विपश्यना ध्यानया महिमा

व्यस्त जीवनशैली, उखेंथुखें ब्वाँय् जुयाच्वनेमाःगु अवस्था, जटिल प्रकृतिया ल्वय्या संक्रमण, मनोविकार व पारिवारिक समस्यां ग्रस्त मनुखं शान्तिया लँपु अवलम्बन यायेत स्वइ । शान्ति प्राप्तिया निंतिं न्हिथं घौछि–छघौत्या ध्यान यायेगु अपरिहार्य जक मखु, थज्याःगु अभ्यासं ज्याय् एकाग्रता, समस्याया शान्तिपूर्ण समाधान, क्षमता वृद्धि, कार्यकुशलता व सहिष्णुता थेंज्याःगु गुणया विकास जुइगु ध्यानया साधकतय् धापू दु ।

थीथी प्रकारया ध्यान साधनामध्ये विपश्यनाय् ज्याथजिथिपिं जक मखु थःगु क्षमता अभिवृद्धि व कार्यकुशलताया निंतिं बाज्यः वंपिं व महाविद्यालयय् ब्वनीपिं ल्याय्म्हल्यासे व कर्मचारीलिसें आपालं विदेशीत सहभागी जुयाच्वंगु खनेदु ।येँ महानगरपालिका मनमैजु निवासी ७३ दँया नानीमाया महर्जन जीवनया उत्तराद्र्धय् थ्यनेधुंकाः नं सन्तुष्ट व लय्ताया च्वनादीगु दु ।

वंगु १५ दँ अवधिइ न्हय्क्वः तक विपश्यनाया झिन्हुया शिविर व निक्वःतक सतिपठ्ठान (स्मृति प्रस्थान) या शिविरय् च्वनादीधुंकूम्ह वय्कः उकिया हे प्रभावं जुइमाः ज्याथःगु अवस्थाय् नं शारीरिक व मानसिक रुपं अझं तन्दुरुस्त व न्हिउख्वाः खनेदु । प्यम्ह कायभौ व झिंनिम्ह छय्पिं लिसें वय्कः आरामदायी जीवनयापन याना वयाच्वनादीगु दु ।

शिविर अवधि सिधयेधुंकाः साधकं याइगु दानपाखें हे थज्याःगु विपश्यना केन्द्रय् मेगु शिविर संचालन जुया वयाच्वंगु दु । शिविरय् धर्मदानया रुपय् धर्मसेवक जुयाः सेवा यायेत वइपिं स्वदेशी व विदेशीत नं म्हो मजू । प्रत्येक शिविरय् साधकया रेखदेख, नये–त्वनेगु, सुचुकुचु, वासः, प्रशासनिक व्यवस्था लगायतया ज्याय् झण्डै २५–३० म्ह धर्मसेवक–धर्मसेविका सहभागि जुया वयाच्वंगु दु ।

राग, द्वेष व क्लेशपाखें मुक्त नानीमाया आः सम्मानित हामाया प्रतीक जुयादीगु दुसा दक्वं परिवारया वय्कः सहयात्री जुयादीगु दु । ‘विपश्यना मयाःगु खःसा जि अबलय् हे सीधुंकीगु जुइ’, चन्द्रगिरी नगरपालिका वडा नं. ११ सतुंगया सुभाष महर्जनं धयादी, ‘न्हापा फर्निचरया ज्या यायेबलय् तसकं तनाव जुइगु, छेँय् व ज्या यायेगु थासय् नं विवाद जुयाच्वनीगु कारणं याना वयाच्वंगु ज्यापाखें नं लिचिलेमालीगु ।

च्याक्वःखुसी झिन्हुया शिविरय् सहभागि जुयादीधुंकूम्ह वय्कलं धयादी, ‘जिं आः हस्तकलाया ज्या याना वयाच्वनागु दु । तनावमुक्त जूगुलिं हे खःला दत्तचित्त जुयाः ज्याय् लगे जुयाच्वना, सन्तुष्टि नं जुयाच्वंगु दु । विगतया पीडा वा दुःखया खं आः छुं नं लिच्व लानाच्वंगु मदु ।’

पारिवारिक संजालपाखें मुक्त जुयाः पुलांगु बानेश्वरस्थित सन्त कबिर आश्रमय् च्वना वयाच्वंम्ह चन्द्रागिरि नगरपालिका–१ दहचोकया ७७ दँया बद्री थापाक्षेत्रीं धयादी, ‘जितः विपश्यनां याकःचागु जीवन नं सहल व आनन्ददायी दयेका बिउगु दु ।’ थम्हं खुक्वःतक झिन्हुया शिविर व छक्वः न्हय्न्हुया सतिपठ्ठान शिविरयालिसें छक्वः धर्म सेवा (शिविरय् स्वयमसेवा) नं यायेधुगु वय्कलं धयादी ।

ध्यान याइपिं छक्वः–निक्वः जक मखु झिक्वः–झिंनिक्वःतक नं शिविरय् वयाः विपश्यना अभ्यासयात पुनर्ताजगी यायेगु याइ । झिंनिक्वःतक झिन्हुया व न्हय्न्हुया शिविरय् सहभागि जुयादीम्ह महालक्ष्मी नगरपालिका – ८ सानाागाउँ थसिया ८२ दँ दुम्ह धनबहादुर महर्जन व झिक्वःतक झिन्हुया शिविरय् सहभागि जुयादीम्ह कागेश्वरी मनहरा नगरपालिका–६ मूलपानीया ६८ दँया विश्व खनाल थुकिया दसू जुयादी ।

अंग्रेजी पात्रोकथं प्रत्येक महिनाया १ व १४ तारिखया दिंकुन्हु शिविर शुरु जुइगु विपश्यना ध्यान साधनाय् आतक ग्वःम्हेसिनं सहभागिता प्वंकेधुंकूगु दु ? उकी ग्वःम्ह मिसा व ग्वःम्ह मिजं ? धइगु थ्व जिज्ञासाय् नेपाल विपश्यना केन्द्रं छुं नं विवरण उपलब्ध मयाकू । शायद प्रचार प्रसारया आवश्यक मजूगु तायेकाः हे जुइमाः जानकारी मबिउगु ।

तर, निदँ न्ह्यःया तथ्यांक दुवाला स्वयेगु खःसा मुहानपोखरी धर्मश्रृंगय् आतकया दुने ७० हजार स्वयां अप्वः साधक साधिका थ्व ध्यानय् सहभागि जुइधुंकूगु दु । उकी थ्यंमथ्यं बछि विदेशी दु ।केन्द्रयाकथं सन् २०१६ य् २,५४१, सन् २०१५ य् २,२८६ व सन् २०१४ य् प्यद्वः न्हूपिं व पुलांपिं साधक ध्यानय् सहभागि जूगु खः ।

सन् २०१७ व २०१८य् स्वद्वःति थप जूगु अनुमान याये फइ । भारत, चीन, जापान, बर्मा, श्रीलंका, अमेरिका लगायतया देय् नं विपश्यनाया न्हय्न्हु, नीन्हु, स्वीन्हु व पीन्यान्हु तकया शिविर संचालन जुया वयाच्वंगु दु ।

# धर्मदान ः
शिविर अवधि सिधयेधुंकाः साधकं याइगु दानपाखें हे थज्याःगु विपश्यना केन्द्रय् मेगु शिविर संचालन जुया वयाच्वंगु दु । शिविरय् धर्मदानया रुपय् धर्मसेवक जुयाः सेवा यायेत वइपिं स्वदेशी व विदेशीत नं म्हो मजू । प्रत्येक शिविरय् साधकया रेखदेख, नये–त्वनेगु, सुचुकुचु, वासः, प्रशासनिक व्यवस्था लगायतया ज्याय् झण्डै २५–३० म्ह धर्मसेवक–धर्मसेविका सहभागि जुया वयाच्वंगु दु ।

अथे हे निम्ह निम्ह मिसा व मिजं आचार्य व सहायक आचार्य दु । थः हे ततापाखें च्यादँ न्ह्यः विपश्यना ध्यानबारे जानकारी कयादीम्ह स्वीडेनया डेनिस सुन्सनं धयादी, ‘दछि न्ह्यः पंजाबय् वनागु इलय् अन हे विपश्यना शिविरय् च्वना । खुला न्ह्यः हाकनं सिक्किमय् निगूगु शिविरय् च्वना । थन जि धर्मसेवक जुयाः नं च्वनेधुंगु दु ।

थः मतिनामि जोर्डी अटोरायात नं विपश्यना साधना याकाच्वनागु दु ।’वय्कःयाकथं विपश्यना यायेबलय् तं चाइगु बानी अन्त्य जूगु दु, अहंकार नं तना वंगु दु, न्ह्यागु ज्या नं यायेफु धइगु मनोबल चूलानाच्वंगु दु । थःपिनिगु भावी जीवन नं सुखदायी जुइ धइगु खँय् वय्कः विश्वस्त जुयादीगु खनेदु ।

जापान व भारतया थीथी विपश्यना शिविरय् च्याक्वःतक विपश्यना व गुक्वः तक धर्म सेवा यानादीधुंकूम्ह जापानी नागरिक तारो सुबोता आः हाकनं धर्म सेवाय् समर्पित जुयाच्वनादी । वय्कलं धयादी, ‘न्हापा जितः ब्वने धइगु पटक्क हे मयः । उकिं जिगु छेँजःपिंसं जितः विपश्यना ध्यान यायेत सुझाव बिल ।’

लिथुआनियाया नागरिक अभिदास गास्पाराभिसियसयात डेनमार्कं नर्वेय् वनाच्वंगु इलय् न्हापांखुसी छम्ह पासां विपश्यना बारे कंगु खः । निक्वःखुसी मेम्ह पासां नं व हे खँ दोहरे यात । स्वक्वःगु पालय् पासा या हे मामं नं विपश्यना बारे जानकारी बिसें उकिया बारे पत्रिका ब्वनेत बिल । तर वय्कःया मन उखेपाखे मवं ।

इन्टरनेटय् उकिया बारे अध्ययन यायेधुंकाः धाःसा वंगु फागनुया न्हापांगु पालय् येँय् वयाः वय्कः झिन्हुया शिविरय् च्वनादिल । आतक लगातार स्वक्वः तक धर्म सेवाय् खटे जुइधुंगु वय्कलं धयादी । इन्जिनियरिङ विषयय् स्नातक यानादीम्ह धर्मसेवक अभिदासं धयादी, ‘मानवीय सेवा लगे जुइगु आः जिगु निंतिं मेगु विकल्प शुरु जूगु दु ।

विगतय् मनूत थें दुव्र्यवहारय् कुहां वयेगु स्वभाव आः जिके मदु ।’बुद्ध दर्शनय् दश पारमिताय् धर्म दान दकलय् तःधंगु दान धयातःगु दु । दकलय् महत्वपूर्ण पारमिता धयातःगुलिं हे शिविरय् वःपिं साधक, साधिकात धर्मदान यायेत इच्छुक जुइगु सहायक आचार्य तेजराज शाक्यं धयादी । थज्याःगु शिविरत धर्मसेवकतपाखें हे संचालन जुया वयाच्वंगु दु । नयेगु निंतिं आवश्यक खर्च व मेमेगु सामग्रीत स्वजन व मनकारी दातातय्पाखें ग्वाहालिकथं उपलब्ध जुया वयाच्वंगु दु ।