युरोपेली देय्लिसे श्रम सम्झौता यायेगु तयारी

छुं दँ न्ह्यवनिसें वैदेशिक रोजगारीया निंतिं युरोप वनीपिं नेपाःमितय् ल्याः अप्वया वयेवं युरोपया छुं देय्लिसे द्विपक्षीय श्रम सम्झौता यायेगु प्रक्रिया न्ह्याकागु खँ नेपाली अधिकारीतय्सं धाःगु दु । श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री शरतसिंह भण्डारीया कथं नेपाली ज्यामित यक्व दुगु देय् लिसे उमिगु श्रम अधिकार सुरक्षित यायेत सम्झौताया प्रक्रिया न्ह्याकूगु खः । वय्कलं थुकिया लिसें मेगु छुं अरब देय् व छगू अफ्रिकी देय्लिसे नं द्विपक्षीय श्रम सम्झौता जुइत्यंगु खँ कनादीगु दु ।

वैदेशिक रोजगार विभागय् श्रम स्वीकृति कयाः युरोपया मुख्य खुगू देशय् रोजगारया निंतिं वनीपिं नेपाःमितय् ल्याः दछिया दुने निदुगं अप्वःगु तथ्यांक दु । थौंकन्हय् अप्वः थें नेपाःमित रुमानिया, क्रोएशिया, साइप्रस, बेलायत, पोल्याण्ड व माल्टाय् रोजगारीया निंतिं वनाच्वंगु दु ।

श्रम मन्त्रालयया अधिकारीतय्सं बिउगु जानकारी कथं नेपालं क्रोएशिया, पोल्यान्ड, पोर्चुगल, साइप्रस व माल्टालिसे द्विपक्षीय श्रम सम्झौता यायेगु निंतिं सहलह न्ह्याकाच्वंगु दु । अथेहे स्पेनलिसे छुं ई न्ह्यव निसें हे पौ कालबिल यानाः सम्झौताया मस्यौदायात कयाः सहलह जुयाच्वंगु खँ धाःगु दु ।

मन्त्री भण्डारीं पोर्चुगल व टर्कीइ नेपाःमितय् ल्याः अप्वयावःगुलिं उगु देशय् नं नेपाःया दूतावास आवश्यक जूगु खँ धयादीगु दु । ‘नेपाःमितय् ल्याः अप्वया वःगुलिं अन राजदूतावास तयेगु आवश्यक जूगुलिं उगु देय्तलिसे खँल्हाबल्हाया झ्वलय् द्विपक्षीय श्रम सम्झौता यायेगु प्रक्रिया नं न्ह्याकागु दु’ वय्कलं बिबिसीयात कनादीगु दु ।

नेपालं सम्झौताया पहल यानाच्वंगु युरोपेली देय्त मध्य गुगुं देशं लिसः बियाहयेधुंकूगु व गुगुं देशं थःपिं छलफलय् दुगु जानकारी बियाहःगु खँ श्रम अधिकारीतय्सं धाःगु दु ।
मेखे यक्व ज्यामित थ्यनाच्वंगु अरबया यक्व देय्लिसे नं नेपालं द्विपक्षीय श्रम सम्झौता यायेफुगु मदुनि । नेपालं युरोपेली देय् रुमानिया व जर्मनीलिसें आःतक झिंनिगू देय्लिसे जक द्विपक्षीय श्रम सम्झौता यानातःगु दु । मन्त्री भण्डारीया कथं आः कुवेत, साउदी अरब, बहराइन, ओमान थेंज्याःगु देय्तलिसे नं सम्झौताया निंतिं पहल जुयाच्वंगु दु ।

श्रम मन्त्रालयया सहसचिव राजीव पोखरेलया कथं साउदी अरबलिसे सम्झौताया मस्यौदाय् सहमति जुइधुंकूगुलं वया लिसे याकनं सम्झौता जुइफु । अथेहे अफ्रिकी देय् सेशेल्सलिसे वइगु जनवरीया अन्त तकया दुने सम्झौता जुइफुगु खँ मन्त्री भण्डारीं कनादीगु दु ।

मन्त्री भण्डारीया कथं मोरिसस व मलेसियालिसेया श्रम सम्झौता धाःसा संशोधन व परिमार्जन यानाः न्हूधाः जुइत्यंगु दु । नेपालं मलेसियालिसे सन् २०१८ य् व मरिससलिसे सन् २०१९ य् श्रम सम्झौता याःगु खः । श्रम अधिकारीतय् कथं आः श्रम सम्झौता जुइत्यंगु देय्तलिसे कोरिया, जापान व इजरायललिसे जुयाच्वं थें सरकार–सरकार (जीटुजी) कथंया सम्झौता जुइत्यंगु मखु । आः जुइगु सम्झौता नेपाःमि ज्यामितय् हकहित सुरक्षित जुइकथंया जक सम्झौता जुइत्यंगु खः । अन ज्यामित छ्वयेगु ज्या म्यानपावर कम्पनीतय्सं हे धाइ ।

‘आः जुइगु सम्झौता बीटुबी (व्यापार–व्यापार) सम्झौता खः । सरकारं सहजीकरण यायेगु व नेपाःमि ज्यामितय् हकहित सुरक्षित यायेगु जक खः’ मन्त्री भण्डारीं धयादीगु दु । नेपाःमि ज्यामितय् श्रम शोषण मजुइमा व कानुनी व औपचारिक रुपं नेपाःमि ज्यामि गन्तव्य देशय् थ्यंकेफयेमा धकाः सम्झौता जुइत्यंगु खँ श्रममन्त्री भण्डारीं धयादिल ।

‘फ्री भिसा, फ्री टिकट’ धयातःगु देशय् ज्याय् वनीपिं नेपाःमि ज्यामित नं ठगे याकाः च्वनेमागु बारे धाःसा मन्त्री भण्डारीं थुकिया समाधानया निंतिं कानुन हे संशोधन यायेमाःगु खँ धाःगु दु । ‘संशोधन यायेमाःगु ऐनि, नियमयात नं संसदया वइगु सत्रं संशोधन यायेत्यनागु दु । थुकिया निंतिं पहल जुयाच्वंगु दु’ मन्त्री भण्डारीं कनादीगु दु ।

वैदेशिक रोजगार विभागं श्रम स्वीकृति कयाः युरोपया मू खुगू देशय् रोजगारीया निंतिं वंपिं नेपाःमि ज्यामितय् ल्याः वंगु आर्थिक दँय् ३७ हजार थ्यंगु दु । थ्वयां न्ह्यःया आर्थिक दँय् थ्व ल्याः २० हजार जक दुगु खः । थ्व बाहेक मेमेगु भिसा कयाः उगु देशय् ज्या यानाच्वंपिं नं यक्व दुगु खँ विज्ञतय्सं धाःगु दु ।

वंगु मंसिर महिनाय् जक थ्यंमथ्यं प्यद्वः नेपाःमितय्सं युरोपया खुगू देशय् रोजगारीया निंतिं वनेत श्रम स्वीकृति काःगु खः । थ्व हे ल्याः दछियंकं दत धाःसा थ्व दँय् जक ४८ हजार नेपाःमित युरोपेली देशय् ज्या यायेत थ्यनीगु अनुमान श्रम अधिकारीतय् दु । अरब देय् व मलेसियाय् स्वयां युरापेली देशय् ज्यामित तलब थ्यंमथ्यं निदुगं हे अप्वः दइ । तर नेपाःलिसे द्विपक्षीय सम्झौता मजूगु व अवैध लँपु जयाः अन वनीगु जूगुलिं नेपाःमि ज्यामित यक्व शोषणय् लानाच्वंगु दु ।

युक्रेन व रुसबारे
छुं ई न्ह्यः नेपालं युद्धग्रस्त युक्रेनलिसे नं श्रम सम्झौताया निंतिं पहल यानाच्वंगु खँ पिहां वयाच्वंगु खः । तर श्रममन्त्री भडारीं थ्व खँयात अस्वीकार यासें युक्रेनय् युद्ध जुयाच्वंलिं उगु देय् लिसे सम्झौता यायेगु धयागु खँ जुयाच्वंगु मदु धयादीगु दु ।

सरकारं स्वीकृति मबिउसां थौंकन्हय् यक्व नेपाःमित रुसी सेनाय् वनाच्वंगु दु । उपिं मध्ये गुलिखे सीधुंकूगु दुसा गुलिखे युक्रेनय् बन्दी अवस्थाय् लानाच्वंगु दु । थज्याःगु समाचार वयेधुंकाः सरकारं थौंकन्हय् रुस व युक्रेन वनीपिं नेपाःमितय्त कडाइ यानाच्वंगु दु ।

रुमानिया व जर्मनीलसे सम्झौता
नेपालं युरोपेली देय् रुमानिया व जर्मनीलिसे धाःसा श्रम सम्झौता यायेधुंकूगु दु । यक्व हे ल्याखय् नेपाःमित युरोपया थीथी देशय् ज्या यानाच्वंगु दुसां थ्वयां न्ह्यः छुं नं युरोपेली देय्त लिसे श्रम सम्झौता धाःसा जूगु मदुनि । वंगु असोजय् नेपाः व रुमानियाया श्रममन्त्रीतय् दथुइ श्रम सम्झौताय् हस्ताक्षर जूगु खः ।

थौंकन्हय् युरोपय् च्वनेगु निंतिं स्थायी आवास अनुमति कायेत पोर्चुगलय् सहज नियम दुगुलिं अप्वः मनूत पोर्चुगल व व थें सहज नियम दुगु देशय् वनेगु आशाय् नं युरोपेली देसय् श्रम याःवनेत आकर्षित जुयाच्वंगु खः । नेपालं थीथी सछि व झिंछगू देशय् संस्थागत रुपं ज्यामित वनेगु यानाच्वंगु दु । तर द्विपक्षीय श्रम सम्झौता मदुगुलिं यक्व हे नेपाःमि ज्यामित थःपिंसं काये दइगु हक अधिकारपाखें बञ्चित जुयाच्वंगु दु । अथेहे व्यक्तिगत रुपं थौंकन्हय् १७८ गू देशय् नेपाःमित ज्याया निंतिं वनाच्वंगु खँ श्रम मन्त्रालयं धाःगु दु ।

बिबिसी नेपाली अनलाइन