्यसत्तां कुण्ठित यानाच्वंगु दु उकिया विरुद्ध थुज्वःगु सोचया आवश्यकता दइ । स्वनिगःया आदिवासीतय्सं थःपिनिगु वस्ती विकास गुकथं जुइफइ धयागु बिचाः वैज्ञानिक अध्ययन लिपा पित बीगु व आः थनया आदिवासीतय्सं थःपिनिगु सम्पदा थःपिंसं हे सरक्षण याइन धयागु ग्याःचिकुया प्रस्फुटन उपत्यका विकास प्राधिकरणया धापू खः धयागु खँय् नं थनया आदिवासी जनजाति व मूलवासीतय्सं बिचाः यायेमाःगु ई वःगु दु ।

स्थानीय सरकारया अस्तित्व संविधानं हे प्रत्याभूत यायेधुंकूगु सन्दर्भय् आः वं थ्वं पंगः थनेगु सोचया विकास मयाःसां जिल धकाः सन्देश बीगु क्रमय् येँ महानगरपालिकाया थ्व प्रेस सम्मेलन अति हे महत्वपूर्ण खनेदु । थुकथं हे स्वनिगःवासीतय्गु निंतिं हाथ्याकथं खने दयाच्वंगु गुथि संस्थानया भूमिकायात कयाः नं आः सः तयेमाःगु ई वःगु दु । स्वनिगःया आदिवासीतय्गु गुथिया जग्गा जमिन फुक्कं सरकारीकरण यानाः थनया मौलिक कला सम्पदा संस्कृति व जात्रानखःयात हे प्रत्यक्ष प्रभावित यानाच्वंगु थुगु संस्थाया आवश्यकतायात कयाः न्ह्यसः थनेमाःगु ई वःगु दु । आः स्थानीय सरकारया अस्तित्व पिदनेधुंकाः थनया स्थानीय मनूतय्सं फयाच्वंगु समस्या, संस्कृति सम्पदाय् वयाच्वंगु संकट समाधानया निंतिं नं येँ महानगरपालिका अधिकार सम्पन्न निकायकथं पिहां वयेमाःगु आवश्यक दु । आः येँ महानगरपालिकां ल्ह्वंगु पलाः मात्र ख्याः मजुइमा ।