बेनीइ निसःदँ पुलांगु लाखे प्याखं

येँ(नेपालभाषा टाइम्स)- बेनीइ परम्परागत लाखे प्याखं क्यनेगु शुरु जूगु दु । बेनीया स्थानीय नेवाःतय्सं बर्खे प्याखं धाइगु लाखे प्याखं क्यनेगु शुरु याःगु खः । म्याग्दीया सदरमुकाम बेनीया नेवाःतय्सं गथांमुगः चः¥हेनिसें यंलागा तृतियातक लाखेप्याखं (बर्खे प्याखं) क्यनेगु याना वयाच्वंगु दु । बेनीया नेवाःतय्ं बजारय् वस्ती च्वंगु इलंनिसें प्याखं क्यनेगु याना वयाच्वंगु इतिहास दु ।

नेपालभाषा मंकाः खलः बेनी अन्तर्गतया ल्याय्म्ह पुचःया नेतृत्वय् बर्खे प्याखं क्यनेगु याना वयाच्वंगु दु । थुगुसी प्याखनय् लाखेलिसें सल, द्वँह, रोपाइ, नागनागिनी, जोगी प्याखं आदि नं क्यनीगु जूगु दु । थनया विशेषतालिसें तसकं न्ह्यइपुगु थ्व प्याखं विशेष यानाः थनया नेवाःतय् सक्रियताय् निरन्तर रुपं क्यना वयाच्वंगु दु । थुगुसी थ्व बर्खे प्याखं वंगु नागपंचमिनिसें क्यनेगु शुरु यानागु नेपालभाषा मंकाः खलः बेनीं जानकारी बिउगु दु ।

मंकाः खलः बेनीया नायः कृष्णप्रसाद श्रेष्ठं बर्खे प्याखं दुने आपालं प्याखं दुगु व उकीमध्ये दर्जनौं प्याखं लोपोन्मुख अवस्थाय् थ्यंनेधुंकूगु तर लिपांगु इलय् ल्याय्म्हतय्के वःगु जागरणं थुकिया संरक्षण व प्रवद्र्धनय् तिबः जुयाच्वंगु कनादिल । प्याखं तना वनीगु अवस्थाय् थ्यंगुलिं उकिया संरक्षणया निंतिं नं बर्खे प्याखंयात निरन्तरता बियागु वय्कःया धापू दु । थुगुसी झण्डै छगू दशक लिपा वामा प्याखं (धानबाला नाच) नं क्यने त्यनागु वय्कलं कनादिल ।

ल्याय्म्ह पुचःया नायः जेनेश श्रेष्ठं नं बर्खे प्याखनय् करिब छगू दशक स्वयां अप्वः ई लिपा वामा प्याखं क्यनेत्यनागु जानकारी बियादिसें परम्परागत रुपं क्यना वयाच्वनागु प्याखं संरक्षण यायेगु नापं लोप जुया वनीगु अवस्थाय् थ्यंगु प्याखंयात नं निरन्तरता बिया वनेमाःगु अवस्था दुगु खँ कनादिल ।

झण्डै निसः दँ स्वयां पुलांगु प्याखंया निंतिं न्हूगु कलाकारपिंत प्रशिक्षण बीगु ज्या नं मंकाः खलः बेनीं याना वयाच्वंगु दु । खलःया नायः श्रेष्ठं थुगुसी नं ल्याय्म्हतय्त आवश्यक तालिम लिसें परामर्श बियाः प्याखंयात अझ व्यवस्थित यायेगु कुतः यानाच्वनागु खँ कनादिल । बर्खे प्याखं दुनेया थीथी प्याखंया निंतिं पीम्ह स्वयां कलाकारया आवश्यकता दुगु नं वय्कलं जानकारी बियादिल ।

थनया नेवाः समुदायया सांस्कृतिक म्हसीकाया रुपय् दुगु प्याखनय् लिपांगु इलय् मेमेगु समुदाययापिंसं नं ब्वति कायेगु याना हःगु दु ।

परापूर्वकालय् समाजयात दुःख बिउगु व विकृति न्यंकूम्ह गथांमुगःयात स्यायेधुंकाः वयाः कलाः भाःतया वियोगय् लाःगु कथं क्यनीगु प्याखं लिपांगु दिनय् श्रीकृष्णं दानव रुपी लाखेया बध याःगु प्याखंलिसें क्वचाइ । आधुनिकताया प्रभावं मौलिक व रैथाने संस्कृति लोप जुया वनाच्वंगु इलय् थनया नेवाःतय्सं धाःसा प्याखंयात जीवन्त यानातःगु मंकाः खलकं न्ह्यथंगु दु ।