धर्मनिरपेक्षताय् दक्षिणपन्थी हमला

भारतया लोकसभा व विधानसभां न्हूगु नागरिकता विधेयक (क्याब) पारित जुइवं सुरु जूगु विरोध प्रदर्शन आतक नं दिउगु मदुनि । धर्मनिरपेक्ष देसय् हिन्दूवादीयात संरक्षण यायेगु व मुस्लिम विरोधी कानुन हःगु धासें विरोधया सः थ्वयाच्वंगु दु। अति हिन्दूवादी विचारधाराया लिधंसाय्रा जनीतिक क्षेत्रय् वःह भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीया सरकारं हःगु न्हूगु विधेयकं यानाः भारतय् धार्मिक स्वतन्त्रतालिसें मानवअधिकार, प्रेस स्वतन्त्रता व लोकतन्त्रया विषयय् तकं न्ह्यसः चिं थनेगु ज्या शुरु जूगु दु। सत्तारुढ भारतीय जनता पार्टी (भाजपां) ज्वनाच्वंगु हिन्दूत्वया नारा व प्रधानमन्त्री मोदी स्वयम अति हिन्दूवादी धारया राजनीतिक कार्यकर्ता जूगुलिं नं भारतय् हिन्दूत्वया माग तच्वयावंगु खः । थ्वहे मागया कारणं विपक्षी दल, नागरिक समाज लगायतं सरकारया न्हूगु पलाःया विरोधय् निरन्तर सः थ्वयेकाच्वंगु जुल ।

भारतय् सरकारपाखें हिन्दूत्वया मागयात न्हूगु विन्दुइ थ्यंकाच्वंगु इलय् नेपालय् नं वहे लाइनपाखे वनेगु धेंधेंबल्लाः सुरु जूगु दु। दक्षिणपन्थी धारया राजनीतिक दलतय्सं थुकथं मुद्दा ल्ह्वनेगु न्हूगु खँ मखु। तर धर्मनिरपेक्षतायात संविधानय् दुथ्याकूगु दलया नेतातलिसें न्हूगु पार्टीया लाइन नं थ्वहे मुद्दापाखे केन्द्रीत जुइगु धइगु अस्वभाविक खँ जुल । गुलिखेसिनं भारतया राजनीतिक नेतातय् आशिर्वाद कयाः थ्व मुद्दायात तच्वयेकेगु योजनातकं दयेकाच्वंगु खनेदु ।

नेपाली कांग्रेसया नेता शशांक कोइराला थ्वहे मुद्दाया लिधंसाय् आः कांग्रेसया सभापति जुइगुपाखे केन्द्रीत जुयाच्वंगु दु। अझ गुलिखे कांग्रेसी नेतात थ्वहे मुद्दाया विषयय् सहलह यायेत योगी आदित्यनाथया शरणय् थ्यनाच्वंगु दु। छुं दँ न्ह्यःजक नीस्वंगु साझा पार्टी धर्मनिरपेक्षताया राजनीतिक वैधता तनावंगु धासें जनमत संग्रहया मागय् लगे जुयाच्वंगु दु। अले न्हापानिसें हिन्दूत्वया वकालत यानाच्वंगु राप्रपाया थीथी पार्टीत गीता ज्वनाः हिन्दू राज्यया पक्षय् लगे जुइगु धासें पार्टी एकताया घोषणासभाय् पाः फयेगु ज्यातकं यायेधुंकूगु दु ।

थनया मौलिकताय् जुयाच्वंगु आक्रमण न्हूगु संविधानय् हिन्दू राज्यया व्यवस्था चिइकेधुंकाः मखु, नेपाःया संविधानय्द कलय् न्हापां देय्यात हिन्दू राज्य धकाः घोषणा यायेधुंकाः जूगु खः ।

थ्व माहोलयात स्वयेगु खःसा हाकनं छक्वः थन धर्मनिरपेक्ष राज्ययात हाथ्या वयेत्यंगु संकेतकथं थुकेत थाकु मजू । संविधानसभां संविधान निर्माण यायेगु झ्वलय् अन्तरिम संविधानं बियातःगु अधिकारयात तकं संकुचित यानाः सनातनतिसें चले जुया वःगु धर्म संस्कृतिया संरक्षणसहितया धार्मिक स्वतन्त्रता धकाः उल्लेख याकूपिंसं पूर्णरुपं धर्मनिरपेक्ष राज्ययात खारेज यायेत स्वयाच्वंगु दु। अज्याःगु मुद्दा ल्ह्वनीपिंसं धर्मनिरपेक्षता खारेज यायेगु निंतिं निता खँ न्ह्याबलें ल्ह्वनेगु यानाच्वंगु दु ।

दकलय् न्हापां धर्मनिरपेक्षताया कारणं नेपाःया मौलिक धर्म व संस्कृतिइ हमला जुयाच्वन। अले मेगु पश्चिमा मुलुकयात नेपाःयात ईसाइकरण यायेत खुल्ला रुपं म्हितेगु ह्वताः चूलात। दक्षिणपन्थीतय्सं धर्मनिरपेक्षता खारेजीया निंतिं तयाच्वंगु तर्क बस् थ्वहे निगू खः ।

तर्क स्वयेगु खःसा नाजायज नं मखु। तर धाथें धर्मनिरपेक्षताया कारणं थ्व नितां खँ जुयाच्वंगु खःला? थुकीया बार छक्वः मनन याये । छु नेपाःया मौलिक धर्म व संस्कृतिइ प्रहार यायेगु ज्या धर्मनिरपेक्षतां याःगु खःला? धाथें स्वयेगु खःसा थनया मौलिकताय् जुयाच्वंगु आक्रमण न्हूगु संविधानय् हिन्दू राज्यया व्यवस्था चिइकेधुंकाः मखु, नेपाःया संविधानय् दकलय् न्हापां देय्यात हिन्दू राज्य धकाः घोषणा यायेधुंकाः जूगु खः ।

थुकिया दकलय् तःधंगु दसि धइगु पशुपति देगलय् गैर नेपाःमि पुजारीत खः । हिन्दूतय् आस्थाया केन्द्र पशुपतिनाथ देगलय् नेपाःया पुजारीया पलेसा भारतं पुजारीत तयेगु व्यवस्था हिन्दू राज्य जूगु इलय् हे जूगु खः । नेपाःया थःगु मौलिक परम्पराकथं पुजाआजा याना वयाच्वंगु थासय्भा रतीय संस्कृति व संस्कारयात आश्रय बीगु ज्या धर्मनिरपेक्षताया कारणं जूगु मखु ।

अथेहे नेपाःया आपालं आदिवासी जनजातित बौद्ध, किरात व मेगु थःथःगु धार्मिक आस्था दुपिं खः । तर इपिं फुक्कसिया मौलिक धार्मिक आस्था धर्मनिरपेक्षता वयेधुंकाः स्यंगु मखु। बरु खःसा व हे हिन्दूत्वया आडय् शासनसत्ता न्ह्याकूपिनि अदूर्दर्शी नीतिया कारणं जूगु खः । धर्मनिरपेक्षताया कारणं अज्याःगु समुदाय दुने हाकनं थःगु मौलिक धर्म संस्कृति बचे यायेत न्हूगु उर्जा थप जूगु दु ।

मौलिकताया नापं वःगु मेगु न्ह्यसः खः ईशाइकरण या । पक्का नं खः, पश्चिमा मिसिनरीतय्सं नेपालय् जक मखु हरेक देशय् थःगु आज्जुकथं धर्मया प्रचार यायेगु ज्या न्ह्याकाच्वंगु दु। थ्व नेपालय् धर्मनिरपेक्षता वयेधुंकाः जक जूगु नं मखु। यक्व न्ह्यःनिसें जुयाच्वंगु खः । तर अज्याःगु प्रचारया कारणं मनूतय्सं तसकं याँउक धर्म परिवर्तन यायेगु धइगु झीगु दुने छुं कमजोरीया कारणं जकं खःला ? थुकीपाखे झीसं गबलें ध्यान मबिया ।

झीगु समाजय् दुगु विभेद, थजात-क्वजात, थी जिउ-मजिउ लगायत तमाम खँत दु गुकियात झीसं अझ न्हंका छ्वये मफुनि । छम्ह दलितं भारी कुबियाः देगः दयेकेजिउ, तर व हे देगलय् उम्ह दलित गबलें दुहां वने तकं मदु। छम्ह सरकारी कर्मचारीया छेँय् बालं च्वनाच्वंम्ह मनू दलित धकाः सीवं वयात छेँ त्वःतेत दबाव बिउगु खँ छुं दिं न्ह्यःया जक खः । छम्ह मिसा थौंया इलय् नं बोक्सीया सिकार जुयाच्वंगु दु। छाउपडी प्रथाया कारणं आपालं मिसातय् अवस्था दयनीय दु। थ्व सकतां खँ झीगु समाजया छगू प्रष्ट ख्वाःपाः खः ।

थौं झी दुने दुगु कमजोरीयात भिंकेगु, न्हंकेगु ज्या मजूसा उकिया जिम्मेवार झी स्वयम जुइ । ईशाइ मिसिनरीतय्सं झीगु समाज दुने ज्वनाच्वंगु कमजोरी नं थ्वहे खः । उकिं सुनानं धर्म परिवर्तन यात धकाः धर्मनिरपेक्षताया संवैधानिक अधिकारयात ब्वःबीगु पलेसा झीगु समाज दुने दुगु कुव्यवस्था व कुरीतियात सुधार यायेगुपाखे न्ह्याः वंसा बांलाइ ।

दक्षिणपन्थी धारया मनूतय्सं थौं धर्मनिरपेक्षताप्रति याःगु प्रहार धइगु केवल हिन्दू राज्यया पुनःस्थापनाया निंतिं खः । हिन्दूवादीतय्सं धर्मनिरपेक्षताया कारणं थथेजुल अथेजुल धकाः हालाच्वंगु ‘लजिक’ पाय् छि मजू । यदि धाथें इमिसं नेपाःया मौलिकता ल्यंकेत स्वयेगु खःसा धर्मनिरपेक्षताया प्रावधानयात बल्लाकाः थःगु मौलिक धर्म व संस्कृतिया घेरायात तःचाः याना यंकेगु स्वयेमाः ।