मार्गदर्शक सिद्धान्त बिनाया समाजवाद
नेपाःया संविधानं देय् आः समाजवादपाखे उन्मुख धकाः निर्दिष्ट यानातःगु दु । समाजवादया सिद्धान्त ज्वनाच्वंगु प्रमुख पार्टीत सत्ताया निर्णायक थासय् थ्यनेधुंकूगु दु । देय्या प्रमुख वामपन्थी दलत आः छगू हे राजनीतिक पार्टी जुयाः न्ह्याःवंगु अवस्था दु । निगू पार्टी छथाय् च्वंगु इलय् झण्डै निगू तिहाइ बहुमत थःगु दल नाप जक दुगु अवस्था दु । संयुक्त सरकार स्वयेगु खःसा निगू तिहाइ थ्यनेधुंकूगु दु । थज्याःगु अवस्थाय् संविधानं निर्दिष्ट यानातःगु सिद्धान्तपाखे वनेगु निंतिं सहज लँपु चाःगु दु । तर अज्याःगु सहजताया वातावरणय् सत्तासीन शासकतय्सं समाजवाद तक थ्यंकेत गज्याःगु लँपु ज्वनी धइगु विषय अझ नं स्पष्ट मजूनि ।
समाजवाद केवल आर्थिक व्यवस्थापन, समातामूलक वितरण प्रणाली व रोजगारीया ग्यारेण्टी जक मखु । समाजवाद लोककल्याणकारी राज्य व्यवस्था, सामाजिक न्याय व समान विकास व उत्पादनया साधनय् श्रमिक व कृषकतय् स्वामित्व नं खः । समाजय् जुयाच्वंगु सामाजिक विभेद व असमानतया स्थितियात उन्मुलन यायेगु, श्रमिक व कृषकतय्त जुयाच्वंगु शोषण व उत्पीडनया अन्त्य नं समाजवादया छगू पाटो खः । थज्याःगु विविध पक्षतय्त कःघाना वनेगु हे समाजवादपाखे वनेगु खः । संविधानय् उल्लेखित व सत्तासीन दलतय् नेतातय्सं बारम्बार धयाच्वंगु समाजवादपाखे उन्मुख देय्या मार्गदर्शक सिद्धान्त धाःसा अझ नं स्पष्ट रुपं पिहां वःगु खनेमदु ।
सरकारया दावी दु – समाजवादया लँपुइ वनेत छगू निर्विकल्प आर्थिक विकास व समृद्धि माः । सरकारया दावी, सरकारया आर्थिक विकास व समृद्धिया यात्राय् सुयां नं असहमति व रोकतोक दयेमाःगु अवस्था मदु । अथे खयां नं यदि सरकारं समाजवादपाखे वनेगु लँपुयात केवल आर्थिक विकास व समृद्धियात जक दयेकातःगु खःसा असहमति व विरोध पक्कां दइ, उकी शंका मदु ।
नेपाः थौंया अवस्थाय् तक थ्यंकेगु निंतिं तःधंगु बलिदान व संघर्षया स्थिति पार यायेमाल । आर्थिक रुपं विपन्न जूपिं श्रमिक व कृषकतय्सं अज्याःगु फुक्कं संघर्ष व बलिदानया यात्रायात आत्मसात यानाः थःपिनिगु मुक्तिया लँपु कथं नालाकाल । झिदँ तक जूगु जनयुद्धया झ्वलय् दकलय् अप्वः साथ बिउपिं धइगु हे श्रमिक व कृषकत खः । थौं समाजवादपाखे उन्मुख देय् धकाः संविधानय् च्वकेगु निंतिं दकलय् तःधंगु योगदान बिउपिं उगु हे वर्ग खः । तर समाजवाद संविधानया निर्दिष्ट सिद्धान्त कथं जक च्वयेगु वा उकियात लागू यायेगु ठोस योजना दयेकेगु, उगु वर्गया प्रमुख चिउताः थ्वहे खत ।
निगू दशक न्ह्यः दक्षिण अफ्रिकाय् तःधंगु संघर्ष जुल । प्रजातन्त्रया स्थापना जुल । समाजवादपाखे वनेगु नं धाल । तर आर्थिक व्यवस्थापन, उत्पादनया साधनय् श्रमिक व कृषकतय् स्वामित्व स्थापना याये मफुत । फलतः थौं नं अन राष्ट्रया ७०.९ प्रतिशत धुकूया हकदार १ प्रतिशत जनसंख्याया ल्हातय् लानाच्वंगु दु । रोजगारविहीन मनूतय् जनसंख्या २७ प्रतिशतं अप्वः थ्यंगु दु । आः दक्षिण अफ्रिका मूलत स्वंगू मुख्य समस्यापाखें ग्रसित जुयाच्वंगु दु – गरिबी, बेरोजगार व असमानता ।
दक्षिण अफ्रिकाय् तुयूपिनि शासनपाखें मुक्त जूसां अनया जल, जमिन, खनिजय् तुयूतय्गु हे स्वामित्व दनि । गबले तक न्हापाया व्यवस्था व पुँजीया स्वामित्वया व्यवस्था हिले फइ मखु अबले तक तःमि व चीमि, मालिक व श्रमिक, मजदुर, किसानया भिन्नता जुया वनी ।
छखे आर्थिक समृद्धि व विकासया नारा, मेखे समाजवादपाखे उन्मुख देय्या म्हगस । तर वनेगु लँपु व मार्ग चित्र धाःसा अस्पष्ट । दक्षिण अफ्रिकाय् तुयूपिनि शासनपाखें मुक्त जूसां अनया जल, जमिन, खनिज, हिरा लगायतय् तुयूतय्गु हे स्वामित्व कायम जुयाच्वंगु यथार्थ दु । गबले तक न्हापाया व्यवस्था व पुँजीया स्वामित्वया व्यवस्थायात हिले फइ मखु अबले तक तःमि व चीमि, मालिक व श्रमिक, मजदुर, किसानतय् दथुया भिन्नता झन् झ्न तब्या जुया वनी । दक्षिण अफ्रिकां समाजवादपाखे उन्मुख राज्यया स्रोत व साधन, पुँजी व सम्पति प्रति याःगु गलत नीतिं यानाः थौंया अवस्था वःगु खः ।
नेपाःया सन्दर्भय् आर्थिक समृद्धि व विकासया नारा जक बियाच्वंगु दु । थज्याःगु व इलय् राज्यया धुकू तक समाजवाद हयेत
निरन्तर संघर्षरत वर्गया पहुँच गुकथं थ्यंकेगु धइगु बारे स्पष्ट नीति हयेगु चिउताः तयाच्वंगु मदु । यदि राज्यया आर्थिक प्रणाली, समतामूलक वितरण प्रणाली व रोजगारीया ग्यारेण्टी गुकथं यायेगु धइगु बारे स्पष्ट नीति व कार्ययोजना मदुसा समाजवादया म्हगस झन् झन् तापाना वनीगु सम्भावना दु ।
छखे आर्थिक नीतिया खँ दुसा मेखे सामाजिक विभेद व असमानतया स्थितियात उन्मुलन यायेगु बारे स्पष्ट नीतिया अभावं समाजवादया लँपु वनेगुली ‘ब्रेक’ लगे जुइफु । ‘राष्ट्रवाद’या पपुलिस्ट नारा बियाः सरकारं आः सामाजिक न्यायया खँयात छगू कथं ‘असान्दर्भिक’ विषयवस्तु कथं कायेगु यानाच्वंगु दु । आर्थिक विकास व समृद्धिया नारां सामाजिक न्यायया सिद्धान्तयात छगू ध्याकुनय् छ्वया बिउगु दु ।
समाजवादपाखे उन्मुख नारा ज्वनाः न्ह्याः वनाच्वंगु प्रमुख सत्ताधारी नेकपाया गठन जूगु दसु जक स्वयेगु खःसां उगु पार्टीं समानताया खँयात गुलि महत्व बिउ धकाः स्पष्ट जू । निर्वाचन आयोगं पार्टी नीस्वनेत पार्टीया केन्द्रीय कमिटीइ ३३ प्रतिशत मिसातय् सहभागिता अनिवार्य धाःसां प्रधानमन्त्री व पार्टीया प्रमुख नेतातय्सं थुगु विषययात अनावश्यक जूगु ‘एटिच्युड’ क्यनाहःगु दु ।
सरकारं आर्थिक विकासया नारा बाहेक मेगु फुक्कं खँयात असान्दर्भिक व अनावश्यक खः धकाः क्यनाच्वंगु व्यवहार हे समाजवादपाखे वनेगु लँपुया मू पंगः खः । सरकारं गबले तक थज्याःगु व्यवहारयात हिलेगु कुतः याइ मखु समाजवाद केवल संविधानया निर्दिष्ट सिद्धान्त जक जुयाच्वनी । अले समाजवादी समाजया पलेसा थन पुँजीया सही व्यवस्थापन व वितरण, श्रमिक, मजदुर व कृषकतय् अधिकार, रोजगारीया व्यवस्था नापं सामाजिक न्यायया विषय झन् विकराल जुयावनीगु खतरा दु ।
LEAVE YOUR COMMENTS