ने. सं. ११४४ कौलाथ्व चौथी -

छगू हे समुदाययापिं मुख्यमन्त्री ?

देशय् संघीय व्यवस्था वल, प्रदेशत निर्माण जुल, प्रदेश प्रमुखत नियुक्त यायेगु ज्या जुल, अस्थायी राजधानी क्वःछीगु ज्या नं जुल । प्रदेशतय् मुँज्या च्वनेगु ज्या नं सुरु जुइधुंकूगु दु । आः पाः वःगु दु उगु प्रदेशया नामाकरण यायेगु । अले अज्याःगु प्रदेशया मुख्यमन्त्री, सभामुख व उपसभामुख ल्ययेगु । प्रदेशया मन्त्रीमण्डल ल्ययेगु ज्या वयां लिपा तिनि जुइगु जुल । समावेशी नेपाः निर्माण यायेगु ताः तयाः माग जूगु संघीयताया दुने आः प्रदेशतय् नामाकरण गज्याःगु जुइगु व अन नेतृत्व याइपिं मुख्यमन्त्रीत छु समुदायं प्रतिनिधित्व याइ धइगु चर्चाया विषय जुयाच्वंगु दु ।

न्हय्गू प्रदेश अर्थात सप्तरंगी धकाः व्याख्या जुयाच्वंगु इलय् न्हय्गू प्रदेशया नेतृत्वकर्ता सप्तरंगी अर्थात थीथी जाति समुदायया जुइ वा जुइ मखु ? प्रदेशया नामाकरण ऐतिहासिक पहिचानया आधारय् जुइगु खः वा मखु ? थ्व आःया दकलय् प्रमुख न्ह्यसः खः । नेपाःया संविधानय् देय् समावेशी जुइगु धकाः न्ह्यथनातःगु जूसां प्रदेश निर्माणया इलय् छगू प्रदेशय् बाहेक मेगू फुक्कं प्रदेशय् छगू हे जाति व समुदायया वर्चश्व दइ कथं सिमांकन जुइवं नामाकरणया विषय व मुख्यमन्त्रीया विषय नं अथे हे जुइगु जकं खःला धकाः शंकाया मिखां स्वयेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । प्रदेशतय् न्हापांगु मुँज्या लिपा प्रमुखत मुख्यमन्त्रीया विषयय् जुयाच्वंगु चर्चा परिचर्चां थुगु खँयात अझ अप्व बः बियाच्वंगु दु ।

मेमेगु देशय् जूसा चुनाव न्ह्यः प्राय फुक्कं दलतय्सं थःथःगु राजनीतिक पार्टीपाखें मुख्यमन्त्रीया प्रत्यासी घोषणा यानाः चुनावय् वनेगु याइ । नेपाःया सन्दर्भय् सायद थ्व न्हापांखुसी जूगुलिं थज्याःगु अनुभव मदुगु जुइफु । तर आः वयाः मुख्यमन्त्रीया निंतिं हानथाप जुइगु ज्या धाःसा शुरु जूगु दु । चुनाव न्ह्यः न्हय्गू प्रदेशय् थीथी जाति समुदाययापिं प्रतिनिधित्व जुइगु कथं मुख्यमन्त्री जुइमाःगु खँ प्रायः फुक्क दलतय्सं बः बियाच्वंगु खः । आः मुख्यमन्त्री पदया निंतिं जुयाच्वंगु हानथापं चुनाव न्ह्यः क्यंगु प्रतिबद्धतायात ल्वाप्पा नकेत्यंगु संकेत क्यनाहःगु दु ।

प्रदेश नम्बर २ लय् मधेश केन्द्रित दलतय् बहुमत दुगुलिं उगु क्षेत्रय् मधेशी समुदायपाखें मुख्यमन्त्री व सभामुख जुइगु खँय् शंका मदु । मेगु खुगू प्रदेशय् वाम गठबन्धनया बहुमत दुगुलिं अन मुख्यमन्त्रीया दाबेदार निगू दलपाखें जुइ । वाम गठवन्धनया सहमति कथं प्रदेश नम्बर १, ३, ४ व ५ य् एमालेयात मुख्यमन्त्री व ६ व ७ य् माओवादीयात मुख्यमन्त्रीया भागबन्डा मिले जुइधुंकूगु दु । प्रदेश नम्बर १ राई व लिम्बुतय् बाहुल्य जूगु ल्याखं अन निगू जाति मध्येयापिं मुख्यमन्त्री जुइमाःगु व थ्व एमालेया भागय् लाःगुलिं शेरधन राईया नां चुनाव न्ह्यवंनिसें चर्चा जुयाच्वंगु खः ।

अथेहे ३ नम्बर प्रदेश नेवाः व तामांगतय् बाहुल्य दुगु थाय् जूगुलिं थन निगू जाति मध्ये छगूयात मुख्यमन्त्री दयेकेमाःगु माग चुनाव न्ह्यःनिसें जूगु खः । एमालेया भागय् लाःगु थुगु प्रदेशय् मिसाम्ह व वरिष्ठताया आधारय् अष्टलक्ष्मी शाक्ययात मुख्यमन्त्री दयेकेगु अनौपचारिक निर्णय एमालेया प्रदेश कमिटीं तकं याःगु खः । अथेहे प्रदेश नम्बर ४ य् पृथ्वी सुब्बा गुरुङ वा किरण गुरुङ, ५ नम्बरय् शंकर पोखरेल, ६ नम्बरय् महेन्द्र बहादुर शाही व ७ नम्बर प्रदेशय् वीरमान चौधरीया नां न्ह्यःने वयाच्वंगु खः ।

थ्व ल्याखं प्रदेश नम्बर १, ३, ४ व ७ य् आदिवासी जनजाति समुदायपाखें मुख्यमन्त्री, २ लय् मधेशी समुदायपाखें, ५ य् ब्रम्हू समुदायपाखें व ६ लय् खस आर्य समुदायपाखें जुइगु अनुमान यक्वसिनं याःगु खः । समावेशिताया ल्याखं व संघीयतायात संस्थागत यायेगु निंतिं थुकिं बांलाःगु भूमिका म्हितीगु अनुमान याःगु खः । तर आः वयाः मुख्यमन्त्री ल्ययेगु इलय् न्हापा बहिष्करणय् लानाच्वंपिं आदिवासी जनजाति समुदाययात हानं छक्वः हाथ्या बीगु ज्या यानाहःगु दु । एमालेया कोटाय् लाःगु १ नम्बर प्रदेश व ३ नम्बर प्रदेशय् पार्टी दुनेया गुटबन्दीया कारणं आदिवासी जनजाति समुदायया प्रतिनिधितय्त थाकुइगु खने दयावःगु दु ।

प्रदेश नम्बर १ य् शेरधन राईयात भीम आचार्यं व प्रदेश नम्बर ३ य् अष्टलक्ष्मी शाक्ययात राजेन्द्र पाण्डें हाथ्या बियाच्वंगु दु । थज्याःगु इलय् पार्टी नेतृत्वपाखें सर्वसम्मति यायेगु कुतः स्वयां चुनावय् वनाः संसदीय दलया नेता ल्ययेगुपाखे वनेगु मनस्थिति दयेकाच्वंगु दु । यदि चुनाव जूसा निगुलिं प्रेदशय् ब्रम्हूत त्याइगु सम्भावना अप्वः दु ।उखे माओवादीया कोटाय् लाःगु प्रदेश नम्बर ७ य् थारु समुदायया मुख्यमन्त्रीया चर्चा जुयाच्वंगु इलय् पार्टीया प्रदेश ज्याकुथिं त्रिलोचन भट्टया नां सिफारिश याःगु दु । थ्व ल्याखं सप्तरंगी धयाच्वंगु न्हय्गू प्रदेश मध्ये न्यागू प्रदेशया मुख्यमन्त्री ब्रम्हू–खस आर्य समुदाययापिं हे जुइगु संकेत वःगु दु ।

थज्याःगु अवस्था वःसा देय् संघीय व्यवस्थाय् वंसां अन सप्तरंगी मखु हानं नं न्हापा थें छगू हे रंगया जक जूवनी ।कन्हय् मुख्यमन्त्री सु सु जुइगु खः झीसं छुं ई दुने स्वये खनी । तर थज्याःगु अवस्था वःसा दकलय् अप्वः थीथी पार्टीइ थःगु ज्यान पानाः लगे जुयाच्वंपिं कार्यकर्तातय्सं बिचाः यायेमाः । उकी मध्ये नं दकलय् अप्वः बिचाः यायेमाःगु दु नेवाः लगायत आदिवासी जनजातितय्सं । थःगु अमूल्य ई पार्टीया निंतिं फ्यानाच्वंसां कन्हय् थःगु हे लागाय्, थःगु हे बाहुल्यता दुगु क्षेत्रय् तकं प्रमुख पदया निंतिं मेपिंत हे प्राथमिकताय् लाकी । थःगु जाति, समुदाय, भाषा व ऐतिहासिक पहिचानयात सम्मान क्यनी मखुसा पार्टीया कार्यकर्तातय्सं बिचाः यायेमाः कि थःगु भविष्य बारे अज्याःगु पार्टीं केवल खेलवाड जक यानाच्वंगु दु ।