
कमलरत्न तुलाधर
नेपालभाषां कविता व बाखं च्वइपिं मिसा च्वमिपिं ला दुगु हे जुल । तर छथ्वः मिसा च्वमिपिं कविता व बाखं मच्वसे मेमेगु सामग्री सृजना याइपिं दु, गुपिं छगू कथं च्वमि हे खः । मिस्तय् आखः ब्वनेगु चलन मदुबलय् थुपि च्वमिपिंसं सःथे मसःथे च्वयातःगु पारिवारिक पौ उबलय्या समाजया न्हाय्कं व नेपालभाषा साहित्यया छगू उदाहरण जुयाबिउगु दु । विसं २००७ सालय् नेपालय् प्रजातन्त्र वःगु इलय् आखः सःपिं धयापिं जनसंख्याया ब्याक्कं २ प्रतिशत जक दु । अथे धयागु सछिम्ह नेपाःमि मध्ये निम्ह जक च्वये ब्वने सः । थुपिं आखः सःपिं मध्ये नं फुक्क धयाथें मिजंत हे खः । छेँज्या याइपिं मिस्तय्त आखः ब्वने माःगु नं मखु, च्वये माःगु नं मखु ।
राणाकालया उबलय्या समाजय् थज्यागु बिचार दुगुलिं यक्व मांबौपिंसं थः म्ह्याय्पिंत आखः ब्वँकेमछ्वः । तर छम्ह निम्ह मांबौपिंसं मिसामस्तय्त नं आखः ब्वँकेमाः धकाः स्कूलय् छव्येगु याःगु जुल । उकिं मिस्तय् आखः ब्वनेगु मदुबलय् मिसा च्वमिपिं खने दुगु धयागु लुमंके बहगु खँ खः । थुगु पुचलय् दुथ्याम्ह मिसा च्वमि छम्ह खः हिराशोभा तुलाधर, गुम्हेस्यां छेँया ल्हासा व्यापार ज्याय् पौ च्वयेगु व ल्याः च्वयेगु यानाच्वंगु खः ।
हिराशोभा नेपाल संवत् १०४९ अथवा विसं १९८५ सालय् मरु लखुछेँय् छगू ताम्रकार परिवारय् बूगु खः । लखुछेँ धयागु येँयाःबलय् दागिं पितहइगु छेँ खः । न्यादँ दुबलय् नब्बे सालया तःभुखाय् ब्वःबलय् नखत्या वनाच्वनागु धकाः लुमंकेगु याः । भुखाय् ब्वःबलय् सकलें ‘हा हा’ हालाहःगुलिं जात्रा हल जुइ धकाः ब्वांवनाः झ्यालय् स्वःवनागु हं । पिने जात्रा मखुकि नेपालया इतिहासय् दक्कलय् तच्वःगु भुखाय् ब्वःगु स्वयेखन । हासाय् जाकि यले थें मेपिनिगु छेँया पल्लिइ आंय्पा फुक्क लिवयाः चाःचाःहिला च्वंगु खन (हिराशोभाया शब्द) । झिंच्यादँ दुबलय् हिराशोभायात असं त्योरय् ल्हासा व्यापार याइपिं छगू तुलाधर परिवारय् बियाहःगु जुल । न्हूगु परिवारय् वयेधुंकाः मचाबलय् निगू स्वंगू क्लास सां आखः ब्वने खंगु तसकं ज्या वल । हिराशोभाया कम्पाउण्डर बौ आशापति ताम्रकार न्हूगु विचारयाम्ह जूगुलिं थः म्ह्याय्यात कन्या पाठशाला, मखनय् ब्वंकातःगु जुल । थ्व स्कूल शहिद शुक्रराज शास्त्रीया केहें मय्जु चन्द्रकान्तादेवी मल्लं चायेकातःगु खः ।
आखः सःम्ह जूगुलिं बियाहःगु छेँय् च्वयेचीगु ज्या वलकि हिराशोभायात भाला बीगु यात । ल्हासा नेवाःतय्गु परिवारय् अप्व यानाः मिजंत छेँय् दइ मखु । गुम्हं ल्हासा, गुम्हं कालिम्पोंग व गुम्हं कलकत्ताय् दंदं च्वनाच्वनीगुलिं नेपालय् छेँय् मिस्त व मस्त जक दयाच्वनीगु खः । अले ल्हासाय् पौ च्वयेगु व उखें छोयाहःगु वस्तुया ल्याःचाः तयेगु ज्या मिस्तय्सं हे यायेमाःगु जुल । उबलय्या भौमस्तय् थौंकन्हय्यापिंसं यायेम्वाःगु छेँज्या, गथेकि उगलय् बजि ल्हुइगु, कुतिइ वा सुइगु व प्वः हायेगु नं याइगु खः । छेँज्या लिसें माःगु पौ च्वयेगु व लिसः बीगु यानाच्वंगुलिं छेँय् न्हापासिबें यक्वं अःपुल । मखुसा पौ ब्वँकेत व लिसः च्वकेत बंजाःतय्त सःतके छ्वइगु खः ।
ल्हासा नेवाःतय्गु छेँय् बियाहःबलय् हिराशोभाया मेपिं भौमस्तय्सं अनुभव यायेम्वाःगु छगू न्हूगु अनुभव नं यायेमाल । थो खः विरह । व्यापारी भाःतपिं छेँजःपिं पाखें बायाः विदेशय् च्वनाच्वनीगु जूगुलिं कलाःपिं न्ह्याबलें धन्दा कयाः छेँय् पियाच्वनीगु जुल । थो हे विरहया अनुभवं हिराशोभायात मिसा च्वमि दयेका बिल । व्यापारया सिलसिलाय् गबलें ल्हासाय् सा गबलें कालिम्पोंगय् ताःई च्वनाच्वनीम्ह जहानयात सःथे मसःथे छेँया सुख दुःखया खँ च्वयाः बरोबर पौ छ्वयेगु यायेमाःगु जुल । थुपिं पौ मध्ये कालिम्पोंगय् च्वनाच्वंम्ह जहान करुणारत्न तुलाधरयात सन् १९५५ सालय् च्वयाछ्वःगु पौ छपु गथे खः अथे थन न्ह्यब्वया च्वना । करुणारत्न खुदँ ल्हासाय् च्वनाः सन् १९५४ सालय् नेपालय् लिहां वःगु खः ।
‘श्री
ता. ११÷७÷५५
के. छिगु सेवास. छिगु चीठी थ्योंगुलीं मनयात तस्कं हे आनन्द जुल चीठी छन्हु निन्हु मथेन धायगु साप धन्दा जुया चोनीगु उखुनु उखुनु थें तागत मरुनीथें जुया वनीला धका जक नुग मछिना चोन । मेगु ल्हासे गोलमाल याना बीई धैगु साप धन्दा धया दीगुयात अपायेसकं छाय धन्दा कया दियगु गथे याय माल अथे यायज्यु. छिं छाय अपायसकं धन्दा जक कया दियागु. न्ह्यागु सां थननीं याकनं झास त्री. पाजु छोय मासां छोय ज्यु. ज्या धैगु नं बुलुं बुलुं यायज्यु तस्कं धन्दा कया सना दियमते ज्यु नीं बलाका दिस. ५÷६ दँ चोना छिं जीको ला याना दीगु हे दु. आनं छिं छाय धन्दा जक कया दीयागु. झी बाया जक चोने मागु व छित धन्दा जक कया दिय मागु व साप हे नुग जक मछिना चोन । मेगु स्वेटर मांयात ब्यु धया दीगु यात बीय धुन । जीपीं गनं जुये मखु छुं धन्दा कया दीय मो चीठी फुक थोंगु दु अंग्रेजी आखलं चोया हया दीगु नं थ्योँ मेगु लीपा चोया हय सुभम्
एच.’
पौ च्वमि हिराशोभा तुलाधर छय् छुइ खंकाः ९४ दँ क्यंबलय् वंगु पोहेलाथ्व चौथि खुन्हु बहनिइ द्यंम्ह द्यनंतुं जूगु खः ।
LEAVE YOUR COMMENTS