मसिउ धाये दइमखु !
हाकनं । यलया वटुक भैरवय् बुल्डोजर आतंक, आक्रमणया बुखँ वल । सरकारं सिउ थथे परम्परागत सम्पदायात म्हासे यायेगु, स्यंकेगु ज्यां जनता आक्रोशित जुइ । तर जनताया संवेदनशीलतायात छुं चिउताः मतसे छाय् सलंसः दँनिसें दयाच्वंगु सम्पदाप्रति सरकार असहिष्णु जुइ ? छाय् बैरी जुयाः पिहां वइ ? थौंकन्हय् थाय्थासय् च्वंगु मूल्यवान, महत्वपूर्ण सम्पदातय्त मिखा तिसिनाः लिना छ्वयेगु दुस्साहस सम्बन्धित अधिकारीतय्सं याना हइ । थ्व तसकं हे चिन्तनीय विषय जुइ ।
स्वनिगःया महत्वपूर्ण ऐतिहासिक, पुरातात्विक, सांस्कृतिकया थाय्बाय्, देगः, छेँत आखिर स्वयम देय्या हे गौरवया विषय खः । थुकिया संरक्षण यायेगु देय्या दायित्व जुइमाःगु खः तर तसकं हे दुःखया खँ । थौंकन्हय् राष्ट्रयात हे गौरवया थां जुयाच्वंगु अमूल्य सम्पदा, वस्तुतप्रति ल्ययाः ल्ययाः निर्मम प्रहार जुयाच्वंगु दु । थज्याःगु कुकृत्यप्रति आधिकारीक तहया हे मनूत संलग्न, सक्रिय ।
स्वनिगःया वासिन्दात थुकिं तसकं दुःखित जुयाच्वंगु दु । इमित चिन्तित याना बिउगु दु । अझ कला, संस्कृतिया दृष्टिकोणं अतिकं महत्वपूर्णगु, तःमिगु गां–गांयापति नं विकासया नामय् गिद्ध मिखां स्वयेगु प्रवृत्ति नं उतिकं हावी जुया वयाच्वंगु दु । स्वनिगःया सांस्कृतिक, ऐतिहासिक, धार्मिक, पुरातात्विक ल्याखं महत्वपूर्ण अले कलात्मक धुकूयात सुचुकाः स्वनिगःया कंकाल यायेगु गोप्य अभियान न्ह्यानाच्वंगु दु ला ? आशंका स्वनिगःवासीतय् मनय् व्याप्त जुया वयाच्वंगु दु ।
थौं नेतातय्सं राष्ट्रवादया खूब बखान याइ ! तसलं राष्ट्रवादया भजन हाली । थज्याःगु तच्वःगु राष्ट्रवादया म्येँ थ्वयेकीपिंसं सम्पूर्ण देय्या हे संस्कृति, कला, बैभवयात नं राष्ट्रिय खंकेमाःगु खः । थुकिया संरक्षण यायेत जागरुक जुइमाःगु खः ।
येँ, यल, ख्वपया स्थानीय सरकारया प्रमुखत स्वनिगःवासीत हे खः । यल देय्या नगर प्रमुखजु यला नशा, नशा, सँ छपु छपुलिसे परिचितम्ह खः । अथे हे येँया नगर प्रमुख नं येँया हे स्थानीयवासी खः । स्वनिगःया कला, संस्कृतिया मुलय् ब्वलंम्ह । वय्कःपिं थःथःगु क्षेत्रया सांस्कृतिक, कला, सम्पदाया महत्वया विषय कनाच्वने माःपिं मखु ।
स्थानीय चाय् ब्वलंपिं नगरपितातय् कार्यकालय् हे थथे स्थानीय सम्पदात अलपत्रय् लानाः क्षत विक्षत जुइगु खःसा आः स्वनिगःवासीतय्सं सुयागु ख्वाः स्वयाः आशा यायेगु खः ? उपत्यकावासीत थौं विचलित अवस्थाय् लानाच्वंगु दु ।खतुं थौं नेतातय्सं राष्ट्रवादया खूब बखान याइ ! तसलं राष्ट्रवादया भजन हाली । थज्याःगु तच्वःगु राष्ट्रवादया म्येँ थ्वयेकीपिंसं सम्पूर्ण देय्या हे संस्कृति, कला, बैभवयात नं राष्ट्रिय खंकेमाःगु खः ।
थुकिया संरक्षण यायेत जागरुक जुइमाःगु खः । थौं उपत्यकाया कला, संस्कृति, सम्पदा ल्यंकेगु, उकियात म्वाकातयेगु खँय् स्वनिगःया स्थानीयवासीतय्सं जक चिउताः कयाच्वनेमाःगु दु । स्वनिगःवासीतय्सं थौं स्थानीय सम्पदा, संस्कृतिप्रतिया दुव्र्यवहार, विनाशकार्यप्रति क्यंगु चिउताः, चिन्तायात इमिसं उकिया अःखः विकास विरोधी, प्रतिगामि धकाः आरोप बिया वयाच्वंगु दु ।
स्वनिगःया सम्पदा, सांस्कृतिक, कलात्मक बैभवया संरक्षण यायेमाल धकाः चिउताः क्यनेगु राष्ट्रिय सरोकारया विषय खः धकाः थःत राष्ट्रवादी धायेकाच्वंपिं नेवाःतय्सं छाय् थौं थुइके मफुत ? छाय् अःखः इपिं सकलें सुम्क ? अझ स्थानीय सम्पदा संरक्षणया खँ ल्ह्वनीपिं स्थानीवासीतय्त हे संकीर्ण, राष्ट्रया आधुनिकीकरणया विरोधी, पंगः खंकी ।
थथे स्वनिगःया महत्वपूर्ण सम्पदात छता निता, छता निता यायां स्यंका छ्वयेगु, न्हंकेगु ज्यायात इलय् हे पनेमाः । सरकारं देय्न्यंकंया सम्पदा संरक्षण यायेगु खँय् क्वातुगु व स्पष्ट नीति हयेमाः । कानूनत दयेकेमाः । कानूनया पालना यायेमाः । पालना याकेमाः ।वटुक भैरवया देगःसं लँ तब्या यायेत्यंगु खँयात कयाः यलया मेयर भाजुयात न्यंगु इलय् मेयर भाजुुं ‘थः थ्व विषयय् अनभिज्ञ’ धयादिल हँ ! गुगुं नं विकास निर्मााणया ज्याय् केन्द्रीय स्तर व राज्य स्तरं याःगु जूसां उकिया सूचना वा जानकारी स्थानीय सरकारयात दयेमाः ।
अझ थज्याःगु विकास निर्माणय् स्थानीय सरकारलिसे समन्वय यानाः यायेमाः ।अन्यथा स्थानीत सरकार निरीह जुइ । नां जकया स्थानीय सरकार जुइ । सम्पदा संरक्षणया जिम्मा स्थानीय सरकारं पूर्णरुपं कायेमाः । च्वय्या तहया सरकारया, शासन व्यवस्थाया हस्तक्षेपकारी भूमिकायात पनेमाः । मसिउ धाये दइमखु ।
LEAVE YOUR COMMENTS