गन मतिना दइ अन दुःख नं दइ

पियेतो जायती सोको—पियतो जायती भयं
पियतो विप्मुत्तस्स—नत्थि सोको कुतो भयं

अर्थात ः प्रिय वस्तुं शोक ब्वलंकी । प्रिय वस्तुं भय ब्वलंकी । प्रिय वस्तुं मुक्त जुइम्हेसित शोक जुइ मखु । भय गनं वइ ?बौद्ध ग्रन्थ धम्मपदय् दुथ्याःगु छपु गाथा खः थ्व । थ्व गाथा प्रिय वर्गय् दुथ्याकातःगु दु । खय्त ला सकसिनं सकसितं मतिना यायेमाः । हलिंन्यंकं मतिना ब्याके फःसा ल्वापुख्यापु दइ मखु । थुलि मफुसा थः देय् प्रति मतिना ब्वलंकेमाः । थःथिति जःखःप्रति मतिनां भय् बीमाः । थः मांबौ, दाजुकिजा तःकेहेँ काय्म्ह्याय् जहान छय् छुइ आदि प्रति मतिना ला दये हे माः । यदि मतिना ब्याके मफुत कि कलह ब्वलनी । द्वन्द्वं थाय् काइ । वैरीभाव व बैमनस्यता दना वइ ।

थुकिं यानाः यक्व ज्याखँ स्यंगु दु । यक्व नाश नं जूगु दु । छेँजः गुलि तःजः (यक्व जः) जुल उलि हे बांलाः धाइ । उलि हे न्ह्यइपुसे च्वनी । थवं थवय् ग्वाहालि दइ । सुख दुःख ब्याकेगु थाय् दइ । आपत् विपतय् लिधंसा बी । छम्हं मेम्हेसिया साथ दइ । उकिं तःजः दुपिंत भाग्यमानी तायेकी । उमि दथुइ मतिना ब्वलनीगु स्वाभाविक हे खः । देय् प्रति मतिना मदयेफु । जःखःप्रति कलह दयेफु । तर थः जःपिं प्रति छुं भचा जूसां मतिना दयाच्वनी । वैरिभाव हे ब्वलंसां उकी मतिनाया भाव सुलाच्वनी । थः सन्तानया छुं कष्ट जूसा नुगः ख्वइ, मन पिपिच्याइ । तःधंगु आघात जुइ ।

थुकथंया अनुभव कतः प्रति मदयेफु । थ्व मतिनाया कारणं दुःख ब्वलनी । पीडा व कष्ट सह यायेमाली । थुकथंया खँ बौद्ध ग्रन्थय् मज्झिमनिकायया पियजातीय सुत्तय् नं न्ह्यथनातःगु दु । छगू इलय् तथागत बुद्ध जेतवन बिहारय् च्वनाबिज्यात । जेतवनय् च्वंम्ह गृहपति धाःम्हेसिया याकः काय सीगु जुयाच्वन । थुकिं यानाः व अतिकं दुःखित जुल । वं थःगु पीडा सह याये मफुत । व तथागत बुद्धयाथाय् वन । थःगु दुःख वेदना वसपोलया न्ह्यःने तल । वया खँ न्यनाः तथागतं धयाबिज्यात—थथे हे खः गृहपति, प्रिय वस्तु, (यःगु) मतिनापाखें दुःख ब्वलनीगु खः ।

थुकथंया खँ न्यनाः गृहपतिया तं पिहांवल । वं तथागतयात अभिनन्दन तकं मयाः । अनं पिहां वल । सकसितं तथागतं मतिनाया कारणं दुःख ब्वलनी धाःगु खँ कना जुल । मतिनां गथे दुःख ब्वलनी ? थ्व ला जुइ हे मखु । थुगु खँ देय्न्यंकं थ्यन । सकलें वया खँय् सहमत जुल । जुजुया न्हाय्पनय् नं थ्यन । जुजु प्रसेनजितं नं तथागतं गलत खँ ल्हाःगु द्वपं बिल । जुजुं थुगु खँ लानि मल्लिकायात नं कन । लानिं तथागतया खँ सही खः धाल । जुजु लानि खनाः तम्वल । लानिं थुगु खँ थुइकेत मनू छ्वल । उमिसं तथागतयाथाय् खँ न्यना वल । उमिसं लानियात सकतां खँ कन ।

कन्हय् कुन्हु लानिं जुजु नापलानाः न्यन, ‘राजन यदि वजिरा राजकुमार सीसा छितः गुलि दुःख जुइ ?’ जुजुं छत्थुं लिसः बिल, ‘तसकं दुःख जुइ, सह याये हे फइ मखु ।’ अनंलि लानिं हानं न्यन, ‘थुकथं हे राजकुमार विद्डुभ, लानि वासभखत्तिया, लानि मल्लिका, राजअमात्यपिं, भारदार नापं दक्व श्रावस्तिवासीपिं सीसा छःपिंत गुलि दुःख जुइ ?’ जुजुं धाल, ‘थ्व दक्व सीसा जितः अतिकं दुःख जुइ ।’ अनंलि लानिं धाल, ‘उकिं हे खः तथागतं प्रिय वस्तुं वा मतिनां दुःख ब्वलनी धयाबिज्याःगु ।’

ताःआयु वा दीर्घायुया कामना सकसितं मयाये नं फु । थुकी दुःखया कारण सुलाच्वंगु खंके नं फु । बुद्धकालय् खदिखनीय रेवतयात नं थथे हे जूगु खः । रेवत प्रवजित जुइ धकाः रुपसारी ब्राम्हण तसकं ग्याः । उकिं वयात गृहस्थिइ भुले यायेगु कुतः यात । न्हय्दँ दुबलय् वया ब्याहा क्वःछित । ब्याहाया दिनय् मिसापाखें आशिर्वाद बिउ वल । वयात दीर्घायु जुइमा धकाः आशिर्वाद बिल । वं दीर्घायुया अर्थ न्यन । उगु हे इलय् १२० दँ दुम्ह बुरा छम्ह नं अन दुगु जुयाच्वन । मनूतय्सं व हे बुरायात क्यन । ख्वाःया ला ह्यह्यकुंम्ह बुरायात खनाः रेवतयाके बैराग्य ब्वलन । वयात दीर्घायु जुइ मं मंत ।

थुकथं ताःआयु म्वायेगु दुःखया कारण खः । अय्नं आपाःसिनं ताःआयुया कामना याइ । यक्व दँ म्वाःम्ह भाग्यमानी तायेकी । काय् म्ह्याय् जक मखु । छय् छुइ उइ कुइ पुस्तौं पुस्ता खंम्हेसित भाग्यमानी तायेकी । द्यः भाःपी । तर थ्व सदां भाग्यमानी मजुइफु । थन दुःखया कारण ब्वलनेफु । आयु ताःहाक जुइवं सन्तान ग्वाःग्वाः खनी । थुपिं मध्ये गुलिसिनं भिंगु ज्या याइ । गुलिसितं मभिंगु । गुलिं ल्वगि जुइ । गुलिं थः नापं हे बैरीभाव तइम्ह जुइ । गुलिं थः स्वयां याकनं सी । न्ह्याथे हे जूसां थः सन्तानप्रति मतिना ब्वलनीगु स्वाभाविक खः ।गुलि आपाः सन्तान दत उलि हे दुःखया कारण नं जुइफु । थुगु खँ मिगारमाताया घटनां नं क्यं ।मिगारमाता विशाखा बुद्ध शासनया अग्र दायिका उपासिका कथं काइ ।

मिगारमाता तथागत व संघप्रति अति श्रद्धा दुम्ह खः । बुद्धकालय् ताः आयु दुम्ह नं खः । उकिं मिगारमाताया काय् म्ह्याय् जक मखु छय् छुइपिं नं ग्वाःग्वाः दु । छन्हु मिगारमाता दुःखं कयेकाः विहारय् वन । वया लं प्याः । सँ प्याः । थज्याःगु दुःखया इलय् तथागत नापलाः वल । वया छय् सीगुलिं दुःखं कःगु खः । अय्नं वयात सन्तानया मतिनां मत्वःतू । थ्व खनाः तथागतं न्यना बिज्यात, ‘छु छं श्रावस्तिइ गुलि मनू दु उलि हे काय् म्ह्याय् यःला ?’ विशाखां यः धकाः लिसः बिल । अनंलि तथागतं थुइका बिज्यात, ‘यदि छं श्रावस्तिइ सकसितं सन्तान दयेकूसा न्हियान्हिथं छम्ह वा न्हय्म्ह च्याम्ह सन्तान सी ।

थुकिं यानाः न्हियान्हिथं थथे हे प्याःगु लं प्याःगु सँ याना च्वनेगु ला ?’ थ्व खँ न्यनाः मिगारमाता न्ह्यलं चाः थें जुल । थुकी धयातःगु दु —सुया सछिगू यःगु दइ वया सछिगू हे दुःख दइ । द्वःछि यःगु दुसा द्वःछि दुःख जुइ । यःगु व यःम्ह मदुसा दुःख जुइ मखु । लोकय् गुलि नं दुःख जुइगु खः, यःगु कारणं जुइगु खः । धम्मपदया गाथाय् थुकथं धयातःगु दु—

पेमतो जायती सोको —पेमतो जायती भयं
पेमतो पिप्पमुत्तस्स —नत्थि सोको भयं
अर्थात ः प्रेमं (मतिनां) शोक ब्वलनी । मतिनां भय ब्वलनी । मतिनां मुक्त जूम्हेसिया शोक दइ मखु । भय गनं वइ ?