विरोध धयागु हडताल–तोडफोड जक मखु

नेपाः सरकारया खर्चया ल्याःचाः तइगु निकाय महालेखा परीक्षकया कार्यालयं राष्ट्र प्रमुख विद्या देवी भण्डारीयात लःल्हाःगु सरकारी ल्याःचाः दुने ५ खर्ब ८ करोड तकाः ऐन नियम अःखः खर्च जूगु प्रतिवेदन लःल्हाःगु दु । गुलिखे सरकारी संस्थानतय्सं लेखापरीक्षण हे मयाःगु खँ नं न्ह्यथनातःगु दु । मुलुकय् आर्थिक भ्रष्टाचारया ग्यानापुगु संकेट खः थ्व ।

उकथं हे थौंकन्हय् अतिकं चर्चित जुयाच्वंगु सरकारी स्वामित्वया जग्गा भू दलालतय्सं गुकथं चलखेल यानाः राष्ट्रयात क्वँय्काली यायेत स्वयाच्वन धयागु खँ नं खने दयावयाच्वंगु दु । थज्याःगु ज्याय् सरकारी कर्मचारीत गुकथं संग्लन जुयाच्वन धयागु दृष्य नं खनेदयाच्वंगु दु । थ्व ज्या थौं म्हिगया जक मखसे दँ दँ न्ह्यवं निसें जुयाच्वंगु व गलत ज्या याइपिंत राज्यपाखें कडा कारवाही यायेमफुगुया कारणं हे थुकिं विकराल रुप कया वयाच्वंगु खँय् नं शंका मदु ।

मुलुकय् कर्मचारी भ्रष्ट जुजुं वयाच्वंगुया अनेक दृष्टान्त लुइके फइ । थःपिं प्रभावशाली थासय् थ्यने धुंकाः ऐन नियमया हे बः कयाः वा उकियात हाँचा गायाः अकुट सम्पत्ति कमे यायेगु ज्या थुमिसं यानावयाच्वंगु दु । थुकिं राष्ट्र व जनतायात गुकथं दीर्घकालीन रुपं प्रभावित याइ धयागु चिउताः भ्याःभचा हे थुमिगु दयाच्वनी मखु, थुकिं यानाः मुलुक झनझन कमजोर व भ्वाभः जुजुं वनाच्वंगु प्रष्ट दु ।

मुलुकय् राज्य सम्पत्ति दोहन यायेगु व उकिं ब्यक्तिगत लाभहितयात हे मुलरुपं ध्यानतयाच्वंपिं थुजोपिं कर्मचारीतय्सं देय्या सम्पदा तकं मीया, नाश यानाः थःगु स्वार्थ पूवंका च्वंगु दु । छगू इलय् स्थानीय निकायय् जनप्रतिनिधि धयागु हे मदुबलय् मुलुक कर्मचारीतय्सं न्ह्याकूगु खः । उगु ईया कर्मचारीतन्त्रं याःगु गलत ज्या लिपा जनप्रतिनिधित वयेधुंकाः भिंकी धयागु आश दुगु खः ।

सर्वसाधारणयात मछिंगु ज्या मयायेगु महानगरपालिकया नं दायित्व खः । विरोध धयागु हडताल, बन्द व तोडफोड जक खः धयागु मान्यता सम्बन्धित जिम्मेवार मनूतय्सं काये मजिल । इलय् हे समस्या समाधान यायेगुपाखे पलाः न्ह्याकेमाः ।

तर आः वया जनप्रतिनिधितय्सं नं कर्मचारीतन्त्रं न्ह्याकूगु ज्यायात हे समर्थन यायेवं आम जनता निराश जुइमाःगु स्थितिइ थ्यंगु दु ।येँ महानगर दुने पुलांगु बसपार्कय् अनावश्यक भ्यू टावर निर्माण जुइत्यंगु खँया विरोधय् स्थानीयवासीत अनेककथं आन्दोलित जुयाच्वंगु खःसां उकियात पूर्णकथं बेवास्ता यानाः येँ महानगरपालिकां उगु भवन दयेकेगु ज्या याना हे च्वंगु दनि ।

लानी पुखूया पुनर्निर्माणया खँय् अनेक विवाद ब्वलनाः दिनाच्वंगु ज्या बल्लं न्ह्याःगु दु, तर थुकिं पूर्णता काइगु खँ अझं शंकास्पद तिनि । थुकिया कारण थज्याःगु ज्या याइपि ठेकादारतय्गु कर्मचारीत व राजनैतिक नेतात लिसे दयाच्वंगुया बल्लाःगु स्वापू खः । पुलांगु बस पार्कय् न्हूगु भवन निर्माण यायेत अनया बस पार्क चीकाः न्ह्यःने तिंख्यलय् सारे याःगु नं प्यदं मयाये धुंकल ।

तर बस पार्क सारे यायेत ठेकेदार नाप जूगु सहमति व सम्झौता थौं तकं पूमवंनीगु खँ सम्बन्धित मनूतय्सं धयाच्वंगु दनि । आः थुगु हे खुला थासय् छगू हाकनं न्हूगु काण्डया चर्चा न्ह्याःगु दु । येँ महनगरपालिकाया रेखदेखय् दुगु खुल्ला थासय् अनया ठेकेदारतय्सं पसः कवः चायेकाः मेपिंत ठेक्का बियाः अनाधिकृतकथं ध्यबा मुनाच्वन धयागु समाचार बय्बय् जुयाच्वंगु दु ।

पिदंगु समाचारकथं थथे जुयाच्वंगु ज्यापाखें येँ महानगरपालिकाया जिम्मेवार जनप्रतिनिधित अनभिज्ञ जुया च्वंगु, समाचारया प्रभावं उगु लागा निरक्षण याःबलय् समाचार सत्य जूगु व अज्याःगु अनाधिकृत निर्माण स्यंकेगु जुइ धयागु प्रतिकृया येँ महानगरपालिकाया प्रवक्तां धयादीगुु दु । खुला सार्वजनिक थाय्या दोहन भूमाफियातय्सं गुकथं यानाच्वन धयागु खँया दृष्टान्त थ्व घटनायात कायेफइ ।

येँ निवासीतय्त सुविधायुक्त जीवन यापन यायेफयेमाः, येँ महानगरया सम्पत्ति सुरक्षण जुइमाः धकाः वर्षया करोडौं तका खर्च यानाः महानगरपालिकाय् सुरक्षाकर्मी तयेगु बन्दोवस्त जुयाच्वंगु, बिना नक्सा निर्माण व महानगरपालिकाया स्वीकृति बेगर छुं नं कथंया निर्माण यात धाःसा कानुनी कारवाही यानाः जरिवाना व हर्जाना पुइकेत न्ह्याबलें तयार जुयाच्वनीम्ह महानगरपालिकां थःगु रेखदेख व जिम्मेवारी दुने लानाच्वंगु खुला थासय् न्ययेगुलिं मयाक सटर तयाः पसः चायेकेगु ज्या न्ह्याकलं नं मखं पहः मस्यू पहः यायेगु धयागु गैरजिम्मेवारी चरित्रया पराकाष्ठा खः ।

उलिमछि पसःया निर्माण छन्हु निन्हु वा छवाः निवाः दुने सम्भव दुगु ज्या मखु । मेखेर थज्याःगु पूर्वाधार निर्माण इलय् हे सम्बन्धित कर्मचारीतय्सं न्यनेकने यानाः गैर कानूनी निर्माणया ज्या दिकेगु पहल जुइमाःगु खः । तर आः निर्माणया ज्या लगभग पुवनीथें च्वंकाः सहमति बेगरया निर्माण महानगरपालिका थःम्हं हे थुनेगु जुइ धयागु अभिब्यक्ति नं खानापूर्ति बाहेक मेता मखु धयागु बिचाः यायेफइ ।

थुगु प्रकरणया मू खँ थुकथं तिंख्यःया खुल्ला थाय् दोहन यायेगु ज्याय् सुयागु सहमति व सहभागिता दु धयागु खँ स्पष्ट जुइमाः । राज्यया सम्पदायात थुकथं निजी स्वार्थया निंतिं छ्यलेगु व येँ महानगरपालिकायात मू समस्या जुयाच्वंगु अनियन्त्रित आप्रवाशनयात तिबः बीगु ज्याया लिउने सुयागु ल्हाः दु धयागु यकिन जुइमाः ।

राजनैतिक शक्तिया बः कयाः वा भ्रष्ट कर्मचारीतय्गु बः कयाः थ्व ज्या जुयाच्वंगु खःसा महानगरया जनप्रतिनिधितय्सं थःपिनिगु लागाय् जुयाच्वंगु अनैतिक ज्या तुरुन्त दिकेगु व हाकनं हाकनं थुज्याःगु ज्या सुनां नं यायेमफइकथंया कानूनसम्मत कारवाही याये फयेकेमाः ।
स्वनिगः दुने खुला थाय्या संरक्षण जुइमाः ।

आःया इलय् तिंख्यः पूर्णरुपं अतिक्रमित जुयाच्वंगु दु । भवन निर्माण नामय् अनेक सामानत तयेगु, न्हूगु भवन दयेकेया निंतिं अन बसपार्क सारे यायेगु ज्यां येँ निवासीतय्गु जीवनयापनयात हे असर जुयाच्वंगु दु । खनेदयेक येँ निवासीत विरोध याः मवः, हाः मवः धकाः जक च्वनेगु खःसा थ्व मात्र भ्रम जुइफु । सर्वसाधारणयात मछिंगु ज्या मयायेगु येँ महानगरपालिकया नं दायित्व खः ।

विरोध धयागु हडताल, बन्द व तोडफोड जक खः धयागु मान्यता सम्बन्धित जिम्मेवार मनूतय्सं काये मजिल । इलय् हे समस्या समाधान यायेगु पाखे पलाः न्ह्याकेमाः । थःगु अधिकार प्राप्तिया निंतिं येँ निवासीतय्सं गज्याःगु पला तक ल्ह्वनेफु धयागु खँया अनेक दृष्टान्त सकसिनं लुमंका तयेगु हे पाय्छि जुइ ।