नेवाः सरोकारय् नेवाः नेतृत्व न्ह्यचिलेमाल

ख्वनाया जनतां विरोध याःगु यात स्वयाः नेपाली सेनां ख्वनाया सिकालि देगः व कुदेश क्षेत्र त्वःताः फास्ट ट्राय्कया न्हूगु रेखांकन स्वीकृत यानाः पिथन । तर थुकी नेवाः नेतृत्वया प्रतिक्रिया छु? थ्वयां न्ह्यः गुथि विधेयक सरकारं लित काःबलय् नेवाः नेतातसें खारेज हे यायेमाल धकाः धाल । तर उगु आन्दोलन आः अथें दुसुला वन । थुकिं नेवाः नेतृत्व दु ला कि मदु, दुसां गुकथंया खः धइगु न्ह्यसः ब्वलंगु दु ।

नेवाःतसें देय्या थीथी गतिविधियात सतिक्क स्वयाच्वनेमाः व उकी क्रिया प्रतिक्रिया नं क्यना च्वनेमाः, थुकिं हे जक नेवाःत राजनीतिइ स्थापित जुइफइ धइगु धारणा छगू इलय् लक्ष्मण राजवंशीजुं हयादीगु खः । नेवाःतय्गु राज्य लाकाः २४० दँ तक शासन याःगु शाहवंशया राजतन्त्र सिधःबलय् नेवाःत उत्सव माने यानाः कुहां वयेमाःगु खः, तर कुहां मवः धइगु खँय् नं वय्कलं न्ववानाच्वनादीगु खः । नापं निक्वःगु जनआन्दोलनया इलय् नं नेवाःत ब्यागलं च्वने मजिउ धकाः वय्कः न्ह्यचिलादीगु खः । समयक्रमं वय्कः नेवाः राजनीतिं ब्यागलं जूसां वय्कःया थुगु धापू सही खः । तर उकथंया स्थिति झीसं खंका मच्वना । थ्व नेवाः आन्दोलनया छगू कमजोरी पक्ष खः ।

खतुं राजनीतिक ख्यलय् स्वत धाःसा झीसं पंचायतकालंनिसें आः नं वक्तव्य छगू पिथनाः राजनीति यानाच्वंपिं खना च्वना । राजनीतिक सरोकारया सवालय् इमिसं थःगु धारणा प्वंकी । गुलिसिनं छपुचः मनूत मुनाः जूसां भारतीय दूतावासय् ज्ञापन पत्र लःल्हाःवनी । छुं मखुसां कोणसभा याइ । थुकथं राजनीतिक मनू याकःचा व निम्हप्यम्ह कार्यकर्ता जक दुसां राजनीति यायेगु त्वःती मखु। इमित राजनीति यायेगु लत हे लगे जुयाच्वंगु खनेदइ । इमिसं छुं मखुसा नेपाःया व भारतीय पत्रपत्रिका ब्वनाच्वंगु स्वयाच्वंगु दइ । निथाय् प्यथाय् वनाः सुया सुया छु छु धारणा दु सीकाच्वंगु नं दइ ।

हालय् नेमकिपाया प्रतिनिधि सभा व प्रदेश सभाया सांसदपिसं २०४५ सालय् जूगु कर्णप्रसाद ह्योजु हत्याकाण्डयात कयाः राज्यं याःगु षडयन्त्रयात न्ह्यथंगु दु धाःसा जम्मु काश्मिरया मामिलाय् सार्कया नायः जूगु ल्याखं नेपाः सुम्क च्वने मजिउ धकाः नं धाःगु दु। थुकथं नेमकिपा थुज्वःगु दलं थःपिनिगु राजनीतिक धारणा प्वंकाः क्यंगु दु। मेखे मंसिरय् जुइगु उपचुनाय् वैद्य माओवादीं ब्वति कायेमखु धकाः धाःगु दु ।

आः सवाल थ्व हे खः कि थुपिं राजनीतिक दल थेंजक जूसां नेवाःतसें थःगु धारणा सार्वजनिक यायेगु, फुसा विभिन्न माध्यमं समर्थन, विरोध इत्यादि यायेगु, आवश्यक जूसा वार्ताय् वनाः नं थःगु अडान तयेगु व मिले जुइगु खःसा सम्झौता नं यायेगु इत्यादि ज्याखँ छाय् जुयाच्वंगु मदु। नेवाः राजनीतिक आन्दोलनया नितिं थुकथंया गतिशीलता आवश्यक खः कि मखु?

थुगु खँय् छुकिं पंगः तयाच्वन ? आपाःसिगु विचारय् नेवाःतय्गु मुद्दा न्ह्यःने यंकाः न्ह्याः वनेत राजनीतिक दल कथंया संगठन व कार्यकर्ता दयेमाः धइगु खँ वाःचायेकूगु नं दु। मूलभुत रूपं स्वयेगु खःसा नेवाःतय् दथुइ लाज्या याइपिं कार्यकर्ता दुसां पूर्णकालीन कार्यकर्ता मदु धइगु खँ पिहां वःगु नं खः । पूर्णकालीन कार्यकर्ता दयेकेत कार्यकर्तातय्त व नेतातय्त जीवन निर्वाहया नितिं छुं नं छुं लिधंसा माःगु जुल । थुकिया व्यवस्था यानाबीगु सुनां ? थुलितक खँ पिहां वःगु खःसां जीवन निर्वाहया निंतिं सुनां नं व्यवस्था यानाबीगु स्थिति नं मदु, धाःसा सुं नं सुयागुं भरय् च्वनाः उकथं जुइपिं दइगु स्थिति नं मदु ।

नेवाःतय्गु जातीय प्रतिनिधिमूलक संगठन जूगु व देय्न्यंक हे ‘नेटवर्क’ दुगु ल्याखं नेवाः देय् दबूपाखें हे नेवाः राजनीतिया नेतृत्व यायेमाः, तर उकियात सक्षम दयेकेत माःकथं नेतृत्व व संगठनया संरचना दयेकेमाः धइगु विचाः नं मदुगु मखु ।

विचाः याना स्वयेबलय् पूर्णकालीन कार्यकर्ता धइगु नं व्यवस्थापन पक्ष जक खः । मूलभूत सवाल धइगु ला आन्दोलन हे खः । आन्दोलनया उभार व निरन्तरता दया वन धाःसा संगठन आवश्यक जुइ, संगठनयात न्ह्याकेत आर्थिक स्रोतया आवश्यक जुइ, अले ताःहाः हे वनीगु खःसा निश्चित नेता व कार्यकर्ता पूर्णकालीक जुयाः नं सनेमाली । थुज्वःगु अवस्थाय् पूर्णकालीक कार्यकर्तातय्गु जीवन निर्वाहया सवाल नं पिदनी । पूर्णकालीन कार्यकर्ता दयाः आन्दोलन न्ह्याइगु मखसें आन्दोलनया आवश्यकतां पूर्णकालीक कार्यकर्ता दइगु खः ।

नेवाः आन्दोलनय् सनाजूपिं गुलिं न्हू पुस्ताया न्ह्यलुवा व कार्यकर्तात धाःसा स्वतः पूर्णकालीक थें सनाजूगु नं दु। सतक विस्तारं पीडितया संघर्षनिसें गुथि विधेयक विरोधी संघर्षय् तक नं पुलांगु पुस्ताया स्थापित नेवाः नेतातसें छुं न्ववाना मबिउ धइगु गुनासो नं उबलय् न्यनेदुगु खः । तर गुथि विधेयक विरोधी आन्दोलनया झ्वलय् फिब्व ख्यलय् जूगु प्रदर्शनय् पुलांपिं नेतापिं नं थ्यंबलय् थ्व सवाल मदया वन ।

सरकारं गुथि विधेयक लित कायेधुंकूगु जूसां हानं गुगुं इलय् नं गुगुं कथं विधेयक वयेफुगुलिं संघर्षयात निरन्तरता बीत समिति नीस्वंगु दु। थुकी पुलांगु व न्हूगु पुस्ताया नं पासापिं दुथ्यानादीगु दु। थ्व बांलाः जू । अथे खयाः नं नेवाःतय्गु सरोकारया विषयस व राष्ट्रिय मुद्दाय् नं नेवाः सरोकारं स्वयाः धारणा पित बीगु व माल धाःसा सतकय् नं कुहां वयेगु, थीथी क्षेत्रय् जुयाच्वंगु नेवाः सरोकारया आन्दोलनयात ग्वाहालि, तिबः, हःपा बीगु व चूलाका बीगु, आवश्यकताकथं दिशा निर्देशन यायेगु ज्या जुइमाला च्वंगु दु ।

नेपालभाषा मंकाः खलः पुनर्गठन जुइधुंकूगु अवस्था दु। तर आः थुकिया ज्या मूलतः दबूछेँ दनेगुपाखे हे केन्द्रीत जुइगु खनेदु। थुकथंया पुलांगु योजना कार्यान्वयन यायेगु ला अत्यावश्यक खः, तर थुकिं नेवाः राजनीतिक आन्दोलनया नं नेतृत्व यायेमाः । आःतक ला नेवाःतसें नेवाःतय्गु जातीय प्रतिनिधिमूलक संगठन जूगु व देय्न्यंक हे ‘नेटवर्क’ दुगु ल्याखं नेवाः देय् दबूपाखें हे नेवाः राजनीतिया नेतृत्व यायेमाः, तर उकियात सक्षम दयेकेत माःकथं नेतृत्व व संगठनया संरचना दयेकेमाः धइगु विचाः नं मदुगु मखु ।

धाथें ला झिंन्यागू संगठन दयेकाः ज्या यायेगु पलेसा छगू हे संगठनया नेतृत्व दयाः थीथी कवःपाखें थीथी ज्याखँ जूसा हे दकलय् बांलाः । थुकथंया खँय् पासापिसं चिउताः कयाः इलय्ब्यलय् न्वायेगु ज्या याःसां ठोस रूपं पहल कयाः न्ह्यायेगु ज्या धाःसा जुइमफुनि । खापा घाराघारा याना च्वंगु ला सकसिनं ताः, ‘अय् कुने सुनां खापा घाराघारा यानाच्वन, स्व स्व नं धाये सः ।’ तर ‘हँ !’ धाइपिं व स्वयाः खापा खनीपिनि म्होति जुयाच्वंगु खः ला ?