भुखाय्या स्वदँ पुनर्निर्माण धाःसा सुस्त
तःभुखाय् ब्वःगु नं स्वदँ फुत । भुखाचं स्यंकूगु, ध्वस्त याःगु यक्व भौतिक संरचनात अझ नं पुनर्निर्माण जूगु मदु । यक्व धनजन क्षति जूगु उगु भुखाय्या लुमन्तिइ वंगु बैशाख १२ गते सरकारी व निजीस्तरय् नं यक्व ज्याझ्वःत यानाः भुखाचय् मदुपिंत लुमंकेगु, भुखाचं स्यंकूगु भौतिक संरचनात पुनर्निर्माण यायेगु भाषण बिल । थुकी हे थःगु कर्तब्य क्वचाःगु विश्वास याइपिं नं यक्व दु ।
भुखाचं मदुपिं ला मदया वन तर स्यंगु भौतिक संरचनात मध्ये जनताया निजी छेँ, ऐतिहासिक, सांस्कृतिक व धार्मिक सम्पदात व सरकारी भवन, सरकारी÷सामुदायिक शैक्षिक संस्थात मध्ये अझ नं यक्व पुनर्निर्माण पियाच्वंगु दनि । थुकी मध्ये स्वनिगःया थीथी वस्ती दुनेया छेँत गुलिं पुनर्निर्माणया क्रमय् दु गुलिं अझ नं साःगाः पाःताःया अवस्थाय् जक मखु कि टहराय् हे वास च्वनाच्वंपिं नं यक्व दनि ।
थुकथं हे भुखाचं दुंगु येँ यल व ख्वपया पुलांगु दरवार क्षेत्रया ऐतिहासिक सम्पदात, स्वयम्भू पशुपति लगायत यक्व देगः, विहारया नं पुनर्निर्माण गुलिं शुरु जुयाच्वंगु गुलिं न्ह्या हे मन्ह्याःगु अवस्थाय् नं दनि । थुकी मध्ये भुखाचं दुंगु ऐतिहासिक, धार्मिक व सांस्कृतिक सम्पदात छन्हु लिपा वा छन्हु न्ह्यः धस्वाइगुली शंका मदु तर जनता च्वनेमाःगु छेँत गबले पुनर्निर्माण जुइ धइगु एकीन याये फइगु अवस्था मदु ।
उकी नं भुखाचं स्यंकूगु निज छेँत मध्ये गुच्चमुच्च च्वनाच्वंगु विशेष यानाः नेवाःतय् वस्तीया छेँत पुनर्निर्माणया खँ जक मखुकि थ्व वस्तीयात आधुनिकता कथं सुविधा दइगु अले नेपाःया मौलिक वास्तुकला नं खनेदइ कथं पुनर्निर्माण यायेगु अवसर भुखाचं बिउगु खः । तर दुर्भाग्य धायेमाः सायद थ्व अवसरयात सदुपयोग यायेगु ई पुला वन । थुज्वःगु वस्ती दुने धमाधम निजी छेँत पुनर्निर्माण नं जूगु खने दत तर उकी नेपाःया मौलिकता व आधुनिक सुविधा बीत अःपुइगु योजना घाकाः पुनर्निर्माण जूगु मदु ।
दुर्भाग्य धायेमाः सायद थ्व अवसरयात सदुपयोग यायेगु ई पुला वन । थुज्वःगु वस्ती दुने धमाधम निजी छेँत पुनर्निर्माण नं जूगु खने दत तर उकी नेपाःया मौलिकता व आधुनिक सुविधा बीत अःपुइगु योजना घाकाः पुनर्निर्माण जूगु मदु ।
भुखाचं प्रभावित जूपिंत सरकारं निगू लाख अनुदान बीगु धाःसां उगु अनुदान कयाः छेँ दनेत सरकारी प्रक्रिया सहज मजूगुलिं छेँ दनेत सरकारं बिउगु न्हापांगु किस्ता कयाः नं छेँ दनेगु शुरुवात याये मफुपिं यक्व दु । थुकथंया थाकुगु व असहज प्रकृयां यानाः भखाचं प्रभावितपिंत छेँ दनेत बैंकं बी धाःगु सहुलियत दरया त्यासा काःपिं नं पतिंचाय् ल्याखायेत हे मगाः ।
गुलि थासय् भुखाचं ध्वस्त जूगु वस्तीयात आधुनिक कथं सुविधा सम्पन्न व योजनावद्ध रुपं दयेके फइगु अवसर नं पुनर्निर्माण प्राधिकरणया दुरदर्शिताया अभावं गुमे जूगु दु । नेवाःतय् घनावस्ती दुथाय् भुखाचं ध्वस्त याःगु वस्ती एकीकृत आवास योजना दयेकाः आधुनिक सुविधा सम्पन्न व नेपाःया मौलिक वास्तुकला खनेदयेक पुनर्निर्माण याये फइगु अवसर नं मंत ।
भुखाय् मात्र विनास जक मखु थ्व छगू वस्ती विकासया आधुनिक रुप बी फइगु मौका नं खः । तर दुर्भाग्य थ्व मौकायात सरकारया अदूरदर्शिताया कारणं उपयोग याये फइगु अवस्था मंत । नेवाःतय् गुचमुच्च च्वनाच्वंगु शहर बजारय् लानाच्वंगु भुखाचं प्रभावित छेँत एकीकृत आवास दयेकेगु माग जनस्तरं हे पहल जुयाः सक्रियता क्यंसां पुनर्निर्माण प्राधिकरणया अदूरदर्शिताया कारणं न्ह्यःने मवन ।
प्राधिकरण मात्र जागीरदारतय् कारखानाय् हिल । भुखाचं प्रभावित जिल्लाय् आधुनिक सुविधा बी फइगु कथं पूर्वाधार सहितया शहर वस्ती विकास यायेगु दृष्टिकोण हे योजनाविद् व प्राधिकरणया नेतृत्वकर्तायाके खनेमदु । प्राधिकरण धइगु मात्र अनुदान बीगु सम्पदा पुनर्निर्माणय् सहजीकरणय् जक सीमित जूगु खनेदत ।
येँ, यल व ख्वपया पुलांगु दरवार क्षेत्र आः जक मखु विश्व सम्पदा धलखय् तये न्ह्यः हे थुकिया प्रख्याती व लोकप्रियता यक्व दु । विश्व सम्पदा धलखय् लानाः महत्व अप्वःगु मखु । नेपाःया मौलिक कला कौशल खने दइगु वृहत्, ऐतिहासिक सम्पदा जूगुलिं विश्व सम्पदा सूची लाःगु खः । विश्व सम्पदा सूची लाःगुलिं जक पुनर्निर्माण यायेमाःगु मखु । थ्व सम्पदात नेपाःया मौलिक विश्वया नमूना धार्मिक सांस्कृतिक रुपं तसकं महत्वपूर्ण जूगुलिं पुनर्निर्माणय् ध्यान बीमाःगु खः ।
थनया थुकथंया वास्तुकला मेगु देसय् मदु । थ्व नेपाःया थःगु हे इन्डिजिनस वास्तुकला खः । थुकथंया वास्तुकला नेपालय् जक दु भारत व चीनय् तकं मदु । मेमेगु देसय् स्वयेगु खःसा भारतय् दुगु सम्पदाया वास्तुकला पाकिस्तानय् नं खनेदु । चीनय् दुगु वास्तुकलानाप कोरिया जापानया वास्तुकला ज्वः लाइ ।
थाई, म्यान्मार, लाओस, कम्बोडियाया वास्तुकला थवंथवय् ज्वःलाः तर नेपाःया स्वनिगःया लाय्कुया सम्पदात, देगः, बौद्ध स्तुपाया वास्तुकला नेपालय् जक स्वये दइ थ्वनाप ज्वःलाःगु सम्पदा मेमेगु देसय् लुइके फइ मखु । नेपाःया थुकथंया वास्तुकला आःया मखु झण्डै झिंनिगूगु शदिं निसेंया खः । थ्व स्वयां नं पुलांगु लिच्छवीकालीन सम्पदाया ब्याखा इतिहासय् न्यने दुसां मिं नयाः, आक्रमणय् लाना मदु तर लिच्छवीकालीन चीभाःत धाःसा आःतकं दनि ।
भुखाचं थुकथंया सम्पदात नं यक्व नष्ट याना वन । थुकी मध्ये एकदम महत्वपूर्णगु काष्ठमण्डप देगः लगायतया यक्व देगःत पुनर्निर्माणया हल्ला जक जुल ज्या मजू । गुलि थासय् अमेरिका, चीनं पुनर्निर्माणया जिम्मा काःथाय् ज्या नं शुरु जूगु दु । तर नेपालं हे दयेके धकाः धाःगु यक्व सम्पदात दयेकेगु शुरुवात तकं मजूगु घटनां झीगु क्षमताय् न्ह्यसः थनेगु याः ।
सम्पदाया पुनर्निर्माण मात्र पुनर्निर्माणय् जक नं सीमित जुइ मजिउ । थ्व पुनर्निर्माणं नेपाःया मौलिक वास्तुकलाया निर्माण प्रविधिनिसें यक्व खँय् अनुसन्धान यानाः थुकियात विश्वविद्यायलयया सम्पत्तिया रुपय् अध्ययन अनुसन्धान यानाः प्रतिवेदनत तयार यायेफुसा लिपा लिपा तकं झीगु वास्तुकलाया संरक्षणय् आधुनिक इन्जिनियरिङ अध्ययनया विषय दुने दुथ्याके फइ । थुकिं यानाः थुकथंया सम्पदाया वास्तुकला, इन्जिनियरिङ विषयय् नेपालय् बिस्कं हे इन्जिनियरिङ यानाः जनशक्ति निर्माणय् तःधंगु भूमिका म्हितेफइ । तर थुज्वःगु खँय् नं खास हे ज्या जूगु खने मदु । ख्वप नगरपालिकां ख्वपः इन्जिनियरिङ कलेजनाप जानाः थुकथं अनुसन्धान यानाः पुनर्निर्माण यानाच्वंगु न्यनेदु । थुकथंया पहलकदमीयात च्वछायेमाः ।
LEAVE YOUR COMMENTS