स्वास्थ्य शिक्षा निःशुल्कया खँ

समाजवादी मुलुकय् स्वास्थ्य व शिक्षा निःशुल्क जुइ । अस्पतालय् वासः यायेगु निंतिं दां पुले माली मखु । नापं शिक्षा हासिल यायेत नं सरकारं थीथी कथंया विद्यालय व विश्वविद्यालयया बन्दोबस्त यानातःगु दइ । अझ गुलि अप्वः आखः ब्वन वयात छात्रबृत्ति धकाः दां बीगु नं चलन दु । चीन, लाओस, भियतनाम, क्यूबा थेंज्याःगु देसय् थज्याःगु बन्दोबस्त दु ।

झीगु देय् नापसं हे च्वंगु जःलाखःला देय् चीनय् स्नातक ब्वनीपिं विद्यार्थीतय्त आः हे नं नेपाःया नीन्याद्वः तका दां लय्लय् पतिकं बियातःगु दुसा स्नातकोत्तर तहय् ब्वनीपिंत ला लय् न्यय्द्वः तका दां सरकारं अनुदान बियातःगु दु । उकिं हे उमिसं विश्वविद्यालयया थःगु हे छात्राबासय् च्वनाः नयेगु, पुनेगु व माःमाःगु खर्च यायेगु बन्दोबस्त जुयाच्वनी ।

थथे आखः ब्वने धाःतले उमित छुं नं कथं व्यवसाय यायेमाःगु, ज्या यायेमाःगु अनिवार्य याइ नं मखु । अझ ज्या याःगु सिल धाःसा वा व्यावसायिक रुपं आम्दानी याःगु सिल धाःसा कारवाही तकं जुइगु वा छात्रबृत्ति रोके याये फइगु तकं प्रावधान तयातःगु दु । समाजवादी व्यवस्थाय् पलाः छीगु शुरु जुल धाःसां झीगु देसय् आः तकं शिक्षा व स्वास्थ्य सेवा निःशुल्क यायेफुगु मदुनि ।

अस्पतालय् वंसां छुं छुं निश्चित वासः बाहेक फुक्क हे धइथें वासः यायेत खर्च कायेगु यानाच्वंगु दु । दकलय् अप्वः खर्च यायेमालीगु धइगु हे विरामी जुइबलय् खः । थःगु जिन्दगीभर कमे यानातःगु कमाई नं बिरामी जुइवं, बुराबुरि जुइवं वा रोगं थीवं लाबलां वा दँबदँ हे फुइगु पूँजीवादी देय्तय् जनताया नियति खः ।

थथे सारा जनतां खर्च याये मफइगु जूगु कारणं शिक्षा व स्वास्थ्य थेंज्याःगु जनताया जिउ ज्यानलिसे सम्बन्धित विषययात निःशुल्क व अझ अनिवार्य यायेमाःगु प्रावधान समाजवादी देसय् दइगु खः । तर नेपालय् वर्तमान इलय् समाजवाद उन्मुख संविधान तयार जुलं नं थ्व सुविधा धाःसा मदुनि ।

सारा जनतां खर्च याये मफइगु जूगु कारणं शिक्षा व स्वास्थ्य थेंज्याःगु जनताया जिउ ज्यानलिसे सम्बन्धित विषययात निःशुल्क व अझ
अनिवार्य यायेमाःगु प्रावधान समाजवादी देसय् दइगु खः ।

नां जक समाजवाद उन्मुख जुयां जनतां सुविधा चूलाके फइ मखु । नां गणतन्त्र जूसां थन सामन्ती व्यवस्थाया अवशेष ल्यं हे दयाच्वंगु दनि । आः नकतिनि हे जक चिकित्सा विधेयक पारित यातं नं निःशुल्क स्वास्थ्य सेवा चूलाइगु बन्दोबस्त कायम याये मफुत । उकिं विधेयक समाजवाद उन्मुख मखुसें पूँजीवादीतय्त हे जक फाइदा याइगु व नेपाली कांग्रेस व नेकपां हे जक फाइदा काये खनीगु विधेयक वा कानून जुयाः पिहां वइगु खनेदुगु दु ।

ध्यबा कमे यायेत पसः तये थें अस्पताल चायेकाः, नर्सिङ होम चायेकाः वा निजी अस्पताल चायेका फाइदा कयाच्वंपिं धनाढ्यतय्त थप तःमि यायेगु नीति आः नकतिनि जक सदनं पारित याःगु दु । उकी गनं निःशुल्क स्वास्थ्य सेवा प्रदान याये धइगु प्रावधान उल्लेख जुयाच्वंगु मदु । शिक्षा व स्वास्थ्य निःशुल्क यानाच्वंगु थीथी देय्या अनुकरण उगु विधेयकं याये मफुत ।

जनताया हि चःतिं हे अस्पताल व थीथी कथंया विद्यालय व ततःधंगु विश्वविद्यालयत निर्माण याइगु खः । द्वलंद्वः रोपनी जनताया बुँ नष्ट यानाः किपुली २०१६ सालं त्रिभुवन विश्वविद्यालयया भवनत दयेकूगु खः । जनतां वा सयेका छ्व बाली सयेकाः बाली दुकयाच्वंगु बुँयात कृषकत ह्वाँय् ह्वाँय् ख्वयेक, गुलिसिनं आत्महत्या तकं यायेमाःगु अवस्था ब्वलंक अधिग्रहण याःगु खः ।

थथे जूगु इलय् जनता द्यांलानाः पंचायती व्यवस्थाया छुं मनूत धाःसा उगु जग्गा अधिग्रहणया कारणं मालामाल जूगु नं खने दुगु खः । थथे स्वयेगु खःसा विकासया नामय् वइगु गुलिं चीजं झीगु थासय् आपालं मनूतय्गु विनाश नं यानावंगु खनेदु ।

आः नं थीथी थासय् अस्पताल, थुलि बेडया निजी अस्पताल धाधां अत्यधिक रुपं अस्पताल चायेकेगु याना हयेवं स्वनिगः दुने झिदँ तक न्हूगु अस्पताल चायेके हे मदइगु कथं सरकारं छगू कथं नियन्त्रणया भूमिका म्हितेत स्वःगु खः । उकिया लागिं जक चिकित्सा विधेयक न्ह्यब्वयाः सदनं पारित यायेगु कासा म्हितूगु खः ।

छखे विकासया नामं जग्गा हडपे यानाः किसानतय्त विनाश यायेगु हे स्वयाच्वंगु दुसा मेखे शोषक वर्गयात प्रश्रय बियाः सरकारं अस्पताल, कलेज नापं विश्वविद्यालयत स्वीकृति बियाः निजीकरणयात बढावा बियाच्वंगु दु । उकिं गरिब जनताया मस्त आखः ब्वनेगु स्थिति तकं मदु । बाध्य जुयाः थन आखः ब्वनेगु स्थिति मदया अरबया ५० डिग्री सेल्सियसय् ज्या याः वनेत बाध्य जुयाच्वंगु दु ।

झीथाय् नं यदि मित्रराष्ट्र चीनय् थें आखः ब्वनीपिंत निश्चित तलब भत्ताया व्यवस्था यानाः थीथी कथंया अनुसन्धान व अध्ययनय् जोड बीगु खःसा न्यय्दँ लिपा व सछिदँ लिपा जुइबलय् थ्व देय् शिक्षित वर्गया उर्बर भूमि जुयाः संख्यात्मक व गुणात्मक रुपं देश सवल जुया वनीगु खइ ।

थन उत्पादनशील जग्गाय् लँ, बस्ती व थीथी कथंया निर्माण यानाः ल्याय्म्ह शक्तियात बेरोजगार यानाः विदेशीया दास यायेगु प्रबृत्ति अप्वयाच्वंगु दु । झीगु देसय् हे शिक्षा व स्वास्थ्यया बांलाःगु बन्दोबस्त जूगु जुल धाःसा पिने वनाः ब्वनेत बाध्य जुइ मखु । आः ला थन हे ब्वनेफुगु गुलिं चीज नं पिने वनाः ब्वनेगु चलन वयाच्वंगु दु ।

शिक्षा, स्वास्थ्य निःशुल्क मदुगुलिं उगु चलन अप्वयाच्वंगु खः । थन ब्वनीपिंत नं छुं कथं हे फि पुले म्वालीगु यानाः फःसा सरकारं उमित छात्रबृत्ति कथं भचा भचा दां जक जूसां व्यवस्था यानाः अध्ययन, अध्यापन याकेगु बन्दोबस्त याना तयेगु खःसा कन्हय् देय् नं छक्वलं विकास जुइगु व थःगु श्रम थःपिनि हे देसय् प्रयोग जुइगु खनेदु ।

थ्व इलय् पिनें सयेका वःपिं मनूत नेपाः लिहां वयाः सेवा याये मययेकाच्वंगु दु । छाय् धाःसा थ्व देसय् पिने ज्या यायेबलय् थें आर्थिक लाभ नं दइमखु । अले थन ज्या यायेगु ह्वःताः चूलाइगु नं म्हो हे जक सम्भावना दु । पिने जूसा यदि बांलाक पास जूम्ह बिद्यार्थी जुल धाःसा विश्वविद्यालयय् थ्यंक वा आखः ब्वनाच्वंगु कलेजय् थ्यंक वयाः नं उम्ह शिक्षित जनशक्तियात रोजगारी बी ।

नेपाः छगू ल्याखं गरिब, दरिद्र जुयाच्वंगु मू कारण मध्ये शिक्षा लिपा लाःगुलिं नं खः । थन शिक्षा छगू जक बांलाक प्रदान यायेगु खःसा मेमेगु चीज थः थम्हं हे मिले जुयावनी । भिंगु शिक्षां भिंगु जनशक्ति तयार जुइ । अले थन गुकथं विकास यायेमाः, छु यायेमाः धइगु उगु जनशक्तिं तिफ्याइ ।