ने. सं. ११४४ कछलागा षष्ठी -

अकिहितोया गद्दी त्याग व जिगु सरकार

अकिहितो ! अय् ! सुन्दर मतिना देय्या राजकुमार !
गुम्हेसिनं परम्परा कं चिइकाः, ‘मिचिको’ स्वां थ्वया काल !

अकिहितो । जापानया सम्राट । हालय् सम्राट अकिहितों राजगद्दी त्वःतूगु बुखँ ब्वने । दः पुलांगु न्हिं लुमन । धाये लुमंकेगु त्वहः चूलाइ । करिब न्यय्दँ–ख्वीदँ न्ह्यःया खँ जुइ । अबलय् जापानया सम्राट हिरोहितो । अकिहितोया अबु । अकिहितो अबलय् युवराज । अबलय्या जापानया संवैधानिक चलनकथं सम्राट देशं पिने वने मदु ।

मेमेगु देय्या जुजु, राष्ट्राध्यक्षत देय्या प्रतिनिधित्व यानाः विदेश भ्रमणय् वं । वनी । तर देय्या प्रतिनिधित्व यानाः विदेश भ्रमणय् वनेगु अबलय्या जापानया सम्राटयात संवैधानिक बन्देज दइ । उकिं सम्राटया थासय् अबलय् युवराजं राष्ट्राध्यक्षया प्रतिनिधित्व यानाः देय् विदेशय् वनी । युवराजयात अबलय् बन्देज दइमखु ।

नेपालय् जापानया राष्ट्राध्यक्षया प्रतिनिधित्व यानाः युवराज अकिहितो वइ । अबलय् युवराज अकिहितोया नकतिनि इहिपा जूगु । न्हूम्ह तिरिमय्जु ज्वनाः अकिहितों नेपाःया राजकीय भ्रमण याइ । अकिहितोया तिरिमय्जुया नां मिचिको खः । बांलाः । उमेरय् सकलें बांलाइ । स्वाभाविक । तर मिचिकोया सौन्दर्य विशेष ।

तसकं बांलाः । जापानी युवराज व युवराज्ञी निम्हतिपू बग्गीइ च्वनाः वःगु जिं स्वया । लुमं । तर । अबलय् । जितः युवराज अकिहितो व युवराज्ञी मिचिकोया मेगु हे व्यक्तित्व पक्षं नुगलय् तिक्क मिनी । नुगलय् दुनेथ्यंक थी । युवराजया भमणया लुमन्तिकथं जिं अबलय् ‘नेपालभाषा पत्रिका’य् छपु कविता पिकया ।

नकतिनि नकतिनि कविताय् ल्हाः तयागु । खूब ल्हाः चासुइगु । न्ह्याथाय् वंसां, न्ह्यागु खंसां अनसं कविता च्वये माःथें ! च्वये च्वये धइथें जुइगु । थःगु त्वालं ‘नेपालभाषा पत्रिका’ पिहां वइगु । सम्पादक फत्तेबहादुरजु । अबलय् देश विदेशं राष्ट्राध्यक्षत, प्रधानमन्त्रीत नेपाः भ्रमणय् वइ । कविता च्वयाः पत्रिकाय् पिकायेगु लहड । सोखं ।

जापानया राजघरानाय् राजपरिवारया सदस्यतय्सं साधारण जनताया मस्तलिसे वैवाहिक सम्बन्ध तये मदु । मजिउ । थज्याःगु सामन्ती परम्पराया घेराय् राजपरिवार बन्दी । तर युवराज अकिहितों थ्व राजपरिवारया बन्द घेरायात थुनाः दकलय् न्हापां साधारण जनस्तरया म्ह्याय्मचायात इहिपा याइ ।

रुसया राष्ट्रपति मोरीसिल्लोभ, चीनया प्रधानमन्त्री चाउ येन लाइ वःबलय् नं इमित लसकुस यासे कविता पिकया । कविता खः मखु स्वयां नं अबलय् कविता च्वयेगु धुनं गबलें गन गबलें गन यंकाच्वनी । थ्यंकाच्वनी । तर । युवराज अकिहितो व युवराज्ञी मिचिकोया नामय् च्वयागु कविता धाःसा आः नं दः लुमनाच्वनी ।

व कविता जिगु लहडया उपज जक मखु । नुगलं पिहां वःगु सार्थक अभिव्यक्ति थें नं ताइ ।परम्पराकथं जापानया राजघरानाय् राजपरिवारया सदस्यतय्सं साधारण जनताया मस्तलिसे वैवाहिक सम्बन्ध तये मदु । मजिउ । थज्याःगु सामन्ती परम्पराया घेराय् राजपरिवार बन्दी । तर युवराज अकिहितों थ्व राजपरिवारया बन्द घेरायात थुनाः दकलय् न्हापां साधारण जनस्तरया म्ह्याय्मचायात इहिपा याइ ।

व जनताया म्ह्याय्मचा खः मय्जु मिचिको । अकिहितो व मिचिकोया इहिपा राजकीय वैवाहिक उत्सवकथं स्वयां विशुद्ध प्रेमया जोडीकथं विश्वय् चर्चाय् वइ । सामन्त संस्कारय् ब्वलंम्ह अकिहितों नं विशुद्ध प्रेम, मतिनाया लँ लिनाः थःत जनताया पुचलय् समाहित यात । अकिहितोया थ्व प्रेम पक्ष बारे पत्रिकाय् ब्वने ।

नुगलय् थी । थ्व हे पक्षयात थियाः कविता च्वयाः नेपालभाषा पत्रिकाय् ‘अकिहितोया भ्रमण इलय्’ पिकया । साधारण जनताया म्ह्याय्मचालिसे इहिपा याःगु खं अकिहितोया गरिमा थहां वनी । वया मतिनाया बय्बय् जुइ ।अबु सम्राट हिरोहितो मदुसेंलि अकिहितो जापानया सम्राट जुइ ।

अकिहितों नं आः वयाः थःगु गद्दी त्वःती । उत्तराधिकारीयात गद्दी लःल्हाइ । सम्राट खयाः नं थः महत्वकांक्षी मखु धइगु सन्देश बी । खतुं राजसंस्था धइगु सामन्ती संस्था हे खः । जुइ । तर जुजु, सम्राट खयां नं बेलायत, जापानय् व संस्था जनताय् अधिनस्थ जुइ । महत्वकांक्षी, पदच्यूट जुजु महाराजपिं थें पःखाः गयाः, झ्याः गयाः, शासन सत्ताय् वयेगु म्हगस इमिसं खंकाच्वनी मखु ।

राजगद्दी त्वःतूगु बुखँ न्यने । अकिहितोयात कयाः च्वयागु कविताया प्रसंग लुमनी । न्ह्यथने । प्रेमया पपू घानाः अकिहितों च्वय् क्वय्या विभेद चिइकी । थहां–कुहां याइ ।नेपालय् गणतन्त्र वइ । जनताया मचा राष्ट्रपति जुइ । राष्ट्राध्यक्ष पदय् थ्यनी । तर । थौंकन्हय् जनगुनासो थ्वयाच्वनी ।

राष्ट्रपति, राष्ट्राध्यक्ष जुइपिंसं जनताया प्रतिनिधित्व यानाच्वंगु मदु । जुजु, महाराजया नक्कल यानाच्वंगु दु । छम्ह जुजु वन, तःम्ह जुजु वल । टिका टिप्पणी याना हइ । राष्ट्रपतिं हालय् संसंदयात याःगु संबोधनय् ‘जिगु सरकार’ धकाः धाइ । थ्व ला जुजुया दुरुस्त संबोधन थें जुल । राष्ट्रपतिं थःत राजघरानाया खंकल । विरोध जुइ ।

कार्टुनत खने दइ । तर प्रधानमन्त्रीं राष्ट्रपतिया बचाउ यासें धाइ, ‘राष्ट्रपतिप्रतिया थ्व आक्षेप तुंथिइ च्वंपिं ब्यांचातय् खः । थुकिया छुं मू मदु ।’
तर अखबारय् वइ । नेकपां नं ‘जिगु सरकार’या घोषणायात कयाः राष्ट्रपतिया आलोचना जुल । व आलोचना याःपिं तुंया ब्यांचात सु सु खः ? सीके दुसा जिउ ।