सम्पदाय् माकःया आक्रमण

प्रमुख सम्पदा क्षेत्रय् आपालं माकः मुनेगु याना हयेवं मूर्त अमूर्त संस्कृति व सम्पदाय् लिच्वः लाः वनाच्वंगु दु । स्वनिगः दुने जक मखसे स्वनिगः पिनेया क्षेत्रय् नं थ्व समस्या वयाच्वंगु दु । स्वनिगःया पशुपति, स्वयम्भू, यल लाय्कू, सक्वया वज्रयोगिनी, गोकर्णेश्वर महाद्यःया देगः, नीलवाराही, स्वनिगः पिनेया बडिमालिका, वराहक्षेत्र, कालीगण्डकी, राम्दी लगायतया थासय् सम्पदाया अध्ययन लिपा अज्याःगु निष्कर्ष पिहां वःगु खः ।

मनूतय्गु सौहार्दता व आपालं नसा नये दइगु जूगुलिं सम्पदा क्षेत्रय् क्षमता स्वयां अप्वः माकः दया वयाच्वंगु दु । थौंकन्हय् पशुपतिइ ४५०, स्वयम्भूइ ४५०, वज्रयोगिनीइ १००, नीलवाराहीइ ७० या ल्याखय् माकः दुगु थ्व सम्बन्धी अध्ययनय् लगे जुयादीम्ह डा. मुकेश चालिसें जानकारी बियादिल ।

ऐतिहासिक, पुरातात्विक, धार्मिक व सांस्कृतिक दृष्टिं महत्वपूर्ण सम्पदाय् माकलं क्षति याःसां नं सरोकार दुगु निकायं धाःसा थुकिया संरक्षण यायेगु खँय् खास हे ध्यान बियाच्वंगु खनेमदु ।गोकर्णेश्वर महाद्यःया देगःया आँय्पा व सिँ माकलं कुर्का हया लः ज्वइगु जूगु दु । वा वइगु इलय् देगलय् दुने च्वनाः पुजा तकं याये फुगु स्थिति मदुगु पुजारी जगदीश भट्टं कनादी ।

आँय्पा पौ स्यंकाः माकलं वांछ्वया हःगुलिं ऐतिहासिक देगलय् क्षति जुइवं थुगुसी हे जक छगू महायज्ञ यानाः लीइ लुँया जलप तयेगु अभियान न्ह्याकूगु दु । यल लाय्कू क्षेत्रय् नं नं माकलं उकथं हे आँय्पा कुर्काः क्षति यानाच्वंगु दु । यल महानगरपालिका सम्पदा संरक्षण शाखा प्रमुख चन्द्रशोभा शाक्यं छपा आँय्पा कुर्का हयेवं व हे लँपुइ चाङका चाङ आँय्पा कुतुं वयाः समस्या जुयाच्वंगु धयादी ।

माकलं सम्पदा स्यंकेगु लँ दयेका हयेवं आँय्पा, सिँ व चाया संरचना नं स्यनाः कुतुं वयेगु यानाच्वंगु दु ।यलया हे कृष्ण द्यःया देगः न्ह्यःने माकलं आँय्पा कुर्का हयेगु याना हयेवं ताःई न्ह्यवंनिसें उगु लागाय् पर्यटक वनेगु हे त्वःता हःगु अध्ययनया क्रमय् लुया वःगु अनुसन्धाता चालिसें कनादिल ।

अप्वः मात्राय् पर्यटक वइगु क्षेत्रय् माकः समस्या जुया वयेवं महानगरपालिकां छु यायेगु धइगु विषयय् सहलह यानाच्वंगु शाखा प्रमुख शाक्यं धयादिल । पशुपति क्षेत्रय् जंगल दुगुलिं तुलनात्मक रुपय् अनया सम्पदाय् माकलं उलि लिच्वः लाकाच्वंगु खनेमदु । पशुपति क्षेत्र विकास कोषया सदस्य सचिव डा. प्रदीप ढकालं जैविक विविधताया निंतिं माकः आवश्यक जूगुलिं मेथाय् ल्ह्ययेगु पक्षय् थः मदुगु धयादी ।

‘दाताया ग्वाहालिइ पशुपति क्षेत्रय् माकःया निंतिं भोजनस्थल, जलस्थल लगायत संरचनाया व्यवस्था यानागु दु, प्राकृतिक रुपं हे माकःयात च्वने बिल धाःसा थुकिं मनूयात व सम्पदाय् लिच्वः लाकीमखु । थौंकन्हय् पशुपति क्षेत्रय् कःघाये मफइगु ल्याखय् माकः मदु, जिगु कार्यकालय् माकःयात मेथाय् छ्वयेगु नं जुइमखु’, वय्कलं धयादिल ।

छगू दशक न्ह्यः पशुपतिया माकःत राजधानीया सीमालिसे स्वानाच्वंगु जिल्लाया जंगलय् यंकाः त्वःता बिउगु खः । पशुपतिं यंकाः त्वःता बिउपिं माकःतय्सं उगु जिल्लाय् दुःख बियाच्वंगु दु । लुम्बिनी क्षेत्रय् नीलगाइ व हँय्पाखें सम्पदा ल्यंका तयेमाःगु समस्या वयाच्वंगु दु । २० निसें ३० या ल्याखय् दुगु खःसा प्राकृतिक रुपं नं बांलाःगु व पर्यटकयात नं आकर्षण याइगु खइ ।

आपालं हे दुगुलिं सम्पदाय् क्षति यायेगु याना हयाचवंगु अनुसन्धानया प्रतिवेदनया निष्कर्ष दु ।सम्पदा क्षेत्रय् अप्वया वनाच्वंपिं माकः लगायत जनावरया व्यवस्थापनया निंतिं वन विभाग व राष्ट्रिय निकुञ्ज तथा वन्यजन्तु विभागं ज्या यायेमाःगु चालिसेया धापू दु । आपालं दुगुलिं चिडियाखानय् तयेगु नापनापं अनुसन्धानय् नं प्रयोग याये फइ ।

सम्पदा संरक्षणया जिम्मेवारी कयातःगु पुरातत्व विभागया प्रवक्ता रामबहादुर कुँवरं माकःया कारणं सम्पदाय् क्षति जूगुुलिं उकिया समाधानया उपाय मालेमाःगु धयादी । आँय्पा पौ दुगु सम्पदाय् अप्वः क्षति जुइगु यानाच्वंगु वय्कलं जानकारी बियादिल ।ल्वय् पुंकाच्वन
माकलं सम्पदाया क्षेत्रय् क्षति यानाच्वंगु जक मखसे मनूतय्त ल्वय् पुंकेगु नं यानाच्वंगु दु ।

मनूतय् हुलमुल दइगु सम्पदा क्षेत्रय् माकःया बथानं संक्रामक ल्वय सारे यायेगु यानाच्वंगु दु । थुकी चिकित्सकं नं माकलं हे ल्वय् सारे याःगु खः धकाः पत्ता लगे मयाइगुलिं थ्व ल्याः अप्वःसां नं सरोकार दुगु निकायं धाःसा छुं यानाच्वंगु मदु । ‘सम्पदास्थलया क्षमता स्वयां अप्वः तयातःपिं माकलं मनूतय्त आपालं ल्वय् सारे यायेगु यानाच्वंगु दु ।

झाडाबान्ता, गंल्वय्, प्वाथय् जुइगु समस्या, यौन ल्वय् लगायत माकलं मनूयात सारे यानाच्वंगु लुया वःगु दु’, वय्कलं धयादिल । सम्पदा लिक्क माकःया आतंक येँया थीथी सम्पदाथस्लय् अप्वः जूपिं माकःत राजधानीया सीमालिसे स्वानाच्वंगु जिल्लाय् यंकाः त्वःतेगु यानाच्वंगुलिं अन नं समस्या वयाच्वंगु दु । नुवाकोट, धादिङ, काभे्रपलाञ्चोक, सिन्धुपाल्चोकया सीमावर्ती लागाय् त्वःतूपिं माकलं किसानतय्त गाक्कं दुः बिया वयाच्वंगु दु ।