पन्नारत्न महर्जन
वा पीगु ज्यायात सिनाज्या धाइ । गुलि गुलिसिनं सिन्हाज्या धकाः नं धायेगु याः । सिनाज्या यानाः वा पिनाः वा सयेकेगु याइ । न्हिथं नयेगु जा बजि वां दयेकेगु याइ । नेपाः मनसुन लःफय्या क्षेत्र दुने लाःगु थाय् खः । थनया अप्वः भूभागय् वा पीगु याइ । थनया मू बालि कथं वायात कयातःगु दु । थीथी कथंया अन्न मध्ये वायात मू अन्न कथं नालातःगु दु । नेवाः समाजय् थीथी कथंया संस्कृति व सांस्कृतिक व्यवहारय् वायागु महत्वपूर्ण भूमिका दयेगु याः ।
वा पीगु ज्या यायेत मेमेगु ज्या यायेबलय् थें जक यानाः मगाः । थुकियात थीथी कथंया ज्वरजाम यायेमाः । सिनाज्या यायेत लः दयां जक नं मजिउ । नसा त्वँसाया नं बन्दोबस्त यायेमाः । सिनाज्यां बजि नकीबलय् भ्वय् नके थें थीथी कथंया ल्वसा घासा तयाः नकेगु चलन दु । धूचापतिकं थ्वँ अय्लाः नं त्वंकेगु याइ । थ्वँ अय्लाः त्वंकीबलय् न्हापा न्हापा चिग्वः कय्गू फ्वयाः चिल्लुक वालाः द्वला जायेक ल्वसा बीगु याइ । चिलुयाः नये मफुतकि बुँइतुं ह्वलाछ्वइ । थथे ह्वलीगु बस्तु बुँयात अदृश्य कथं साःया रुपय् परिणत जुइ । थुकिं चाया गुणस्तर थातं लानाः फसल अप्वयेकेत ग्वाहालि याइ । सिनाज्याबलय्यात माःगु दक्वं सरसामान वापीगु स्वयां न्ह्यः हे ज्वरजाम यायेगु याइ ।
सिनाज्या थाकुगु ज्या मध्ये छगू खः । इलय् याये मफुत धायेवं फसल बांलाइ मखु । वा वयाः लः दतकि यायेमाः । सरसामान ज्वरजाम यायेगुं निसें लः कुनेगु, बुँ तयारि यायेगु व पुवाचा दयेकेगु आदि ज्या यायेगु सितिमिति कथंया ज्या मखु । थज्याःगु दक्वं कःघानाः ज्या यायेत शारीरिकया लिसें आत्मबल नं उतिकं बल्लायेमाः । अथे जुयाः थज्याःगु ज्या याइपिंत हौसला बीफत धाःसा ज्या बांलानाः फसल अप्वयेकेत ग्वाहालि जुइ धयागु मनसायं असारं वा पीगुलि सकलें सहभागि जुइगु यानातःगु धकाः धायेगु याइ । थुलि जक मखु मनोभावनात्मक रुपं प्रशय बियाः दछियंकं नयेमाःगु अन्न वा पीगु ज्यायात मेमेगु पाखें नं हौसला बीगु ज्या यानातःगु दु । असारया १५ गतेयात महत्व बियातःगु थज्याःगु हे हुनिं खः । थुकुन्हुया दिनय् नोकर चाकर तयाः ऐस आरामं क्वथाय् च्वनाः मोज मज्जा यानाच्वंपिं तकं गमलाय् हे जक नं छचु निचु जक जूसां वा पीमाः धकाः पीगु याइ ।
बखत सिकं लिपा पिनागु वां फसल बांलाक बीमखु । असार महिनायात वा पीगु बखत कथं कयातःगु द । असारया बा वनाः नं वा पी मफुत धायेव लिपा लात धायेगु याइ । थ्व हिसाबं मेबलय् मपिउसां असार १५ गते छकः जक जूसां वा पीमाः धायेगु यानातःगु धकाः धायेगु याः । थुकियात लुमंके कथं थुकुन्हु वा पीबलय् धौबजि नयेगु यानातःगु धकाः नं धायेगु याः ।
वा पीत थीथी कथं सांस्कृतिक व सामाजिक रिति नं यायेगु याइ । वा पीन्ह्यः पिनागु वा सल्लफल्लं ब्वलनाः फसल यक्व दयेमाः धयागु आशिकाः यानाः थःपिनि इष्टदेवपिंत पुजा यायेगु याइ । खुसि सिथय् बुँ दुपिंसं खुसिं बुँ मस्यंकेमा धयागु आसयं क्वँय्ना गणेद्यःयाथाय् कलः वनेगु याइ । द्यःबुँ दुगु फाँटय् फाँटया सकलें जानाः न्हापालाक द्यःबुँइनिं वा पीगु याइ । थथे याइबलय् थःपिनि पिनागु वा नं बांलानाः यक्व वा सइ धयागु मनोभावनात्मक आस्था काइ । वा पीत दिं ज्वनीबलय् ल्हाः च्वःम्हेसित न्हापा पिकेगु याइ । वा पी क्वचाल धायेवं छगू कुनय् पुवाचा छम्हू पिनाः दाहाः थुनेगु याइ । दाहाः दयां दछि छेँया म्हयाय्मचा मदुसा छम्ह मिसाम्हं थःपिनि इष्टदेव बाय् मूल द्यः पाखे स्वयाः थुनी । गुलि गुलिसियां वापी क्वचाःगु दिनय् मसला नकेगु नं याइ । दाहाः थुने धुनेवं बुँ अथवा चायात सम्मान याये ज्वलं छम्हं मेम्हेसित चायागु सिन्हः तिकाः न्यतालय् नं इकी । वयां लिपा पुवाचा निपूचा स्वांया रुपय् छुकेगु याइ । थथे याइबलय् भूमि लय्तायाः फसल बांलाइ धयागु भलसा काइ । थथे याइगु स्वरुपयात आः वयाः वं वयात वं वयात लखं छ्वाकेगु, फयां फक्व चाय् थुनेगु यानवयाच्वंगु दु ।
वा पीत न्हापां पुवाचा तयेगु याइ । वा पीस्वयां स्ववाः निसें न्यावाः न्ह्यः पुवाचा तइ । पुवाचाय् नाहा दाहा बुयावःसा पुयाछ्वइ । वा पीथाय् भस्म जुइक बुँ पाली । क्वथ्याःथाय् पाखे प्वः ताइ । प्वः तायेत चा भचा छुलुमुलु जुइक न्हाइ । त्याः चिंक द्यां तयाः बल्लाकी । लः यक्व दइबलय्या अवस्थायात ध्यानय् तयाः लः भय् फायेका छ्वयेत थाय् थासय् भतिचा क्वथ्याकाः ज्वाबि तइ । बुँ पालीबलय् क्वथ्याःथाय् पाखे चा सालाः पालेगु याइ । लः झ्वाम्पां झ्वाम्पां जुइक तइ मखु । सिसिककः नं याइमखु । सिलिसिलि जक तयेगु याइ । लः अप्वः जुलकि पिनागु पुवाचा ल्यहँेँ दनीगु भय दइ । मगातकि पिनाथाय् चां ल्हाकाच्वने माली । पुवाचा नं गनावनीगु भय दइ । वा पीन्ह्यः कूज्या यानाः पाँय् पाँय्गु चा कुचा कुचा यायेगु व गाःबगाः ल्हानाः माथं वंकी । पुवाचा पाछि पाछि पाक ब्वइ । बुँक्वाःया स्वरुप व मनूया ल्याः कथं कूज्या याःम्हं छक्वातं ब्याकाः बाय् म्हा हीका वा पिकेगु याकी । फसं पुइकाः पुवाचिया च्वः उखेस्वः थुखेस्वः मजुइकेया लागि फय् धाः वःपाखे स्वकाः पिकेगु याइमखु ।
वा पीगु ज्या मिसापिंसं याइ । बुँ पालेगु ज्या मिजंपिंसं याइ । छुं जुयाः बुँ पालेगु बाय् कूज्या यायेगु लिमलात धाःसा कूज्या याये सःपिं मिस्तसें नं कूज्या यायेगु याइ । बुँ पाले सिधयाः नं वा पीगु सिमधइथें जुल धाःसा मिजंतसें नं वा पीगु याइ । थुकथं छगू पक्षं मेगु पक्षयात ग्वाहालि यानाः सौहार्दतापूर्वक ज्या याइ । मसला नकःवःपिंत सम्मान याये ज्वलं चाया सिन्हः तिकेगु व पुवाचिया स्वां छुकाः कौला नापं याकेगु याइ ।
LEAVE YOUR COMMENTS